Đến 2030: Tỷ lệ nghèo đa chiều duy trì mức giảm từ 1 đến 1,5%/năm

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã xây dựng Báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2035 (sau đây gọi tắt là Chương trình).

Chủ trương này dựa trên cơ sở tích hợp Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững và Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới thành một chương trình mục tiêu quốc gia mới trong 10 năm (giai đoạn 2026-2035).

Theo đó, Chương trình mục tiêu quốc gia mới có mục tiêu hướng đến “nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh” và “giảm nghèo đa chiều, phát triển bao trùm”, góp phần vào sự phát triển mạnh mẽ của đất nước trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên phát triển, thịnh vượng, hùng cường của dân tộc.

Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2035 triển khai thực hiện trên phạm vi cả nước. Đối tượng thụ hưởng của Chương trình là hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, người dân, cộng đồng dân cư, hợp tác xã, tổ hợp tác, doanh nghiệp và các tổ chức khác có liên quan trên địa bàn cả nước, trong đó, ưu tiên địa bàn nông thôn, xã nghèo.

Thời gian thực hiện Chương trình trong 10 năm, chia làm 2 giai đoạn. Trong giai đoạn 2026-2030, triển khai các mục tiêu, nhiệm vụ đặt ra đến năm 2030. Trong giai đoạn 2031-2035, tiếp tục triển khai các nhiệm vụ, mục tiêu đặt ra đến năm 2035. Chương trình cũng đặt ra các mục tiêu cụ thể theo từng giai đoạn.

Các mục tiêu cụ thể đến 2030 được đề ra là:

Thu nhập bình quân của người dân nông thôn năm 2030 phấn đấu tăng gấp 2,5-3 lần so với năm 2020.

Tỷ lệ nghèo đa chiều duy trì mức giảm từ 1 đến 1,5%/năm, tỷ lệ nghèo đa chiều ở xã nghèo giảm ít nhất 3%/năm.

Phấn đấu 100% số xã nghèo trên cả nước thoát khỏi tình trạng nghèo; có ít nhất 65% số xã đạt chuẩn nông thôn mới (trong đó, có ít nhất 83% xã nhóm 1, có 73% xã nhóm 2, 48% xã nhóm 3 đạt chuẩn nông thôn mới) theo Bộ tiêu chí quốc gia nông thôn mới các cấp giai đoạn 2026-2030; có khoảng 10% số xã đạt chuẩn nông thôn mới được công nhận xã đạt nông thôn mới hiện đại theo theo khung thí điểm của trung ương và các tiêu chí cụ thể do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành.

Phấn đấu cả nước khoảng 4-5 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương được công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới theo Bộ tiêu chí giai đoạn 2026-2030.

Còn đến năm 2035, các mục tiêu cụ thể được đặt ra như sau:

Phấn đấu thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn tăng ít nhất 1,6 lần so với năm 2030.

Có ít nhất 85% số xã đạt chuẩn nông thôn mới (trong đó, 100% xã nhóm 1, ít nhất 92% xã nhóm 2 và ít nhất 70% xã nhóm 3 đạt chuẩn nông thôn mới), có khoảng 30% số xã đạt chuẩn nông thôn mới được công nhận xã đạt nông thôn mới hiện đại theo khung của trung ương và các tiêu chí cụ thể do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành.

Phấn đấu cả nước khoảng 10-12 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương được công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới; phấn đấu có 4-5 tỉnh đạt nông thôn mới hiện đại.

11 nhóm nội dung và 63 nhiệm vụ

Nội dung dự thảo của Chương trình do Bộ Nông nghiệp và Môi trường xây dựng có 11 nhóm nội dung và 63 nhiệm vụ cụ thể.

Nhóm nội dung 1: Hoàn thiện quy hoạch theo quy định bảo đảm đồng bộ, phù hợp, phát huy lợi thế vùng, miền và phát triển bền vững (gồm 2 nội dung cụ thể).

Nhóm nội dung 2: Phát triển hạ tầng kinh tế-xã hội nông thôn toàn diện, đồng bộ, hiện đại, kết nối hiệu quả với đô thị và thích ứng với biến đổi khí hậu (gồm 14 nội dung cụ thể).

Nhóm nội dung 3: Phát triển kinh tế nông thôn theo hướng sinh thái, hiện đại, tích hợp đa giá trị và thích ứng với thị trường (gồm 9 nội dung cụ thể).

Nhóm nội dung 4: Đào tạo nguồn nhân lực nông thôn và hỗ trợ tạo việc làm bền vững (gồm 5 nội dung cụ thể).

