Sáng 17/6, tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp, với 455/457 đại biểu Quốc hội tham gia biểu quyết tán thành (bằng 95,19% tổng số đại biểu Quốc hội).
Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật trước khi Quốc hội bấm nút, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, dự thảo bổ sung quy định về khái niệm “chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp” theo hướng khái quát, quy định nguyên tắc chung để tương đồng với Luật Phòng, chống rửa tiền.
Theo đó, chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp có tư cách pháp nhân là cá nhân có quyền sở hữu trên thực tế vốn điều lệ hoặc có quyền chi phối đối với doanh nghiệp đó, trừ trường hợp người đại diện chủ sở hữu trực tiếp tại doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ và người đại diện phần vốn nhà nước đầu tư tại công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên theo quy định của pháp luật về quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp.
Chính phủ cũng tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội đối với các góp ý mang tính kỹ thuật về trách nhiệm thu thập, lưu giữ, cung cấp thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp và nội dung quy định giao Chính phủ hướng dẫn cụ thể về tiêu chí để xác định chủ sở hữu hưởng lợi, chế tài xử lý vi phạm khi không cung cấp thông tin theo quy định…
Đối với một số ý kiến đề nghị bổ sung điều khoản chuyển tiếp quy định về thời hạn cụ thể doanh nghiệp đã thành lập trước thời điểm Luật này có hiệu lực thi hành phải bổ sung thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp, Chính phủ tiếp thu và sửa đổi theo hướng việc bổ sung thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp được thực hiện đồng thời tại thời điểm doanh nghiệp thực hiện thủ tục đăng ký thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp.
Bộ trưởng Tài chính nêu một số lý do dự thảo Luật không quy định thời hạn cụ thể doanh nghiệp đã thành lập trước thời điểm Luật này có hiệu lực phải cung cấp thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi cho cơ quan đăng ký kinh doanh.
Thứ nhất, việc yêu cầu doanh nghiệp phải thực hiện riêng biệt một thủ tục hành chính chỉ để kê khai bổ sung thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi sẽ làm tăng số lượng thủ tục hành chính, phát sinh chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp.
Điều này chưa phù hợp trong bối cảnh Đảng, Nhà nước đang triển khai nhiều chủ trương, chính sách quyết liệt để đơn giản hóa, cắt giảm thời gian và chi phí thực hiện thủ tục hành chính cho doanh nghiệp. Đồng thời, yêu cầu này cũng chưa phù hợp với nguyên tắc không hồi tố trong áp dụng pháp luật quy định tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Thứ hai, so sánh giữa lợi ích và chi phí thì việc quy định thời gian cụ thể toàn bộ doanh nghiệp thành lập trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành phải cung cấp thông tin chủ sở hữu hưởng lợi cho cơ quan đăng ký kinh doanh để lưu giữ, chia sẻ thông tin khi cần thiết chưa phải là giải pháp tối ưu trong bối cảnh việc thu thập, cung cấp thông tin có thể thực hiện khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu.
Thêm nữa là số lượng các doanh nghiệp bổ sung thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi cho cơ quan đăng ký kinh doanh ngày càng đầy đủ theo thời gian (trung bình 1 năm có khoảng 35% doanh nghiệp đăng ký thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp).
Liên quan việc bổ sung đối tượng viên chức được tham gia thành lập, quản lý doanh nghiệp, tiếp thu ý kiến của một số đại biểu Quốc hội đề nghị rà soát để đảm bảo các quy định về đối tượng thành lập, góp vốn và quản lý doanh nghiệp tại Luật Doanh nghiệp đồng bộ, thống nhất với Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo và Nghị quyết số 193/2025/QH15, dự thảo Luật đã sửa đổi điểm b khoản 2 và điểm b khoản 3 Điều 17 Luật Doanh nghiệp theo hướng quy định đối tượng không được thành lập, góp vốn và quản lý doanh nghiệp bao gồm công chức, viên chức theo quy định của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức, trừ trường hợp được thực hiện theo quy định của pháp luật về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025.
