Giáo sư Gurdev Singh Khush, Đại học California, Davis, Hoa Kỳ chia sẻ về hành trình nghiên cứu giống lúa trị bệnh.
Giáo sư Gurdev Singh Khush, Đại học California, Davis, Hoa Kỳ chia sẻ về hành trình nghiên cứu giống lúa trị bệnh.

Giáo sư Gurdev Singh Khush: "Năng lực nghiên cứu lúa gạo ở Việt Nam rất tốt"

Sau rất nhiều năm, Giáo sư Võ Tòng Xuân được hội ngộ Giáo sư Gurdev Singh Khush, Đại học California, Davis, Hoa Kỳ tại Việt Nam trong Tuần lễ Khoa học-Công nghệ VinFuture 2023. Hai nhà khoa học, từng tạo nên cuộc cách mạng cho ngành nông nghiệp đã có dịp chia sẻ lại hành trình mang giống lúa từ Viện Nghiên cứu Lúa gạo quốc tế về Việt Nam, kịp thời cứu người nông dân ở nhiều địa phương thoát khỏi tình trạng thiếu lương thực.

5g giống lúa IR36 đã giúp Việt Nam phá dịch rầy nâu

Trong ký ức của Giáo sư Võ Tòng Xuân, những năm sau giải phóng, các loại giống lúa mới ông mang về IR26, IR30 bị rầy nâu tàn phá. Bấy giờ, ông liên hệ sang Philippines xin giống lúa mới để hy vọng người nông dân có được giống lúa tốt trị bệnh.

Giáo sư Gurdev Singh Khush đã gửi qua đường bưu điện về cho Giáo sư Võ Tòng Xuân giống mới IR36 phát triển rất tốt, không bị rầy nâu ăn. Giống IR36 đã được Giáo sư Gurdev Singh Khush nghiên cứu đưa thêm một loại gene kháng bệnh rầy nâu.

IR36 sau đó trở thành giống lúa được nhân rộng tại các tỉnh, thành phố ở miền nam Việt Nam. Nó cũng là giống lúa được nhiều quốc gia sử dụng, giúp các không bị rơi vào tình trạng thiếu lương thực.

Sau IR36, Giáo sư Gurdev Singh Khush phát triển một loại giống mới là IR64, IR64 có cùng khả năng thắng bệnh giống như IR36 nhưng ngon miệng hơn. Sau đó, giống lúa này trở thành một trong những giống lúa được trồng phổ biến nhất ở trên thế giới.

Giáo sư Gurdev Singh Khush đánh giá ba điều làm nên sức mạnh cho lúa gạo Việt Nam.

Giáo sư Gurdev Singh Khush đánh giá ba điều làm nên sức mạnh cho lúa gạo Việt Nam.

Gắn bó với Viện nghiên cứu giống lúa quốc tế gọi là IRRI trong suốt 35 năm, Giáo sư Gurdev Singh Khush dành cả đời để "giải quyết các thách thức thực tế" của năng suất lúa thấp, nguy cơ xảy ra nạn đói ở châu Á. Bấy giờ, tham vọng của ông là "cứu thế giới" bằng việc nghiên cứu loại lúa có gene kháng bệnh, cho năng suất cao hơn gấp hai lần.

"Chỉ trong vòng 20 năm, tất cả giống lúa mới được trồng rộng rãi ở toàn bộ khu vực châu Á. Ở đây, dòng IR có rất nhiều dòng khác nhau như IR36, IR64, IR72 và rất nhiều IR khác nữa cũng được các quốc gia châu Á trồng rộng rãi để mà nâng sản lượng và giải quyết vấn đề thiếu lương thực", Giáo sư Gurdev Singh Khush chia sẻ.

