Có đi có lại!

Tổng thống Iran, Masoud Pezeshkian vừa nhắc lại lập trường của Tehran trong vấn đề hạt nhân, khi khẳng định nước này vẫn giữ cam kết với khuôn khổ được thiết lập theo thỏa thuận hạt nhân năm 2015, mang tên Kế hoạch hành động chung toàn diện chung (JCPOA). Tuy nhiên, ông cảnh báo rằng, việc Iran tiếp tục tuân thủ thỏa thuận phụ thuộc vào việc các bên cùng tham gia ký kết có tôn trọng nghĩa vụ của họ hay không.
0:00 / 0:00
0:00
Biếm họa: ALIREZA ZAKERI
Biếm họa: ALIREZA ZAKERI

Phát biểu ý kiến tại họp báo hôm đầu tuần ở Tehran, Tổng thống Pezeshkian nêu rõ: “Nếu Mỹ và một số nước châu Âu thực hiện các cam kết của họ, chúng tôi cũng sẽ tuân thủ thỏa thuận. Nếu họ không làm, chúng tôi cũng sẽ không làm”. Tổng thống Pezeshkian cũng tái khẳng định Iran không có ý định phát triển vũ khí hạt nhân, đồng thời bác bỏ lo ngại của cộng đồng quốc tế về chương trình làm giàu urani của Tehran. Ông Pezeshkian nói: “Chúng tôi đã nhiều lần nhấn mạnh rằng, chúng tôi không tìm kiếm vũ khí hạt nhân. Mục tiêu của chúng tôi là đáp ứng các nhu cầu kỹ thuật và khoa học của mình”.

Tuyên bố cứng rắn của nhà lãnh đạo Iran nhằm đáp lại lời cảnh báo gần đây của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) về việc Tehran làm giàu urani ở cấp độ tinh khiết 60%. Theo JCPOA, Iran chỉ được phép làm giàu unrani ở độ tinh khiết tối đa 3,67%. Tuy nhiên, các báo cáo của IAEA gần đây cho thấy, Tehran không chỉ tăng kho dự trữ, mà còn nâng mức làm giàu urani tới 60%. Theo IAEA, chỉ cần một bước ngắn về kỹ thuật nữa, Iran có thể đạt tới mức làm giàu 90% - cấp độ vũ khí.

JCPOA được ký kết năm 2015 giữa Iran và nhóm P5+1 (gồm 5 nước Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an LHQ là Anh, Pháp, Mỹ, Nga và Trung Quốc cùng với Đức). Theo khuôn khổ JCPOA, Iran đồng ý hạn chế chương trình hạt nhân để đổi lấy việc nới lỏng các biện pháp trừng phạt của Mỹ và phương Tây.

Tuy nhiên, năm 2018, Mỹ đơn phương rút khỏi thỏa thuận và tái áp đặt các biện pháp trừng phạt chống Iran. Nỗ lực khôi phục JCPOA được khởi động và nhiều vòng đàm phán được tổ chức tại Vienna (Áo), song chưa đạt kết quả và đã bị đình trệ kể từ tháng 8/2022.

Chưa có phản hồi chính thức từ các bên về tuyên bố mới nhất của nhà lãnh đạo Iran. Song, yêu cầu “có đi có lại” từ Tehran cho thấy việc đàm phán khôi phục JCPOA sẽ tiếp tục gian nan.