Tích cực ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong nông dân

Cùng dự có đồng chí Bùi Thị Minh Hoài, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan Trung ương; 150 nông dân, hợp tác xã tiêu biểu; điểm cầu trực tuyến Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trên cả nước.

Sự kiện này nhằm thực hiện sự chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về tổ chức “Tháng nghe dân nói” để lắng nghe, đối thoại với nhân dân ở các ngành, các cấp; kết luận chỉ đạo của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân năm 2024 về việc giao Trung ương Hội Nông dân Việt Nam tổ chức hội nghị đối thoại hằng năm.

Chủ đề đối thoại năm nay mang tính thời sự rất cao: “Ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong nông dân”, thể hiện sự quyết tâm, quyết liệt triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW, Nghị quyết 68-NQ/TW, Kết luận số 219-KL/TW ngày 26/11/2025 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW; đưa các Nghị quyết đi vào cuộc sống của người nông dân; đưa khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số trở thành chìa khóa then chốt giải quyết các nút thắt, điểm nghẽn để phát triển nông nghiệp xanh và bền vững, góp phần cùng cả nước nỗ lực đạt mục tiêu tăng trưởng trên 8% năm 2025 và 2 con số trong những năm tiếp theo; cũng như hoàn thành 2 mục tiêu chiến lược 100 năm.

Với tính chất là một diễn đàn mở, sự kiện này là cơ hội để bà con nông dân, đại diện các hợp tác xã, doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn trao đổi, chia sẻ, hiến kế với Chính phủ những vấn đề trực tiếp liên quan đến việc phát triển nông nghiệp, nông dân và nông thôn hiện nay, nhất là vấn đề ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số. Đến nay, Hội Nông dân các tỉnh, thành phố đã tập hợp được khoảng 5.000 ý kiến, kiến nghị, câu hỏi của nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn gửi đến Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Phát biểu định hướng đối thoại, Thủ tướng Phạm Minh Chính bày tỏ vui mừng được đối thoại với các nông dân - “chiến sĩ trên mặt trận nông nghiệp”; đã là chiến sĩ thì phải thích ứng mọi hoàn cảnh, chiến đấu và chiến thắng; nêu rõ, đây là lần thứ 4 trong nhiệm kỳ này, Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân, như tinh thần của Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ đạo tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 vừa qua về “3 gần, 4 không, 5 phải”: Gần dân-gần cơ sở-gần không gian số; Không hình thức-không né tránh-không đùn đẩy-không làm sai chức năng; Phải lắng nghe-phải đối thoại-phải làm mẫu-phải chịu trách nhiệm-phải báo cáo kết quả.

Việc tổ chức Đối thoại này có nhiều ý nghĩa, đó là rà soát lại trong 5 năm qua với 4 cuộc Đối thoại có tác dụng gì đối với nông nghiệp, nông dân và nông thôn?; nhìn lại nông nghiệp, nông dân và nông thôn trong 5 năm qua có gì tiến bộ, phát triển so nhiệm kỳ trước, năm nay so với năm ngoài; từ đó để thấy rõ những cách làm tốt, mô hình hay thì cần nhân lên; những gì vướng mắc phải tháo gỡ, những gì không tốt thì cần loại bỏ.

Thủ tướng nhấn mạnh tinh thần đoàn kết: Đoàn kết trong Đảng, đoàn kết trong nhân dân, đoàn kết quốc tế. Đoàn kết mới có sức mạnh; liên kết với nhau, cùng nhau “chiến đấu và chiến thắng”; đoàn kết tạo sức mạnh, tăng cường hợp tác tạo lợi ích; đối thoại để hiểu nhau hơn.

Thủ tướng đề nghị hội nghị lần này đối thoại tập trung 3 chủ đề lớn là: Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn; phát triển kinh tế tư nhân trong nông nghiệp theo tinh thần Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị; khắc phục hậu quả thiên tai, mưa lũ vừa qua.

Thủ tướng nêu rõ, nhìn lại 40 năm Đổi mới, nông nghiệp, nông dân và nông thôn có vai trò đặc biệt quan trọng, là “điểm tựa” của ổn định chính trị, là “trụ đỡ” của nền kinh tế, góp phần ổn định kinh tế-xã hội, bảo đảm an ninh lương thực, góp phần kiểm soát lạm phát; giúp đất nước ta thoát nghèo từ đổ nát sau chiến tranh, từ đó vươn lên là một trong những nước hoàn thành Mục tiêu Thiên niên kỷ (MDGs) của Liên hợp quốc trước 10 năm, đưa Việt Nam trở thành một thương hiệu về nông nghiệp trên thế giới.

