Kế hoạch cắt giảm nhân sự được WHO đưa ra khi chuẩn bị các phương án ứng phó kịch bản Mỹ rút hoàn toàn khỏi tổ chức y tế toàn cầu này vào tháng 1/2026. Là nhà tài trợ lớn nhất, trong giai đoạn 2022-2023, Mỹ đã đóng góp 1,3 tỷ USD cho ngân sách của WHO. Từ khi lên nắm quyền trong nhiệm kỳ thứ hai, Tổng thống Donald Trump đã cắt giảm mạnh các khoản viện trợ nước ngoài và “đóng băng” hầu hết các khoản tài trợ, gồm cả các dự án y tế trên toàn thế giới. Điều này khiến WHO phải chuẩn bị một cơ cấu ngân sách mới, phù hợp điều kiện thiếu hụt nghiêm trọng nguồn tài trợ, trong đó việc cắt giảm nhân sự là một lựa chọn hàng đầu.
Ông Tedros Adhanom Ghebreyesus nêu rõ: “Việc Mỹ không chi trả các khoản đóng góp cho giai đoạn 2024-2025, kết hợp với việc một số quốc gia khác cắt giảm viện trợ phát triển chính thức, đồng nghĩa chúng ta đang phải đối mặt khoản thiếu hụt hàng trăm triệu USD để chi lương cho nhân viên trong giai đoạn 2026-2027”.
WHO ước tính, quỹ lương của tổ chức này để chi trả cho nhân viên trong các năm 2026 và 2027 sẽ thiếu hụt khoảng từ 560 đến 650 triệu USD, tương đương 25% tổng chi phí nhân sự hiện tại của WHO. Tuy nhiên, theo ông Ghebreyesus, điều này không đồng nghĩa với việc cắt giảm 25% số lượng nhân sự. Không nêu rõ con số cụ thể, song người đứng đầu WHO buồn rầu thông báo “sẽ phải nói lời tạm biệt với một số lượng đáng kể đồng nghiệp”. Hiện WHO có hơn 8.000 nhân viên đang làm việc trên toàn cầu.
Theo kế hoạch, việc cắt giảm nhân sự ảnh hưởng nhiều nhất đến trụ sở chính của WHO ở Geneva (Thụy Sĩ), đặc biệt là các vị trí quản lý cấp cao. Theo đó, số lãnh đạo cấp cao tại trụ sở WHO dự kiến giảm từ 12 còn 7 người. Các văn phòng khu vực của WHO cũng chịu ảnh hưởng ở các mức độ khác nhau, trong đó khả năng đóng cửa một số văn phòng đặt tại các nước phát triển đã được đề cập.
Tổng Giám đốc Ghebreyesus nói: “Đây là quyết định đau đớn và tình hình có thể còn tồi tệ hơn. Nhưng không có lựa chọn nào khác”. Trong bối cảnh vẫn có rất nhiều quốc gia cần sự hỗ trợ, WHO sẽ tiếp tục sứ mệnh của mình, song phải giảm hoạt động và tập trung vào các chức năng cốt lõi, chuyển hướng hỗ trợ các quốc gia giảm phụ thuộc vào viện trợ và tăng cường khả năng tự lực hơn.
