Khẳng định vị thế Thủ đô di sản

Vào những ngày cuối năm 2015, những người yêu mến văn hóa Hà Nội đón nhận nhiều tin vui. Trò kéo co ngồi ở phường Thạch Bàn, kéo co mỏ ở xã Xuân Thu cùng với trò kéo co ở một số quốc gia khác trong khu vực được công nhận là Di sản Văn hóa thế giới. Trong lĩnh vực di sản văn hóa vật thể, thành phố có thêm năm bảo vật quốc gia. Cũng trong dịp này, ngành văn hóa hoàn tất công tác tổng kiểm kê di tích. Hiện toàn thành phố có tới 5.874 di tích các loại (tăng thêm 700 di tích so với trước đây). Nhưng vẫn còn đó những băn khoăn, nhất là trong công tác quản lý, bảo tồn di sản.

Thi đấu kéo co ngồi tại Hội đền Trấn Vũ (Thạch Bàn, Long Biên).
Thi đấu kéo co ngồi tại Hội đền Trấn Vũ (Thạch Bàn, Long Biên).

Việc trò kéo co ngồi ở Thạch Bàn (quận Long Biên), kéo co mỏ ở Xuân Thu (huyện Sóc Sơn) được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại (trong hồ sơ đa quốc gia về kéo co của Việt Nam và các nước Cam-pu-chia, Hàn Quốc, Phi-li-pin) thêm một lần khẳng định kho tàng văn hóa giàu có của Thủ đô Hà Nội. Trước đây, nhiều người nghĩ rằng đây chỉ là một trò chơi dân gian như bao trò chơi khác. Nhưng khi các nhà văn hóa vào cuộc, những giá trị văn hóa, tâm linh đặc sắc đã được nhận diện. Ở Thạch Bàn, từ câu chuyện trai xóm nọ tranh giành nước với trai xóm kia từ xa xưa, khi làng gặp hạn hán, người xưa đã sáng tạo nên trò kéo co, mô tả chuyện giằng đi giằng lại thùng nước trình diễn trong hội làng. Phải là gia đình có năm đời sinh sống ở làng trở lên, phải là gia đình nền nếp, gia giáo mới được tham gia kéo co. Và dù có ba đội kéo co, nhưng người dân luôn mong muốn đội kéo co xóm Đường thắng, với niềm tin rằng đội xóm Đường thắng sẽ đem lại ấm no, phát đạt. Các đội tham gia thường nhường cho đội xóm Đường. Chuyện thắng thua cũng mang thông điệp về cầu mùa trong trò kéo co mỏ (kéo co bằng hai cây tre, bẻ quặt mỏ móc lại với nhau, mỗi đội cầm một cây nên gọi là kéo mỏ) trong hội đền Vua Bà ở thôn Xuân Lai (xã Xuân Thu, huyện Sóc Sơn). Được tham gia kéo co là vinh dự lớn. Từ việc chuẩn bị cho kéo co tưởng rất bình thường như chọn cây tre, chọn người chặt tre, “rước” cây tre về cũng được làm bằng cả sự thành kính với một nghi thức trang trọng. Cuộc kéo co kết thúc, người ta tin rằng nếu đội đứng ở hướng nam thắng thì được mùa, mưa gió thuận hòa, nếu đội đứng ở hướng bắc thắng thì chỉ được mùa đỗ trắng (cây đậu trắng). Niềm tin đã giúp nghi lễ bền vững qua năm tháng; trò chơi giúp cố kết cộng đồng thêm bền chặt. Đó là những lý do quan trọng để kéo co ngồi vượt qua khuôn khổ của trò chơi, bước lên tầm di sản nhân loại.

Đến thời điểm này, Việt Nam có mười di sản văn hóa được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể của nhân loại thì có ba loại hình tồn tại trên địa bàn Hà Nội. Đề án Tổng kiểm kê di sản văn hóa trên địa bàn Hà Nội cũng đang trong giai đoạn cuối cùng. Từ trường hợp của kéo co ngồi, kéo co mỏ được nhận diện giá trị khi các nhà khoa học bắt tay vào nghiên cứu, có thể kỳ vọng sẽ có thêm những di sản độc đáo khác được làm rõ, được khẳng định và phát huy từ cuộc tổng kiểm kê.