Nhóm nội dung 5: Phát triển toàn diện văn hóa, giáo dục, y tế, nâng cao chất lượng sống người dân (gồm 3 nội dung cụ thể).

Nhóm nội dung 6: Giảm nghèo bền vững và An sinh xã hội (gồm 10 nội dung cụ thể).

Nhóm nội dung 7: Phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số ở nông thôn (gồm 2 nội dung cụ thể).

Nhóm nội dung 8: Xây dựng môi trường và cảnh quan nông thôn xanh, sạch, đẹp, an toàn và thích ứng với biến đổi khí hậu (gồm 3 nội dung cụ thể).

Nhóm nội dung 9: Nâng cao chất lượng dịch vụ hành chính công; phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị-xã hội trong xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững (gồm 7 nội dung cụ thể).

Nhóm nội dung 10: Tiếp cận pháp luật và An ninh, quốc phòng (gồm 3 nội dung cụ thể).

Nhóm nội dung 11: Nâng cao năng lực, truyền thông, giám sát, đánh giá; triển khai hiệu quả các Phong trào xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững (gồm 4 nội dung cụ thể).

Việc tiếp tục xây dựng Chương trình theo các nội dung thành phần bảo đảm tính kế thừa, phát huy những kết quả đạt được của những giai đoạn trước. Đồng thời, phù hợp với các quy định tại Luật Đầu tư công, Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Nghị quyết số 111/2024/QH15 ngày 18/01/2024 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia; Cơ chế quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia.

Tổng nguồn lực dự kiến huy động để đầu tư thực hiện Chương trình giai đoạn 2026-2035 là khoảng 12,35 triệu tỷ đồng. Trong đó, giai đoạn 2026-2030 là 4,93 triệu tỷ đồng, giai đoạn 2031-2035 khoảng 7,42 triệu tỷ đồng.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường nêu rõ, căn cứ tổng kế hoạch vốn ngân sách trung ương giai đoạn 2026-2030 được Quốc hội phê duyệt, Thủ tướng Chính phủ sẽ ban hành quy định về nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn ngân sách trung ương và tỷ lệ đối ứng của vốn ngân sách địa phương thực hiện Chương trình giai đoạn 2026-2030 để các địa phương và bộ, cơ quan trung ương tổ chức thực hiện. Trong đó:

Ưu tiên hỗ trợ cho các xã nghèo vươn lên thoát nghèo, phấn đấu đến năm 2030 có 100% số xã nghèo trên cả nước thoát khỏi tình trạng nghèo; hỗ trợ các xã nhóm 1 (xã liền kề đô thị hiện hữu có định hướng phát triển thành đô thị, hoặc xã có tỷ trọng ngành nông nghiệp trong cơ cấu kinh tế dưới 10%, hoặc xã được định hướng là đô thị mới), xã nhóm 2 (xã không thuộc xã nhóm 1 và nhóm 3), xã nhóm 3 (xã nghèo, hoặc xã khu vực II và xã khu vực III thuộc địa bàn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi) phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới; xã còn lại để thực hiện các nhiệm vụ giảm nghèo bền vững và từng bước hoàn thành các tiêu chí nông thôn mới giai đoạn 2026-2030, phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới trong giai đoạn 2031-2035. Ưu tiên áp dụng hệ số phân bổ cao hơn cho địa phương nhận hỗ trợ từ ngân sách trung ương có điều kiện kinh tế khó khăn, vùng đặc thù theo vùng, miền (Miền núi phía bắc, Duyên hải Nam Trung Bộ - Tây Nguyên, Đồng bằng sông Cửu Long); các tỉnh có tỷ lệ hộ nghèo cao; số lượng xã lớn, địa bàn rộng.

Các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chủ động cân đối nguồn vốn ngân sách địa phương và huy động các nguồn lực hợp pháp để thực hiện nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững trên địa bàn các phường, đặc khu; cấp tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới; xây dựng thí điểm xã nông thôn mới hiện đại.

Không phân bổ vốn ngân sách trung ương cho các địa phương có điều tiết về ngân sách trung ương (như giai đoạn 2021-2025). Đối với các nội dung, nhiệm vụ của Chương trình thuộc phạm vi, nội dung, đối tượng hỗ trợ của các chương trình mục tiêu quốc gia khác, đề nghị các bộ, ngành trung ương chủ trì các chương trình hướng dẫn các địa phương lồng ghép, bố trí nguồn vốn ngân sách trung ương được giao để thực hiện theo các quy định của Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới các cấp.