Theo nhà khoa học được thế giới gọi là "phù thủy cây lúa" này, khu vực miền nam Việt Nam sẽ là vùng tiềm năng lớn nhất về lúa gạo. Khí hậu miền nam cho phép canh tác đến 2-3 vụ một năm, trong khi ở miền bắc chỉ tối đa được hai vụ lúa. Thực tế cũng chứng minh miền nam là khu vực canh tác và xuất khẩu lúa gạo lớn nhất của đất nước. Các điều kiện về thời tiết, thổ nhưỡng, khí hậu cũng tốt hơn cho việc trồng lúa gạo. Do đó, nhà khoa học này cho rằng Việt Nam cần tập trung vào vùng trọng điểm đó, với những chính sách phù hợp để khuyến khích canh tác lúa gạo ở Việt Nam.

Ba điều làm nên sức mạnh cho lúa gạo Việt Nam

Giáo sư Gurdev Singh Khush đánh giá, năng lực nghiên cứu lúa gạo ở Việt Nam rất là tốt vì ba đặc điểm sau đây: Thứ nhất, đội ngũ nhà khoa học được đào tạo bài bản về nhân giống, về trồng trọt.

Thứ hai, ở Việt Nam cũng có hệ thống có thí nghiệm trọng điểm về nghiên cứu lúa gạo. Thứ ba, Chính phủ Việt Nam là Chính phủ kiến tạo, khích lệ hoạt động này.

"Như vậy, Việt Nam có đủ cả ba điều kiện là nhà khoa học, cơ sở vật chất - phòng thí nghiệm và chính sách của nhà nước. Điều đó được phản ánh trong thực tế. Bởi, từ những năm 70, 80 của thế kỷ trước thì Việt Nam là nước nhập khẩu lương thực, thiếu đói. Đến bây giờ Việt Nam là quốc gia xuất khẩu gạo lớn thứ hai trên thế giới chỉ sau Ấn Độ và đó là sự ghi nhận công sức của các nhà khoa học của Việt Nam cũng như là chính sách của Chính phủ trong lĩnh vực này cũng như sự phát triển của khoa học, công nghệ trong lĩnh vực nhân giống lúa", Giáo sư Gurdev Singh Khush chia sẻ.

Chúng ta cần lựa chọn giống lúa thích ứng với biến đổi khí hậu

Biến đổi khí hậu là bài toán cho ngành nông nghiệp phải đối mặt với hai vấn đề lớn. Ngành nông nghiệp nói chung và sản xuất lúa gạo nói riêng cũng là một hoạt động phát thải rất kinh khủng, do đó Giáo sư Gurdev Singh Khush cho rằng, con người một mặt phải bảo đảm đủ lương thực, mặt khác phải bảo đảm giảm phát thải trong sản xuất nông nghiệp và trong sản xuất lúa gạo.

Giáo sư Võ Tòng Xuân và Giáo sư Gurdev Singh Khush hội ngộ tại VinFuture 2023.

Giáo sư Võ Tòng Xuân và Giáo sư Gurdev Singh Khush hội ngộ tại VinFuture 2023.

"Chúng ta cần phải nghiên cứu ra những công nghệ mới, công nghệ trồng trọt mới, công nghệ phân bón mới, công nghệ sản xuất mới về lúa gạo sao cho vẫn tăng được năng suất nhưng mà không làm tăng phát thải và không làm nghiêm trọng hơn biến đổi khí hậu", Giáo sư Gurdev Singh Khush khuyến cáo.

Vấn đề lớn thứ hai, để làm chậm hoặc giảm tác động của biến đổi khí hậu thì có rất nhiều cách, chẳng hạn như một trong những phương thức chúng ta phát triển ra những giống lúa có sản lượng cao hơn, năng suất cao hơn, khi mà sản lượng cao hơn, năng suất cao hơn thì mình không nhất thiết phải trồng một diện tích lớn mới đủ sản lượng cần thiết mà chỉ cần trồng ở diện tích nhỏ thôi. Đây là những cách giúp chúng ta có thể thích ứng với biến đổi khí hậu và bảo đảm đủ lương thực cho các thế hệ tương lai trong 30, 40, 50 năm nữa.