Thủ tướng nhấn mạnh, năm nay, Việt Nam sẽ tiếp cận mức thu nhập trung bình cao, đó là nhờ công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Chúng ta hiện đặt mục tiêu là nước phát triển có thu nhập cao vào năm 2045 thì phải dựa trên nền tảng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Thủ tướng mong các nông dân tại Đối thoại này bày tỏ những trăn trở đối với sự phát triển của đất nước; hiến kế với Chính phủ để chúng ta đạt được 2 mục tiêu chiến lược 100 năm; đề nghị các đại biểu nêu vấn đề thì cũng cần có giải pháp để tháo gỡ, thúc đẩy. Thủ tướng mong cuộc đối thoại sẽ thực sự là dân chủ, hiệu quả, thiết thực.

Phát biểu ý kiến kết luận hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định vai trò của nông nghiệp, nông thôn, nông dân rất quan trọng trong sự phát triển của đất nước bất cứ thời kỳ nào; tự hào về những thành quả đạt được trong suốt chiều dài lịch sử đất nước nói chung, 40 năm Đổi mới nói chung.

Đây cũng là điểm tựa để tạo đà, tạo lực, tạo thế để phát triển ngành nông nghiệp, phát triển công nghiệp, xây dựng nông thôn mới trong kỷ nguyên mới, góp phần xây dựng đất nước hùng cường, thịnh vượng, văn minh, phồn vinh và hạnh phúc.

Thủ tướng nêu rõ, hiện nay đất nước đang dành nguồn lực phát triển hạ tầng giao thông, góp phần giảm chi phí đầu vào, logistics, gia tăng giá trị của đất, nâng cao sức cạnh tranh cho sản phẩm, gắn phát triển đô thị với phát triển nông thôn.

Chúng ta cần tăng cường tiêu thụ sản phẩm trong nước, cùng với đó phát triển các thị trường ngoài nước bằng 17 Hiệp định FTA; các doanh nghiệp, hiệp hội phối hợp Bộ Ngoại giao, Bộ Công thương mở rộng thị trường ngoài nước; đa dạng hóa, đa phương hóa thị trường, sản phẩm, chuỗi cung ứng; liên kết doanh nghiệp trong nước và ngoài nước; không những thị trường xuất khẩu sản phẩm mà là thị trường xuất khẩu cả ngành nông nghiệp; các doanh nghiệp Việt Nam sang các nước để sản xuất và xuất khẩu tại chỗ.

Sản xuất xanh, an toàn thực phẩm, xác định xuất xứ hàng hóa, chống buôn lậu, gian lận thương mại; cần có cơ chế thúc đẩy sản xuất xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế phát thải thấp; đấu tranh với nạn sản xuất thực phẩm bẩn, không an toàn, gây bệnh; từ đó bảo vệ bản quyền cho các thương hiệu.

Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, chúng ta phải tích cực thực hiện 3 đột phá chiến lược; tăng cường liên kết 3 nhà: Nhà nước kiến tạo, có các cơ chế, chính sách; nhà trường có xây dựng giáo trình, giáo án; doanh nghiệp phải đặt hàng; người nông dân là trung tâm, chủ thể, là nguồn lực, động lực cho sự phát triển. Tăng cường liên kết, chia sẻ với nhau, liên kết giữa các doanh nghiệp.

Về huy động nguồn lực, cần có cơ chế, chính sách để huy động gồm nguồn lực Nhà nước, nguồn lực tư nhân, đi vay các định chế tài chính; phát hành trái phiếu. Doanh nghiệp phải chủ động đề xuất hợp tác; thực hiện lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ; tăng cường hợp tác công tư, mô hình BOT, BT… vừa có lợi cho Nhà nước, doanh nghiệp, nông dân.

Về chống biến đổi khí hậu và khắc phục hậu quả thiên tai: Nước ta là một trong 5 nước chịu tác động lớn nhất về biến đổi khí hậu, “bão chồng bão, lũ chồng lũ”, do đó tất cả phải vào cuộc; khắc phục hậu quả bão lũ ở miền trung vừa qua. Thủ tướng cũng mong người nông dân tích cực tham gia "Chiến dịch Quang Trung" thần tốc xây dựng mới, sửa chữa nhà cho người dân vùng bị thiên tai.

Thủ tướng nêu rõ, việc phục hồi sản xuất, kinh doanh cho khu vực, Bộ Nông nghiệp và Môi trường hỗ trợ giống cây trồng vật nuôi để bà con tái đàn, sản xuất, trồng trọt, chăn nuôi; ngân hàng nghiên cứu gói giảm lãi suất, giãn, hoãn, khoanh nợ; sử dụng gói này hiệu quả; khẩn trương khôi phục hạ tầng thiết yếu; nếu thiếu phải đề xuất nhanh, chính xác, kịp thời; huy động các doanh nghiệp, hợp tác xã tiêu thụ nông sản, khôi phục chuỗi cung ứng cho người dân; huy động lực lượng thú y tham gia vệ sinh môi trường, phòng, chống dịch bệnh; phòng, chống lũ quét, sạt lở đất.

