“Lá chắn mềm” nhận diện, ngăn ngừa vi phạm trên môi trường số

Từ thực tế đấu tranh của lực lượng công an, đặc biệt qua chia sẻ của điều tra viên Công an tỉnh Phú Thọ, có thể thấy phía sau mỗi cuộc gọi danh công an, viện kiểm sát, ngân hàng… là cả một dây chuyền tội phạm được tổ chức chặt chẽ ,được vận hành như một “nhà máy” lừa đảo.

Thời gian gần đây, các đối tượng phạm tội sử dụng công nghệ cao liên tiếp sử dụng thủ đoạn lừa đảo thông qua việc giả danh nhân viên ngân hàng, mời chào mở thẻ tín dụng. Từ đó, các đối tượng lấy thông tin của khách hàng và thực hiện giao dịch nhằm chiếm đoạt tiền trong tài khoản.

Hiện nay, có hơn 90% số trẻ em Việt Nam sử dụng internet, tương đương với khoảng 15 triệu “công dân số” lớn lên cùng smartphone, mạng xã hội và các thuật toán AI (trí tuệ nhân tạo). Đây vừa là nhóm khách hàng tiềm năng lớn, vừa tiềm ẩn nguy cơ vi phạm pháp luật trên mạng xã hội nếu không được bảo vệ và định hướng phù hợp.

Thời gian qua, giá vàng luôn lên xuống thất thường, lợi dụng tâm lý muốn kiếm lời này, việc mua bán vàng trở thành mảnh đất màu mỡ để tội phạm công nghệ cao dựng lên đủ kiểu kịch bản lừa đảo, đặc biệt là qua các trang mạng xã hội, fanpage giả mạo thương hiệu vàng uy tín.

Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng (Công ước Hà Nội) 2025 được đánh giá mở ra khuôn khổ hợp tác quốc tế toàn diện đầu tiên giúp Việt Nam củng cố chủ quyền số, đồng thời đặt ra yêu cầu cấp thiết phải xây dựng lực lượng “chiến binh mạng” tinh nhuệ để ứng phó các mối đe dọa ngày càng tinh vi.

Làn sóng tấn công mạng và xâm phạm dữ liệu ngày càng phức tạp, việc hoàn thiện khung pháp lý về an ninh mạng trở thành yêu cầu cấp bách. Việc bổ sung đầy đủ các hành vi bị cấm trên không gian mạng giúp bảo vệ quyền lợi người dân, gắn an ninh mạng với an sinh xã hội và quyền con người.

Bày tỏ tán thành sự cần thiết ban hành Luật An ninh mạng, đại biểu Quốc hội khẳng định, việc nội lực hóa các quy định cốt lõi của Công ước Hà Nội 2025 vào Luật An ninh mạng (sửa đổi) lần này sẽ tạo cơ sở để nước ta trở thành trung tâm khu vực về quản trị không gian mạng an toàn và tin cậy của nhân dân.

Trong thời đại công nghệ số phát triển như vũ bão, mã QR (mã phản hồi nhanh) đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hằng ngày của chúng ta. Từ việc thanh toán hóa đơn, truy cập thông tin sản phẩm, đến việc chia sẻ thông tin liên lạc, mã QR xuất hiện ở khắp mọi nơi. 

Công an thành phố Đà Nẵng vừa triệt xóa đường dây dựng, cập nhật các website cờ bạc núp bóng công ty công nghệ cao, triệu tập 63 đối tượng liên quan.

Đây là đường dây tiền ảo “ma” hoạt động tinh vi trên không gian mạng, lôi kéo hơn 8.000 nhà đầu tư tham gia với thủ đoạn đa cấp biến tướng, chiếm đoạt gần 90 tỷ đồng.

Những ngày vừa qua, giữa thời điểm thiên tai hoành hành, mạng xã hội xuất hiện nhiều clip lũ lụt - nhưng không phải tất cả đều là thật. Có những video được dựng bằng công nghệ AI - không vì mục đích cảnh báo giúp bà con an toàn, mà chỉ để thu hút lượt xem, xin lượt like, thả tim...

Bày tỏ tán thành sự cần thiết ban hành Luật An ninh mạng, đại biểu Quốc hội khẳng định, an ninh mạng chính là “hạ tầng của lòng tin”. Việc sửa Luật không chỉ hoàn thiện quy định hiện hành mà còn đặt nền tảng cho mô hình phát triển mới, nơi an ninh mạng vừa là lá chắn bảo vệ, vừa là động lực thúc đẩy kinh tế số.

Từ ngày 1/9 đến 30/11/2025, Hà Nội triển khai chiến dịch “90 ngày làm sạch dữ liệu đất đai” nhằm chuẩn hóa, đồng bộ và kết nối dữ liệu đất đai với dữ liệu dân cư. Tuy nhiên, khi chiến dịch bước vào giai đoạn “nước rút”, các đối tượng đã nhanh chóng lợi dụng thời điểm này để thực hiện hành vi lừa đảo.

Hiện nay, tình hình tội phạm sử dụng công nghệ cao để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản diễn biến ngày càng phức tạp và có xu hướng gia tăng. Không chỉ mạo danh cán bộ công an, toà án… các đối tượng  còn xây dựng các kịch bản với những thủ đoạn tinh vi để chiếm đoạt tài sản dưới hình thức đầu tư đa cấp về tiền ảo. 

