Tranh giành quyền lực
Ngày 16-6 vừa qua, Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố đã tiêu diệt Abu Bakr Al-Baghdadi trong một cuộc không kích ở phía nam thành phố Raqqa (Syria). Một tuần sau, phía Nga lại tiếp tục đưa ra những bằng chứng chứng minh cái chết của thủ lĩnh IS. Theo Reuters, đến thời điểm hiện tại, thông tin này vẫn chưa được xác thực bởi đây không phải là lần đầu tin tức về cái chết của Al-Baghdadi xuất hiện trên các phương tiện truyền thông thế giới.
Tuy nhiên, khi thông tin về cái chết của “lãnh tụ tinh thần tối cao” của IS đang trong tình trạng nghi vấn thì ngày 11-7, TASS dẫn nguồn tin từ Đài truyền hình Al Sumaria ở tỉnh Nineveh (Iraq) cho hay, một số chỉ huy cấp cao của IS đã tuyên bố quyết định thành lập một “đế chế mới” và có những hành động đấu đá lẫn nhau để giành vị trí tối cao trong tổ chức.
Theo đó, một trong những chỉ huy cấp cao của IS là Abu Haitham Al-Obaidi đã tự xưng là thủ lĩnh mới. Al-Obaidi được cho là chỉ huy của IS ở khu vực Hawija ở phía bắc Iraq. Y là người thân cận với Al-Baghdadi, trở thành “bộ trưởng chiến tranh” của tổ chức này sau khi liên quân quốc tế do Mỹ dẫn đầu tiến hành không kích năm 2016 tiêu diệt Abu Omar Al-Shishani, kẻ chuyên hoạch định các chiến lược tiến công khủng bố ở Iraq. Các kênh truyền thông Iraq cho biết, thời gian qua, Al-Obaidi đã có những bất đồng với các thành viên cấp cao khác của IS. Do đó, sau khi thông tin về cái chết của Al-Baghdadi được phát tán, Al-Obaidi lôi kéo hàng trăm tay súng để chuẩn bị cho một cuộc chiến với các thủ lĩnh khác trong IS nhằm giành vị trí tối cao trong IS.
Trong khi đó, Abdul Qadir Mumin - kẻ được mệnh danh là “chiến binh râu đỏ”, có quan hệ thân cận với đao phủ khét tiếng “Jihadi John” của IS cũng được cho là đang ra sức tìm cách đoạt lấy vị trí thủ lĩnh tối cao. Mumin là người gốc Anh, được mô tả là kẻ có tài hùng biện. Y từng thuyết giảng tại các nhà thờ Hồi giáo ở Anh, vì vậy thông điệp của y được cho có sức ảnh hưởng đặc biệt với các chiến binh Hồi giáo. Không chỉ vậy, Mumin là người đứng đầu hệ tư tưởng của IS ở Somalia. Năm 2015, Mumin tuyên bố thành lập “vương quốc mới” của IS ở Somalia. Gần đây, các chuyên gia về IS cho rằng Mumin đang muốn giành lấy ngôi vị tối cao để biến Somalia thành hang ổ mới của IS nhằm xâm nhập vào các tuyến đường buôn lậu người nhập cư và tiến hành các vụ tiến công khủng bố trên khắp châu Âu.
Ngoài ra, theo AP ngày 16-7 mới đây, IS đang có ý định bầu Jalaluddin Al-Tunisi, chỉ huy của IS tại Libya, thay thế Al-Baghdadi. Al-Tunisi, 35 tuổi, tên thật là Mohamed Ben Salem Al-Ayouni, là người Tunisia gốc Pháp. Y được cho là nhận được sự yêu mến của Al-Baghdadi và là ứng cử viên lớn nhất có thể khôi phục vị thế của khủng bố và mở rộng tầm ảnh hưởng của IS tại khu vực Bắc Phi, sau khi tổ chức này mất nhiều lãnh thổ chiếm được ở Iraq và Syria.
Giới phân tích cho rằng, nội bộ IS đang rơi vào tình trạng hỗn loạn chưa từng có. Trong bối cảnh các thủ lĩnh IS mâu thuẫn với nhau và có ý định “đoạt ngôi vương”, thời gian tới, một cuộc tranh đấu quyền lực đẫm máu là điều khó tránh khỏi. Trước đó, ngày 26-6, một thành viên của IS đã đột ngột tiến hành một vụ đánh bom liều chết trong một phiên họp của các thủ lĩnh IS tại quận Qaim, thành phố Mosul, Iraq khiến nhiều thủ lĩnh nhóm này thương vong.
