Tiếng vọng quá khứ, nhắn nhủ tương lai

Tổ quốc và thanh xuân

Có rất nhiều sự hy sinh, âm thầm nhưng vang vọng mãi, dành cho hai chữ thiêng liêng Tổ quốc, từ những người mẹ Việt Nam tiễn chồng, rồi tiễn con ra trận chưa biết ngày về, cho tới những nam nữ thanh niên xung phong giữa bom đạn giữ cho những tuyến đường chi viện từ hậu phương thông suốt... Tất cả sự quên mình to lớn đó đều hướng đến người lính nơi tiền tuyến, để giành thắng lợi cho đất nước. Chẳng hề quá khi nói rằng, mỗi chiến sĩ ngày ấy “hành trang anh mang theo chỉ là máu, là lòng người”.

Câu nói thấm thía đó ở trong lời bài hát “Trái tim giữa bầu trời” của ca sĩ trẻ Trịnh Đình Quang, ca khúc đang đứng vị trí thứ 5 những bài hát thịnh hành nhất trên mạng YouTube tại Việt Nam với hơn 1 triệu lượt xem chỉ trong 8 ngày ra mắt. Càng gần ngày kỷ niệm 30/4, chính các bạn trẻ là những người đang tạo nên một làn sóng hưởng ứng mạnh mẽ trên mạng xã hội khi thể hiện hình tượng bộ đội, thanh niên xung phong, bác sĩ quân y, chiến sĩ công an, đoàn viên thanh niên... trên nhạc nền “Khát vọng tuổi trẻ”.

Tại Hà Nội, nhiều hoạt động kỷ niệm 49 năm Ngày giải phóng hoàn toàn miền nam, thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2024) và 138 năm Ngày Quốc tế Lao động (1/5/1886-1/5/2024) đã thu hút đông đảo người dân. Có thể kể đến triển lãm ảnh “Việt Nam - những chiến thắng làm thay đổi dòng chảy lịch sử thế giới” từ ngày 26/4 tới 31/5 tại không gian đi bộ hồ Gươm. “Gia đình tôi có ông nội và em của ông đều là liệt sĩ. Ông nội hy sinh khi bố tôi mới 7 tháng tuổi và hiện vẫn chưa tìm được mộ. Bà nội tôi khi đó mới 23 tuổi và đã ở vậy nuôi bố tôi khôn lớn. Còn em của ông nội giấu nhà đi nhập ngũ khi mới 17 tuổi và cũng hy sinh hai năm sau đó trên trận địa pháo cao xạ bảo vệ Hà Nội năm 1972. Được xem những bức ảnh quý giá như thế này, tôi nghĩ bất kỳ người con nào của đất nước Việt Nam đều vô cùng tự hào và biết ơn những thế hệ cha ông đã hy sinh xương máu để chúng ta có được như ngày hôm nay”, bạn Nguyễn Hữu Tuyền (35 tuổi), sống tại Hà Nội xúc động cảm nhận.

Soi lại và lắng mình nghe lịch sử

Đà Nẵng trong những ngày vui kỷ niệm thống nhất non sông, phố phường như lắng lại. Ghé thăm triển lãm mỹ thuật “Nắng tháng 4”, nhiều người bất ngờ với các tác phẩm mỹ thuật đặc sắc của anh em nghệ sĩ Đà Nẵng đã tâm huyết thể hiện.

Họa sĩ, điêu khắc gia Phạm Hồng (82 tuổi) mang đến tác phẩm “Sóng cả vững tay chèo”. Ông sinh ra và lớn lên ở huyện Ứng Hòa, Hà Nội. Tốt nghiệp loại giỏi được trường cử đi tu nghiệp ở nước ngoài song khi nghe tin chiến sự ở Đại Lộc (Quảng Nam) và Sơn Mỹ (Quảng Ngãi) thì ông quyết định xin đi B. Chiến trường ác liệt cho ông vốn sống để nung nấu sáng tác những bức tranh phản ánh chân thực sự chiến đấu, hy sinh dũng cảm của quân và dân, cổ vũ tinh thần kháng chiến của dân tộc. “Nghệ thuật và lịch sử luôn luôn gắn bó với nhau và tôi đã lấy tinh thần của sự kiện Gạc Ma và đảo Cô-lin để nói lên tinh thần dũng cảm của người chiến sĩ giữ đảo. Từ sóng bên ngoài tôi đã thể hiện lại sức mạnh của cái sóng bên trong tâm hồn. Đó mới là cái sóng quyết liệt và dữ dội nhất. Qua tác phẩm này, tôi muốn gửi gắm tinh thần đã là người quản lý, lãnh đạo thì phải coi mình là người lái một con tàu. Dù tàu lớn hay tàu nhỏ thì đều phải lái bằng cả tinh thần, trách nhiệm và ý chí quyết tâm xây dựng và bảo vệ đất nước này”, họa sĩ Phạm Hồng xúc động nói.