Thời gian qua, lực lượng Công an tỉnh Lào Cai, nòng cốt là Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, đã phối hợp chặt chẽ với các đơn vị nghiệp vụ Bộ Công an, công an nhiều tỉnh, thành phố đấu tranh, triệt phá nhiều đường dây tội phạm sử dụng công nghệ cao với quy mô lớn, thủ đoạn tinh vi.

Trong một tháng vừa qua, từ ngày 15/10 đến 15/11, tình hình tội phạm sử dụng công nghệ cao tại Việt Nam tiếp tục diễn biến phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi, liên quan cả tội phạm trong nước và xuyên biên giới.

Phần lớn cuộc lừa đảo đều có một mục tiêu duy nhất đó là chiếm đoạt tiền của bị hại. Khác với lừa đảo truyền thống, nơi tiền mặt được giao- nhận trực tiếp, các phi vụ lừa đảo qua mạng hiện nay đều kết thúc bằng thao tác chuyển khoản, rút tiền, “xoay vòng” qua hệ thống thương mại điện tử.

Kế hoạch tổng rà soát, làm sạch dữ liệu đăng ký phương tiện, giấy phép lái xe và số hóa hồ sơ đăng ký xe đang được lực lượng công an triển khai khẩn trương trên phạm vi toàn quốc và được coi là nhiệm vụ quan trọng, nhằm chuẩn hóa dữ liệu, phục vụ quản lý hiện đại và bảo đảm quyền lợi của người dân.

Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) vừa phát đi khuyến cáo đến khách hàng sau khi ghi nhận tình trạng xuất hiện hàng loạt tin nhắn mạo danh ngân hàng nhằm đánh cắp thông tin.

Thời gian gần đây, nhiều học sinh, sinh viên có hiểu biết về công nghệ vẫn trở thành nạn nhân bị lừa đảo trên không gian mạng. Nạn lừa đảo nở rộ với đối tượng nhắm đến là học sinh, sinh viên gây nhiều hệ luỵ cho xã hội.

Thời gian qua, Công an thành phố Hà Nội đã nhiều lần phát đi cảnh báo về thủ đoạn giả danh nhân viên giao hàng (shipper) để lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Tuy nhiên, do chủ quan, có người dân vẫn trở thành nạn nhân của chiêu thức này.

Cuối năm, nhu cầu đi lại tăng cao cũng là lúc các đối tượng lừa đảo lại tiếp tục tung ra hàng loạt “bẫy” vé máy bay giá rẻ trên mạng xã hội. Chúng giả mạo đại lý chính hãng, tạo trang web giống thật đến từng chi tiết, dùng hóa đơn điện tử giả, tạo phòng vé "ma"… để dẫn dụ người mua chuyển khoản trước rồi biến mất.

Thời gian gần đây, trên nhiều nền tảng mạng xã hội, không khó để bắt gặp các buổi livestream được giới thiệu là “giải trí”. Nhưng đằng sau những trò chơi tưởng chừng vô hại ấy lại là hoạt động cờ bạc trá hình đang âm thầm len lỏi, thu hút rất nhiều người người tham gia mỗi ngày.

Mô hình “Tuyên truyền phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao trong học sinh, sinh viên” do Công an tỉnh phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Phú Thọ xây dựng. Mô hình ra mắt là một chiến lược dài hạn nhằm xây dựng thế hệ công dân số bản lĩnh, hiểu biết và an toàn.

Trong bối cảnh hơn 77% trẻ em và thanh thiếu niên Việt Nam sử dụng internet hằng ngày, không gian mạng mở ra cơ hội nhưng đồng thời cũng tiềm ẩn những nguy cơ khó lường, đặc biệt là hiểm họa "bắt cóc trực tuyến" đang nhắm vào học sinh, sinh viên.

Trong thời đại số, chỉ vài chục giây video trên mạng xã hội cũng đủ đẩy một con người, một cửa hàng làm ăn chân chính vào “tâm bão” dư luận. Điều này cho thấy việc lợi dụng mạng xã hội để vu khống, bôi nhọ người khác có thể gây ra những tổn hại nặng nề.

Mặc dù các cơ quan chức năng liên tục khuyến cáo về các hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trên mạng nhưng vẫn có thêm nhiều nạn nhân mới bị “mắc bẫy”. Bên cạnh việc giả danh các cán bộ công an, tòa án để đe doạ; quảng cáo nợ xấu,… các đối tượng còn sử dụng chiêu trò góp vốn mua tiền ảo, tìm đá quý để chiếm đoạt tài sản.

Công nghệ số và trí tuệ nhân tạo (AI) bùng nổ kéo theo nhiều chiêu thức vi phạm tinh vi, từ lừa đảo, giả mạo khuôn mặt, giọng nói đến thao túng hình ảnh đe dọa nghiêm trọng an toàn thông tin và quyền lợi người dân. Thực tế này đặt ra yêu cầu cấp bách về khung pháp lý chặt chẽ nhằm bảo vệ người dùng, củng cố an ninh mạng.