Khu di tích Trường Dục Thanh nằm kề Bảo tàng Hồ Chí Minh chi nhánh Bình Thuận, soi bóng bên sông Cà Ty. Qua hơn thế kỷ, kiến trúc và cảnh quan được phục chế và bảo tồn khá tốt theo ký ức của các thế hệ học trò và nhân dân trong vùng. Ðó là lớp học với 3 dãy bàn ghế, tấm bảng đen chính giữa; nhà Ngư, nơi nội trú của thầy giáo và học trò ở xa, trong đó có thầy Nguyễn Tất Thành; Ngọa du sào - phòng đọc sách, tiếp khách và luận bàn văn thơ. Giếng cổ vẫn ăm ắp nước, cây khế hơn trăm tuổi thầy Thành từng chăm sóc vẫn tỏa bóng xanh tươi. Theo sử liệu, đầu tháng 9/1910, trên đường vào Sài Gòn tìm cách sang Pháp và các nước phương Tây “xem họ làm như thế nào để trở về giúp đồng bào”, Nguyễn Tất Thành dừng chân ở Phan Thiết, xin dạy học ở Trường Dục Thanh do một nhóm nhân sĩ yêu nước thành lập năm 1907.
Bồi hồi ngắm nhìn từng hiện vật gốc, tôi lắng nghe giọng nói dịu dàng của nữ thuyết minh viên: “20 tuổi, thầy Thành trẻ nhất, phụ trách dạy chữ Quốc ngữ, chữ Hán, đôi khi cả tiếng Pháp và thể dục, thể thao. Không chỉ dạy kiến thức, người thầy giáo ấy còn truyền cho học trò lòng yêu nước, tinh thần tự do qua những buổi đọc sách, qua lời ca tiếng hát. Những ngày nghỉ hay giờ ngoại khóa, thầy Thành tổ chức cho học sinh đi thăm thú cảnh đẹp Phan Thiết như đình làng Đức Nghĩa, bãi biển Thương Chánh, động làng Thiềng…”.
Rời Phan Thiết để vào Thành phố Hồ Chí Minh thăm bạn, chúng tôi rủ nhau cùng đi thăm những điểm đến nổi tiếng về giá trị lịch sử và vị trí tuyệt đẹp bên sông Sài Gòn. Ngày 5/6/1911, chàng trai 21 tuổi Nguyễn Tất Thành lấy tên là Văn Ba, lên con tàu Đô đốc Latouche Tréville, bắt đầu hành trình kéo dài 30 năm ra thế giới để tìm chân lý, tìm con đường giải phóng dân tộc. Qua những hình ảnh, hiện vật “kể chuyện” nơi đây, bài học môn Lịch sử thời học sinh của chúng tôi được ôn lại, sinh động và cảm động hơn bao giờ hết! Ba thập kỷ rời xa quê hương đi tìm hiểu và hoạt động cách mạng, Bác Hồ đã đến hàng trăm thành phố của gần 30 quốc gia trên 4 châu lục, gặp gỡ những nhân vật lừng danh, mưu sinh bằng 20 nghề nghiệp, tự học và sử dụng được cả chục ngoại ngữ... trong những hoàn cảnh khổ cực, hiểm nguy nhất. Tinh thần ấy đã, đang và sẽ là ánh sáng soi chiếu muôn người và thế hệ trẻ hôm nay.
 |
| Thăm suối Lênin. |
Tôi lại nhớ về nhiều lần mình được đến Khu di tích lịch sử Pác Bó (huyện Hà Quảng, Cao Bằng), ngày còn bé thì theo cha mẹ du lịch về nguồn, khi trưởng thành thì đi công tác. Thiên nhiên Pác Bó đẹp mê hồn với nước biếc, non xanh, thác reo, chim hót. Đường sá thênh thang kết nối các danh lam thắng cảnh, nhà hàng khách sạn rộn ràng đón khách muôn phương. Trên mảnh đất ấy hơn 80 năm trước, tháng 1/1941, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc về nước, cùng các đồng chí, đồng bào xây dựng và lan toả phong trào cách mạng. “Sáng ra bờ suối, tối vào hang/Cháo bẹ, rau măng vẫn sẵn sàng/Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng/Cuộc đời cách mạng thật là sang”, Người viết như vậy trong bài thơ “Tức cảnh Pác Bó”, ngắn gọn thôi mà phác họa đầy đủ những tháng ngày kham khổ song vẫn đầy lạc quan và kỷ luật của người chiến sĩ cách mạng.
Và đặc biệt, tại đây, ông Sáu Sán, Già Thu (những tên người dân địa phương gọi Bác khi ở Pác Bó) không chỉ mở các lớp huấn luyện cán bộ, tuyên truyền đường lối cách mạng, Hội cứu quốc… mà còn dạy chữ viết, dạy văn hóa, dạy tăng gia sản xuất cho quần chúng nhân dân, trong đó nhiều bà con dân tộc thiểu số.
Từ Làng Sen (Nghệ An) đến Phủ Chủ tịch (Hà Nội), con đường Bác Hồ đã qua thật sự là một hành trình phi thường. Được sống dưới bầu trời hòa bình và tự do, với tôi, thăm nơi Người từng đến chính là những trải nghiệm truyền cảm hứng về sự nghiệp cách mạng, về lịch sử oai hùng của đất nước.