Hà Nội vốn được mệnh danh là Thủ đô di sản. Trước đây, khi hợp nhất Hà Nội – Hà Tây, tổng số di tích của hai địa phương là 5.175 di tích. Con số này đã giúp Hà Nội giữ kỷ lục là địa phương có nhiều di tích nhất cả nước. Cuối năm 2015, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Nội kết thúc đợt Tổng kiểm kê di tích. Kết quả đợt tổng kiểm kê cho thấy, toàn thành phố có tới 5.874 di tích các loại, gồm: đền, đình, chùa, miếu, nhà thờ họ… Có thêm 700 di tích được nhận diện, phát hiện. Trong đó, có 1.167 di tích cấp quốc gia, 1.179 di tích cấp thành phố và rất nhiều di tích có giá trị thành phố sẽ từng bước làm hồ sơ công nhận. Đợt Tổng kiểm kê cũng xác lập một kỷ lục khác: Thành phố có tới 317.000 hiện vật có giá trị đang nằm trong các di tích. Từ kết quả đáng mừng này, thành phố sẽ xây dựng kế hoạch bảo tồn, phát huy giá trị “mỏ vàng” di tích trên địa bàn.

Không chỉ nhiều về số lượng, di tích trên địa bàn Hà Nội cũng mang những giá trị đặc biệt. 12 di tích đã được công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt. Mới đây, Hà Nội có thêm năm Bảo vật quốc gia, gồm: Tượng Trấn Vũ (niên đại 1802, tại đền Trấn Vũ, phường Thạch Bàn, quận Long Biên); Bức giá tượng (phù điêu) chạm khắc hình tượng đức Lạc Long Quân và nhân vật về thời kỳ Hùng Vương (niên đại cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX, tại đền Lạc Long Quân, xã Bình Minh, huyện Thanh Oai) và ba hiện vật lưu giữ tại Bảo tàng Hà Nội: cây đèn gốm (niên đại 1582); Long đình gốm Bát Tràng (niên đại thế kỷ XVII); Trống đồng Cổ Loa và sưu tập lưỡi cày đồng thời Đông Sơn. Thành phố đã và đang khai thác một cách khá hiệu quả những di tích, di sản nổi bật vào phát triển kinh tế thông qua hoạt động du lịch.

Nhưng bên cạnh những tín hiệu vui, vẫn còn những băn khoăn. Quần thể danh thắng Chùa Hương được các nhà khoa học đánh giá là xứng tầm Di tích quốc gia đặc biệt, có thể đề nghị UNESCO công nhận là Di sản thế giới. Song, nhà chùa đã tự ý xây dựng một công trình không phép trong khuôn viên chùa. Việc làm hồ sơ công nhận Di tích quốc gia đặc biệt sẽ bị chậm lại, ít nhất cho đến khi tìm được phương hướng xử lý đối với sai phạm này. Chùa Hương không phải di tích duy nhất gặp phải tình trạng này. Quá trình Tổng kiểm kê di tích cho thấy, toàn thành phố còn tới 211 di tích xuống cấp nghiêm trọng, mà thành phố chưa tìm được nguồn kinh phí đầu tư tu bổ. Nhiều di sản văn hóa phi vật thể đang ở lằn ranh mong manh giữa tồn tại và mai một mà ca trù là một điển hình. Sau sáu năm được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại, ca trù Hà Nội phát triển về lượng, nhưng vẫn còn đuối về chất và chưa thoát khỏi tình trạng cần được bảo vệ khẩn cấp. Danh hiệu “Thủ đô di sản” là một niềm tự hào, nhưng đi kèm với đó là những thách thức trong công tác bảo tồn, phát huy, khai thác những giá trị này trong thời gian tới.

Có thể bạn quan tâm

Lễ hội rước vua giả ở đền Sái (xã Thư Lâm, Hà Nội) là lễ hội lớn trong vùng, hằng năm thu hút đông đảo khách du lịch.

Điểm đến hấp dẫn ở phía bắc Thủ đô

Sau khi sắp xếp lại địa giới hành chính, xã Thư Lâm là địa bàn có nhiều di tích, di sản văn hóa ở khu vực phía bắc Thủ đô. Trong đó, có những địa danh đã trở thành điểm du lịch nổi tiếng như làng gỗ mỹ nghệ Thiết Úng, đền Sái, rối nước Đào Thục…, cùng nhiều giá trị tiềm ẩn chưa được khai thác.

Ảnh minh họa.

Hà Nội và Vientiane tiếp tục hợp tác chặt chẽ, bền vững

Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng Bí thư Tô Lâm tới Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào, chiều 2/12, đồng chí Nguyễn Duy Ngọc, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội đã có cuộc hội đàm với đồng chí Anouphap Tounalom, Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy, Chủ tịch Hội đồng nhân dân Thủ đô Vientiane.