Cùng có mặt với người cộng sự nhiều năm trong ngành nghiên cứu về giống lúa mới, Giáo sư Gurdev Singh Khush đánh giá, giải thưởng VinFuture có giá trị khích lệ với các nhà khoa học, đặc biệt là nếu các nhà khoa học lớn tuổi như Giáo sư Võ Tòng Xuân. Việc những nhà khoa học này được giải thưởng sẽ trở thành tấm gương, niềm cảm hứng cho giới trẻ tham gia nghiên cứu khoa học. Và khi có thêm nhiều người trẻ tuổi tham gia vào nghiên cứu, nhân rộng những giống lúa mới, đó là một điều kiện tiên quyết để bảo đảm an ninh lương thực cho Việt Nam trong tương lai.

Giáo sư Khush đã đi tiên phong trong việc tạo ra các giống lúa với khả năng kháng nhiều loại sâu bệnh, thời gian sinh trưởng ngắn, và cho năng suất cao, như IR8, IR36, IR64... Sự phát triển của các giống lúa sản lượng cao đã cách mạng hóa ngành trồng lúa lúa trên toàn thế giới, giúp tăng sản lượng đáng kể đồng thời giảm chi phí và giảm thiểu sự phụ thuộc vào các chất hóa học độc hại.

Không chỉ có thành công này, IR64 còn đóng vai trò là giống bố mẹ cho hàng nghìn giống lai trong nhiều thập kỷ cho tới ngày nay, điều minh chứng cho đóng góp to lớn của công trình này đối với an ninh lương thực toàn cầu.

Có thể bạn quan tâm

Vận hành nhà máy điện rác ở Gia Bình, Bắc Ninh. (Ảnh NAM PHONG)

Thúc đẩy các dự án đầu tư xanh

Trong hành trình hiện thực hóa cam kết Net Zero vào năm 2050, bên cạnh các chính sách chung, những chính sách cụ thể thúc đẩy đầu tư xanh giữ vai trò then chốt. Thách thức lớn nhất hiện nay là ngoài yêu cầu về kỹ thuật, hạ tầng, cơ chế phối hợp và nhân lực, các dự án xanh luôn cần nguồn vốn rất lớn.

ESG đã trở thành yêu cầu bắt buộc đối với doanh nghiệp muốn duy trì tính cạnh tranh, thu hút nhà đầu tư và phát triển bền vững. (Ảnh: Đỗ Bảo)

Thực hành ESG cần sự đột phá

Những năm gần đây, Đảng và Nhà nước liên tục ban hành các chủ trương, chính sách, định hướng quan trọng thúc đẩy kinh tế xanh và thực hành ESG (Môi trường-Xã hội-Quản trị); trong đó, nổi bật là Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050.

[Video] Tuyến Cát Linh – Hà Đông vận hành hệ thống soát vé tự động không dùng tiền mặt

[Video] Tuyến Cát Linh – Hà Đông vận hành hệ thống soát vé tự động không dùng tiền mặt

Sáng 5/12, tại ga Cát Linh, tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông chính thức vận hành hệ thống kiểm soát vé tự động. Hệ thống được lắp đặt đồng bộ tại các nhà ga, cho phép hành khách thanh toán bằng căn cước công dân gắn chip, mã QR, thẻ ngân hàng quốc tế cùng nhiều phương thức điện tử khác.

Sản xuất phân bón tại Công ty cổ phần Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc.

Tái cấu trúc công nghệ sản xuất hóa chất

Giám đốc Công ty cổ phần DAP số 2 - Vinachem Vũ Việt Tiến cho biết, những tháng đầu năm, đơn vị đối diện nhiều khó khăn như giá nguyên liệu phục vụ sản xuất tăng cao, quặng tuyển apatit thiếu, chất lượng suy giảm so với thiết kế.

Người dân tỉnh Quảng Ninh nuôi trồng thủy sản trên biển.

Nâng sức cạnh tranh cho nghề nuôi trồng thủy sản biển

Việt Nam có đường bờ biển dài, nhiều đảo, vịnh, đầm, phá… tạo điều kiện thuận lợi để phát triển đa dạng các loại hình nuôi trồng thủy sản. Hiện nay, nhiều hợp tác xã, nhân dân tại các địa phương ven biển đang ứng dụng công nghệ mới vào nuôi trồng thủy sản giúp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và thu nhập.

Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) tiếp tục được điều chỉnh để phù hợp hơn với mức độ sống của người dân hiện nay. (Ảnh: minh họa)

Đề xuất những điểm đột phá về ngưỡng chịu thuế và biểu thuế tại Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi)

Trên cơ sở ý kiến của các đại biểu Quốc hội, các chuyên gia, nhà khoa học, Bộ Tài chính đã phối hợp với các cơ quan có liên quan hoàn thiện quy định về thuế thu nhập cá nhân, theo đó đề xuất sửa đổi về ngưỡng chịu thuế, biểu thuế suất tại Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi).

Đại diện lãnh đạo các đơn vị ký kết biên bản hợp tác giai đoạn 2026-2030.

Phát triển mô hình kinh tế nông nghiệp hữu cơ, tuần hoàn liên kết chuỗi giá trị tại Hà Tĩnh

Sáng 5/12, Hội Người cao tuổi Việt Nam phối hợp Hội Nông nghiệp tuần hoàn Việt Nam, Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Tĩnh và Tập đoàn Quế Lâm tổ chức Hội nghị đánh giá kết quả giai đoạn I và triển khai hợp tác giai đoạn II về phát triển nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn tại Hà Tĩnh giai đoạn 2026–2030.

Ảnh minh họa.

Bất động sản dẫn nhịp kéo thị trường, VN-Index giữ được sắc xanh dù áp lực bán lan rộng

Phiên giao dịch ngày 5/12, thị trường chứng khoán Việt Nam giao dịch trong sắc đỏ, thanh khoản toàn thị trường giảm, nhưng VN‑Index vẫn duy trì đà tăng với 1.741,32 điểm. Bất động sản là tâm điểm kéo thị trường, tuy nhiên sắc đỏ lan rộng tại các ngành khác, cho thấy áp lực điều chỉnh ở các nhóm vốn hóa lớn vẫn hiện hữu.

Bà Nghiêm Thị Hoàng Anh, Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến đầu tư và Hỗ trợ doanh nghiệp Hà Nội phát biểu khai mạc. (Ảnh: ANH MINH).

Thuế doanh nghiệp trong giai đoạn mới: Gỡ nút thắt, tạo dư địa phát triển bền vững cho doanh nghiệp Hà Nội

Nhằm hỗ trợ doanh nghiệp thích ứng với những biến động trong cải cách thuế và môi trường đầu tư, ngày 5/12/2025 Trung tâm Xúc tiến đầu tư và Hỗ trợ doanh nghiệp Hà Nội phối hợp Sở Tài chính Hà Nội tổ chức tọa đàm “Thuế doanh nghiệp trong giai đoạn mới: Tìm nút thắt và thúc đẩy phát triển bền vững cho doanh nghiệp Hà Nội”.

Sẽ tiếp tục rà soát, cân đối để xác định mức vốn đối ứng địa phương cho phù hợp nhất

Sẽ tiếp tục rà soát, cân đối để xác định mức vốn đối ứng địa phương cho phù hợp nhất

Sáng 5/12, sau phần thảo luận về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đến năm 2035, Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng đã có phát biểu giải trình, làm rõ các nội dung đại biểu Quốc hội nêu.

Từ ngày 4 đến 6/12/2025, Cảng hàng không quốc tế Nội Bài tổ chức chạy thử các chuyến bay giả định, có sự tham gia của 80 cán bộ, công nhân viên các bộ phận liên quan.

Diện mạo, vị thế “công nghệ xanh, thông minh” của Nhà ga T2 Nội Bài mở rộng

Dự án trọng điểm mở rộng Nhà ga hành khách T2 (Cảng hàng không quốc tế Nội Bài) được khởi công ngày 19/5/2024, tổng mức đầu tư gần 5.000 tỷ đồng, thực hiện hoàn toàn bằng nguồn vốn của chủ đầu tư Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV); trong đó, gói thầu chính thi công xây lắp có giá trị 4.600 tỷ đồng.