Biếm họa của EMAD HAJJAJ
Dự báo hồi kết của IS
Theo AFP, dù thông tin về cái chết của Al-Baghdadi vẫn để lại nhiều dấu hỏi, tin này vẫn là đòn giáng mạnh vào tinh thần chiến đấu của các chiến binh IS. Thực tế, kể từ khi Bộ Quốc phòng Nga xác nhận thông tin này, IS liên tục đối mặt những thất bại lớn trên chiến trường. Cụ thể, ngày 29-6 vừa qua, lực lượng Iraq đã giành lại đại giáo đường Hồi giáo Al-Nuri tại thành phố Mosul - nơi Abu Bakr Al-Baghdadi tuyên bố thành lập cái gọi “vương quốc Hồi giáo” trong lần xuất hiện công khai duy nhất của y năm 2014.
Trước đó, kể từ tháng 6-2014, Mosul luôn nằm dưới sự kiểm soát của IS. Từ tháng 10-2016, cùng sự hỗ trợ của các cuộc không kích do liên minh quốc tế, đứng đầu là Mỹ tiến hành, các lực lượng Iraq đã triển khai nhiều đợt tiến công giành lại thành phố, và đến tháng 1-2017 đã kiểm soát được khu vực phía đông Mosul. Với việc giành được quyền kiểm soát đền thờ Hồi giáo Al-Nuri, Thủ tướng Iraq Haider Al-Abadi tuyên bố số phận của IS đang đi đến hồi kết. Thực tế, số lượng tay súng của IS ở Mosul đã giảm từ khoảng 6.000 xuống còn khoảng vài trăm kể từ cuối năm 2016 đến nay.
Trong khi đó, IS cũng thất bại trên khắp chiến trường Syria. Chỉ sau một thời gian ngắn tiến công, quân đội Syria đã làm chủ thành phố Raqqa, cắt đứt tuyến đường trốn chạy cuối cùng của IS. Các lực lượng Syria cũng giải phóng hoàn toàn các khu vực Al-Shreima, Jadidah và Rasm Askar và nhiều địa điểm chiến lược phía đông thị trấn Khansir, đẩy phiến quân về khu vực Deir Ezzor.
Hiện nay, IS được cho là đã mất hơn 60% diện tích chiếm được. Bên cạnh đó, trong vòng hai năm trở lại đây, nguồn thu nhập trung bình hằng tháng của IS cũng giảm tới 80%, từ 81 triệu USD xuống còn 16 triệu USD. Với việc IS bị đánh bại ở Raqqa, các chuyên gia nhận định những khu vực còn lại của nhóm khủng bố này khó có thể tồn tại được cho đến hết năm nay.
Trong bối cảnh IS bị mất quyền kiểm soát lãnh thổ và suy yếu do thương vong lớn trên các chiến trường chính ở Iraq và Syria, những khu vực khác như Đông - Nam Á và Afghanistan đang trở thành địa bàn mới để tổ chức này khôi phục ảnh hưởng. Bởi, các khu vực nói trên tập trung số lượng lớn tín đồ Hồi giáo, mở ra cơ hội cho các phần từ Hồi giáo thánh chiến dễ dàng truyền bá tư tưởng cực đoan. Không chỉ vậy, giới chức an ninh nhiều nước trên thế giới cũng lo ngại các chiến binh thánh chiến mang quốc tịch châu Âu, sau khi chứng kiến những thất bại của IS ở Iraq và Syria, sẽ trở về nước và thực hiện những cuộc tiến công khủng bố theo hình thức “sói đơn độc”.
Theo Daily Mail, tin tức về cái chết của kẻ cầm đầu và thất bại gần đây trên các chiến trường đã tạo ra những lục đục nội bộ IS. Trong tuyên bố mới đây, tổ chức khủng bố này kêu gọi ngăn chặn chia rẽ trong hàng ngũ và luôn giữ tinh thần đoàn kết. Sự suy yếu của IS được coi là tín hiệu tốt, dù vậy, các chuyên gia nhận định những chia rẽ nội bộ IS sẽ khiến tổ chức này hình thành nhiều nhóm cực đoan nhỏ với các lãnh đạo và đường hướng khác nhau, phần nào gây phức tạp cho các nỗ lực chống khủng bố.