Trong khi đó, cô trò Trường mầm non Ngọc Lan (quận Hải Châu, TP Đà Nẵng) lại có cách riêng đón ngày hội 30/4. Các em học sinh đã cùng hoàn thiện mô hình xe tăng tiến vào Dinh Độc Lập để vui cùng hội thao “Bé đi giữa cờ hoa”. NGƯT Nguyễn Quốc Thư Trâm, Hiệu trưởng nhà trường chia sẻ: “Các bé được tham gia trải nghiệm làm Bộ đội Cụ Hồ cùng nhiều hoạt động ý nghĩa khác. Chúng ta tự hào về lịch sử và hãy dạy cho các con niềm tự hào ấy bằng việc làm cụ thể, vì các em là thế hệ tương lai đất nước”.

Sống động những ký ức hào hùng

Mặc áo dài truyền thống, tay cầm cờ đỏ sao vàng, Nguyễn Hồng Nhung (quận Gò Vấp, TP Hồ Chí Minh) cùng ba người bạn bước trong khuôn viên Dinh Độc Lập. Nhung cùng các bạn đứng nghiêm trang, đưa lá cờ Tổ quốc lên cao, chụp vài bức ảnh kỷ niệm. Đến gần chiếc xe tăng số hiệu 843, nhóm bạn may mắn được gặp các bác cựu chiến binh và nghe giới thiệu “Ngày 30/4/1975, xe tăng số hiệu 843 đã húc nghiêng cổng phụ của Dinh Độc Lập. Sau đó, xe tăng mang số hiệu 390 đã húc tung cổng chính tiến thẳng vào dinh”. Các bạn trẻ có dịp đặt thêm nhiều câu hỏi để hiểu sâu hơn về ngày non sông liền một dải.

Dịp này, rất nhiều du khách ghé thăm Dinh Độc Lập, Bảo tàng Chứng tích chiến tranh để nghe những câu chuyện lịch sử đáng nhớ. Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định cũng được nhiều người dân, du khách ghé thăm. Lần đầu tiên đến đây, Đặng Phúc Nghi (sinh viên Trường RMIT Việt Nam) được nghe bà Trần Thị Lệ Thu (Thu Bà Điểm), một chiến sĩ biệt động Sài Gòn năm xưa kể chuyện những ngày chiến đấu với kẻ thù, kể về các hiện vật, tranh ảnh trưng bày tại bảo tàng. Nghi hiểu rõ hơn về các trận đánh nổi tiếng. “Nghe người trong cuộc kể chuyện, em thấy mọi thứ thật sống động và ý nghĩa. Sau lần này, em sẽ tham quan thêm nhiều bảo tàng, di tích khác ở TP Hồ Chí Minh để mở mang kiến thức về lịch sử của đất nước. Càng nghe chuyện chiến đấu, em càng ngưỡng mộ tinh thần và sự hy sinh của cha ông. Mình được hưởng nền hòa bình thì càng phải sống thật trách nhiệm”, Nghi chia sẻ với ánh mắt tự hào.

Bà Trần Thị Lệ Thu gặp gỡ các bạn trẻ tại Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định.Ảnh: DUNG TRẦN

Lưu giữ cho mai sau

25 năm nay, chiến sĩ biệt động Sài Gòn - Gia Định Trần Thị Lệ Thu (nay là thành viên Ban tuyên truyền Truyền thống kháng chiến TP Thủ Đức, TP Hồ Chí Minh) dành nhiều thời gian cho việc giáo dục truyền thống lịch sử đến thế hệ trẻ tại các trường học, bảo tàng… Các trận đánh lớn nhỏ của đồng đội, đồng chí năm xưa, bà thuộc nằm lòng. Cùng với đó là những cột mốc đáng nhớ của lịch sử nước nhà. Mỗi lần kể chuyện, thuyết trình với học sinh, sinh viên, bà luôn nhấn mạnh hai chữ “yêu nước”. Bà Thu chia sẻ: “Chỉ có lòng yêu nước mới làm nên lịch sử. Hòa bình trả giá bằng xương máu nên thế hệ sau phải luôn ghi nhớ công lao của những người đã hy sinh cho đất nước. Mà muốn các cháu hiểu rõ, chúng ta cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền”.

Nhiều bạn trẻ đã chủ động tìm hiểu, chia sẻ những câu chuyện lịch sử theo góc nhìn mới nhưng vẫn bảo đảm tính chân thực, ý nghĩa. Như những nỗ lực của Trần Trọng Nghĩa, Tổng Giám đốc Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định. Nghĩa là cháu nội của Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Trần Văn Lai (Mai Hồng Quế), cán bộ cách mạng thời kháng chiến chống Mỹ. Đóng vai nhà thầu khoán trong Dinh Độc Lập, ông đã thu thập bản đồ, họa tiết thiết kế xây dựng các cơ quan đầu não của chính quyền Sài Gòn lúc bấy giờ, phục vụ cho yêu cầu của lực lượng biệt động. Nghĩa đã cùng ba thu thập nhiều hiện vật, thông tin, hoàn thiện các di tích lịch sử do gia đình phục dựng tại TP Hồ Chí Minh. Dành nhiều thời gian tiếp xúc với các nhân chứng lịch sử, Nghĩa còn thu thập thông tin từ sách báo và trên mạng để soạn các phần thuyết trình và tự làm thuyết minh viên. Nghĩa tâm sự: “Tôi tự hào vì những công việc gia đình mình đã và đang làm giúp cho các bạn trẻ có cái nhìn khái quát hơn về lịch sử”.