Từ năm 1986, thực hiện nhiệm vụ quản lý, khai thác nguồn tài nguyên yến sào trên địa bàn, Xí nghiệp Khai thác Yến sào Nha Trang đã tập trung xây dựng thương hiệu Yến sào Nha Trang. Đến năm 1997, UBND tỉnh Khánh Hòa giao nhiệm vụ này cho Công ty Yến sào Khánh Hòa (nay là Công ty TNHH Nhà nước Một thành viên Yến Sào Khánh Hòa).
Chỉ thị số 18/CT- UB, ngày 14-5-1997, UBND tỉnh Khánh Hòa còn nhấn mạnh: “Công ty Yến Sào Khánh Hòa là cơ quan duy nhất được UBND tỉnh giao nhiệm vụ quản lý, khai thác và kinh doanh yến sào; có trách nhiệm tổ chức quản lý, bảo vệ các khu vực thuộc đảo yến trên địa bàn tỉnh…”.
Xác định yến sào là sản vật mang nét đặc thù của vùng đất Nha Trang, Khánh Hòa, có giá trị kinh tế, văn hóa cao, Công ty Yến sào Khánh Hòa đã chú trọng xây dựng và bảo hộ thương hiệu Yến sào Khánh Hòa. Những thương hiệu như: Sanest, Sanest Tourist, Sanatech, Sanatech Land, Sanest Foods, Sanna… đã tạo thành một hệ thống thương hiệu, gắn kết với thương hiệu Yến sào Khánh Hòa. Trong quá trình xây dựng và phát triển, thương hiệu Yến sào Khánh Hòa không chỉ được người tiêu dùng trong nước mà nhiều thị trường khó tính trên thế giới tín nhiệm. Chỉ tính riêng trong năm 2012, Yến sào Khánh Hòa nhận được hai giải thưởng quốc tế, gồm Thương hiệu nổi tiếng ASEAN và Top 10 thương hiệu uy tín Đông - Nam Á.
Lâu nay, chất lượng và giá trị thương phẩm của yến sào được khai thác trên các đảo ở Khánh Hòa luôn được đánh giá rất cao. Vì vậy, gần đây, nhiều tổ chức, cá nhân kinh doanh tổ yến, các sản phẩm từ tổ yến đã mạo nhận, lấy “mác” thương hiệu Yến sào Khánh Hòa gắn vào sản phẩm của mình, qua mặt các cơ quan quản lý, đánh lừa người tiêu dùng. Thực tế cho thấy, thương hiệu Yến sào Khánh Hòa đang bị đánh cắp một cách trắng trợn. Ở đây có thể kể hai trường hợp.
Trường hợp thứ nhất là nhái thương hiệu. Như trên đã nói, nhãn hiệu “Sanest” của Công ty Yến sào Khánh Hòa đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp giấy chứng nhận từ năm 2005. Và slogan “Sanest - Nguồn bổ dưỡng thiên nhiên diệu kỳ” đã đạt giải thưởng slogan ấn tượng năm 2007.
Ấy vậy mà gần đây, trên thị trường xuất hiện sản phẩm yến lọ với nhãn hiệu “Sanest Gò Công”, do HTX Thương mại Dịch vụ Yến sào Gò Công, tỉnh Tiền Giang sản xuất, mẫu mã giống y hệt như Sanest của Yến sào Khánh Hòa, thậm chí còn ghi luôn cả chữ Sanest lên sản phẩm. Điều lạ là nhãn hiệu ghi “Sanest Gò Công”, nhưng nơi sản xuất lại là… 12B14 lô 94 Nguyễn Thị Minh Khai, TP. Nha Trang, và sản phẩm được tung ra chủ yếu ở thị trường… TP. Hồ Chí Minh!
Cách làm trên khiến người tiêu dùng dễ nhầm lẫn, nói cách khác là bị lừa.
Trường hợp thứ hai là vi phạm các quy định của pháp luật về thông tin, quảng cáo, sở hữu trí tuệ.
Mới đây, có một công ty mới thành lập là “Công ty Yến sào Nha Trang” đã xây dựng website địa chỉ yensaonhatrang.khanhhoa.vn để quảng bá. Trong clip quảng bá trên mạng (mà mới rồi, do công luận phản đối, nên đã phải gỡ xuống) công ty này đã lấy toàn bộ hình ảnh các đảo yến, hình ảnh khai thác yến, nhà thờ tổ cũng như nhiều công trình khác do Công ty Yến sào Khánh Hòa xây dựng để quảng bá cho mình, khiến người xem ngộ nhận tất cả những cở sở ấy là của Công ty Yến sào Nha Trang.
Theo giấy phép đăng ký kinh doanh (ngày 27-2-2013) thay đổi lần thứ 2 của đơn vị này tại Sở Kế hoạch và Đầu tư Khánh Hòa, trong nội dung kinh doanh yến sào, Công ty Yến sào Nha Trang chỉ được cấp phép mua bán tổ yến và các sản phẩm từ tổ yến; nuôi chim yến và khai thác tổ chim yến nuôi; sản xuất, chế biến sản phẩm từ tổ yến.
Như trên đã nói, cho tới thời điểm này, Công ty Yến sào Khánh Hòa vẫn là doanh nghiệp nhà nước duy nhất được UBND tỉnh giao nhiệm vụ quản lý, khai thác và kinh doanh yến sào; có trách nhiệm tổ chức quản lý, bảo vệ các khu vực thuộc đảo yến trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa. Do đó, việc Công ty Yến sào Nha Trang tùy tiện lấy hình ảnh của Công ty Yến sào Khánh Hòa để quảng bá cho mình, là sự vi phạm các quy định của pháp luật về sở hữu tài nguyên, trí tuệ, thương hiệu…không thể chấp nhận được.
Hiện nay, các cơ quan chức năng ở Khánh Hòa đang tiến hành kiểm tra, rà soát để có hướng xử lý kịp thời những sai phạm của các tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật về thương mại, sở hữu tài nguyên, sở hữu trí tuệ… Có lẽ, trong câu chuyện này, tỉnh Khánh Hòa cũng cần sớm có những giải pháp cụ thể, đúng mức nhằm bảo vệ hiệu quả thương hiệu Yến sào Khánh Hòa - thương hiệu của những sản phẩm mang tính đặc thù của cả vùng đất Nha Trang, Khánh Hòa.