Lãnh đạo Thành phố Hà Nội trao chứng nhận cho các doanh nghiệp đạt TOP 1 hàng Việt Nam được người tiêu dùng yêu thích năm 2025.

Hàng Việt chinh phục người tiêu dùng

Chương trình “Bình chọn hàng Việt Nam được người tiêu dùng yêu thích” năm 2025 đã tạo thêm một sân chơi uy tín, minh bạch, giúp doanh nghiệp khẳng định thương hiệu và tăng sức cạnh tranh trên thị trường.

Đoàn Chủ tịch kỳ họp thứ 28 Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội. ( Ảnh THẾ ĐẠI)

Tập trung tháo gỡ những điểm nghẽn

Tại kỳ họp thứ 28 của Hội đồng nhân dân Thành phố Hà Nội khóa 16, nhiệm kỳ 2021-2026, các đại biểu đã chỉ ra một số điểm nghẽn như: nhà ở xã hội, thoát nước đô thị, ùn tắc giao thông, trường học quá tải... Đây là những vấn đề bức xúc đã tồn tại trong thời gian dài, cần có giải pháp để giải quyết triệt để.

Tổ hợp dự án nhà ở xã hội và dịch vụ thương mại AZ Thăng Long. (Ảnh QUANG NGUYÊN)

Áp dụng cơ chế mới phục vụ tái định cư và tạm cư

Một giải pháp quan trọng nhằm tháo gỡ vướng mắc cho công tác đền bù, hỗ trợ, giải phóng mặt bằng khi thực hiện các dự án cải tạo, chỉnh trang đô thị trên địa bàn Hà Nội đã được Hội đồng nhân dân thành phố thông qua tại kỳ họp thứ 28.

Ban Chấp hành Đảng bộ Thành phố Hà Nội biểu quyết thông qua hội nghị lần thứ ba, trong đó có Quy định mới về công tác cán bộ.

Nâng cao hơn nữa chất lượng công tác cán bộ

Thành ủy Hà Nội đã ban hành Quy định về phân cấp quản lý cán bộ và quy hoạch, bổ nhiệm, giới thiệu ứng cử, tạm đình chỉ công tác, cho thôi giữ chức vụ, từ chức, miễn nhiệm đối với cán bộ.

Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Duy Ngọc chung vui với nhân dân thôn Khánh Chúc Đồi, xã Ba Vì trong Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc.

Bài 4: Cụ thể hành động hướng tới mục tiêu hạnh phúc

Lãnh đạo Thành ủy Hà Nội nhấn mạnh, hạnh phúc là thước đo cuối cùng cho mọi thành quả phát triển của Thủ đô. Mục tiêu đưa ra là cam kết để cả hệ thống chính trị của thành phố phải hành động quyết liệt hơn bằng nhiều giải pháp cụ thể, hiệu quả.

Các đại biểu cùng ôn lại những ký ức về chiến thắng Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không.

Sống lại chiến tích trận “Điện Biên Phủ trên không”

Kỷ niệm 53 năm Chiến thắng “Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không” (12/1972-12/2025) là dịp để Ban Quản lý di tích Nhà tù Hỏa Lò giúp công chúng ôn lại ký ức, sống lại chiến tích xưa. Từ đó, lan tỏa tinh thần yêu nước, trách nhiệm trong dựng xây đất nước.

Chuyển đổi số là giải pháp giảm tải cho chính quyền địa phương (Trong ảnh: Trung tâm Phục vụ hành chính công tại xã Phú Xuyên).

Chuyển đổi số, yêu cầu tất yếu trong quản lý đô thị

Với tốc độ đô thị hóa nhanh, chính quyền địa phương đang phải đối diện rất nhiều vấn đề, áp lực từ dân số, hạ tầng, môi trường… Lộ trình phân cấp khi thực thi mô hình chính quyền địa phương hai cấp khiến cho yêu cầu về đổi mới phương thức quản lý càng trở nên cấp thiết hơn.

Cán bộ Thuế Thành phố Hà Nội hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi sang kê khai thuế.

Đồng hành hộ kinh doanh chuyển đổi thuế

Trong Chiến dịch 60 ngày đêm hỗ trợ hộ kinh doanh kê khai và phát triển lên doanh nghiệp (D60), cán bộ, nhân viên ngành Thuế Thành phố Hà Nội đã tới tận cơ sở để hỗ trợ người dân thực hiện các quy định mới, trên tinh thần “không để bất kỳ hộ kinh doanh nào bị bỏ lại phía sau”.

Hỗ trợ toàn diện để phát triển nông nghiệp

Với mục tiêu phát triển nông nghiệp Thủ đô theo hướng nông nghiệp sinh thái, bền vững, tạo ra các sản phẩm chất lượng, an toàn thực phẩm, hiệu quả kinh tế cao, Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội vừa thông qua nghị quyết hỗ trợ toàn diện các lĩnh vực sản xuất nông nghiệp với kinh phí dự kiến gần 670 tỷ đồng/năm.

Từ ngày 1/7/2026, thành phố Hà Nội thực hiện vùng phát thải thấp thí điểm tại một số khu vực trong Vành đai 1.

Lộ trình thực hiện thí điểm vùng phát thải thấp tại một số khu vực trong Vành đai 1 từ 1/7/2026

Từ ngày 1/7/2026, thành phố Hà Nội sẽ thực hiện vùng phát thải thấp thí điểm tại một số khu vực trong Vành đai 1. Từ ngày 1/1/2028 thực hiện vùng phát thải thấp tại Vành đai 1 và một số khu vực tại Vành đai 2 trở vào. Từ ngày 1/1/2030, thực hiện vùng phát thải thấp tại Vành đai 3 trở vào.

Nghệ nhân Ưu tú Phan Thị Thuận, người tiên phong trong việc đưa sản phẩm lụa từ tơ sen ra thị trường.

Hà Nội dành kinh phí hỗ trợ nghệ nhân và bảo tồn nghề, làng nghề

Thành phố Hà Nội hỗ trợ một lần đối với Nghệ nhân Nhân dân là 40.000.000 đồng/người; Nghệ nhân Ưu tú là 30.000.000 đồng/người; Nghệ nhân Hà Nội là 20.000.000 đồng/người. Nghệ nhân Nhân dân truyền dạy được bồi dưỡng 500.000 đồng/người/buổi; Nghệ nhân Ưu tú, Nghệ nhân Hà Nội truyền dạy được bồi dưỡng 300.000 đồng/người/buổi…

Phát triển hạ tầng trạm cung cấp năng lượng sạch cần chính sách hỗ trợ.

Cần chính sách đủ “mạnh” và thông minh để tạo động lực

Thông tin liên quan đến chính sách, biện pháp hỗ trợ chuyển đổi phương tiện giao thông sử dụng năng lượng sạch trên địa bàn Hà Nội đang được dư luận đặc biệt quan tâm bởi sự tác động lớn đến đời sống, việc làm của người dân. Để thực thi, các chính sách hỗ trợ cần tạo ra động lực thực sự.

Hoạt động sản xuất tại Khu công nghiệp Nội Bài, Hà Nội. (Ảnh PHẠM HÙNG)

Nâng tỷ trọng kinh tế số

Kinh tế số đang có sự tăng trưởng nhanh, giúp Thủ đô nâng cao năng suất sản phẩm, tính cạnh tranh… Nhưng để đạt được mục tiêu tỷ trọng kinh tế số chiếm 30% GRDP vào năm 2030, thành phố cần có những giải pháp đột phá trong chuyển đổi số.

“Mặt trận số” trên ứng dụng iHanoi đã chính thức ra mắt tại Đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hà Nội lần thứ 18, nhiệm kỳ 2025-2030.

Tạo đột phá từ “Mặt trận số”

Đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hà Nội lần thứ 18, nhiệm kỳ 2025-2030 đã đánh dấu bước đổi mới hoạt động công tác Mặt trận của Thủ đô với một trong các khâu đột phá được xác định, đó là chuyển đổi số, xây dựng “Mặt trận số” vì mục tiêu Thủ đô văn minh, hiện đại, nhân dân hạnh phúc.

Công ty Môi trường đô thị Hà Nội hai chi nhánh Ba Đình và Hoàn Kiếm triển khai xe đạp điện gom rác phù hợp đặc thù địa bàn các tuyến phố du lịch, văn hóa và khu vực hồ Hoàn Kiếm. (Ảnh VÂN NHI)

Đổi mới mô hình duy trì vệ sinh môi trường

Với quyết tâm xây dựng thành phố ngày càng sạch đẹp, văn minh, Hà Nội đang thí điểm áp dụng mức độ vệ sinh môi trường cấp 1, mức tăng cường làm sạch cao nhất hiện nay tại một số tuyến phố trọng điểm và không gian quanh hồ Hoàn Kiếm.