Sắp hết năm 2025, nhờ sự nỗ lực toàn Đảng, toàn quân, toàn dân đã nỗ lực; thường xuyên, trực tiếp Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là Tổng Bí thư, sự ủng hộ, vào cuộc của người dân, doanh nghiệp, trong đó có lực lượng nông dân, sự ủng hộp, giúp đỡ của bạn bè quốc tế, dự kiến chúng ta hoàn thành và vượt 15/15 chỉ tiêu, đứng vào nhóm tăng trưởng cao trên thế giới. Trong thành tựu chung đó, nông nghiệp là trụ đỡ của nền kinh tế.

Qua ý kiến trao đổi của bà con nông dân tại hội nghị đối thoại hôm nay, Thủ tướng thấy có một số vấn đề nổi lên trong việc hỗ trợ người nông dân trong ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất nông nghiệp cũng như tiêu thụ sản phẩm:

Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là yêu cầu tất yếu, khách quan, lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu để chúng ta hoàn thành mục tiêu xuất khẩu nông sản đạt 100 tỷ USD trong tương lai.

Còn khoảng cách rất lớn giữa vấn đề nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất nông nghiệp; do đó phải thương mại hóa các nghiên cứu, đặt hàng các chủ thể liên quan.

Về vấn đề chuyển đổi số trong nông nghiệp, nông thôn, chúng ta cần tăng cường cung ứng điện và sóng viễn thông, nhất là tại vùng sâu, vùng xa. Cơ chế, chính sách hỗ trợ liên kết giữa hợp tác xã và doanh nghiệp cần chuyển đổi nhiều hơn. Thu nhập của phần lớn nông dân phần lớn còn chưa cao, chịu nhiều rủi ro, đòi hỏi phải có giải pháp đột phá bảo đảm đời sống của người nông dân.

Thủ tướng bày tỏ: "Nguồn lực bắt nguồn từ tư duy và tầm nhìn, động lực bắt nguồn từ sự đổi mới và sáng tạo, sức mạnh bắt nguồn từ nhân dân và doanh nghiệp"; nhìn xa trông rộng, nghĩ sâu làm lớn; phải có động lực, có thị trường, đa dạng hóa sản phẩm, thị trường, chuỗi cung ứng để tạo động lực cho sự phát triển. Sức mạnh từ người dân, doanh nghiệp; muốn huy động được thì phải có cơ chế, chính sách; coi trọng trí tuệ, thời gian, sự quyết đoán đúng lúc, kịp thời, linh hoạt, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Phát huy phong trào "3 cùng" người nông dân trong kháng chiến kiến quốc, Thủ tướng kêu gọi các cấp, các ngành thực hiện phương châm "3 đồng hành" cùng người nông dân trong ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong sản xuất nông nghiệp: Đồng hành hỗ trợ trang bị kiến thức và chuyển giao công nghệ cho người nông dân; đồng hành trong xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ, mở rộng việc làm, sinh kế cho người dân; đồng hành trong kết nối thị trường, tiêu thụ sản phẩm và xây dựng thương hiệu nông sản.

Thủ tướng có "5 đặt hàng" quan trọng đối với bà con nông dân: Đẩy mạnh ứng dụng và chuyển giao khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh trong sản xuất nông nghiệp và cải tiến kỹ thuật, nhất là trong nông nghiệp công nghệ cao và phát triển kinh tế nông nghiệp; tích cực tham gia hiến kế, hoàn thiện thể chế, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, khởi nghiệp; mạnh dạn, tiên phong, gương mẫu, đi đầu trong khởi nghiệp sáng tạo trong nông nghiệp; nâng cao năng lực quản trị thông minh trong tổ chức sản xuất, quản lý chuỗi giá trị và vận hành doanh nghiệp; chủ động tiếp cận vốn, đất đai, mở rộng thị trường, xây dựng thương hiệu sản phẩm.

Để tiếp tục giải quyết những khó khăn, nút thắt, điểm nghẽn nhằm xây dựng nền nông nghiệp thịnh vượng, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh, làm chủ khoa học, công nghệ, Thủ tướng đề nghị các cấp, các ngành các địa phương tập trung:

Một là, tiếp tục xác định nông nghiệp, nông dân, nông thôn có vị trí chiến lược lâu dài, là nền tảng quan trọng bảo đảm ổn định vĩ mô, tăng trưởng bền vững; coi nông dân là trung tâm, là chủ thể, là động lực, nguồn lực của quá trình đổi mới; chuyển mạnh sang tư duy sản xuất hàng hóa, đẩy mạnh cơ cấu lại theo hướng phát triển nông nghiệp xanh, hữu cơ, tuần hoàn, phát thải thấp, bảo vệ môi trường sinh thái; ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi số toàn diện; phát huy tiềm năng, lợi thế của từng vùng, từng địa phương.

Hai là, xác định phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là then chốt tháo gỡ những nút thắt, điểm nghẽn trong nông nghiệp, nông thôn hiện nay, là động lực đột phá để nâng cao giá trị gia tăng, chất lượng cả sản phẩm nông nghiệp. Tập trung xây dựng một lực lượng khuyến nông mới, người làm khuyến nông cũng chính là nhà khoa học để gắn bó với nông dân từ khâu sản xuất đến chế biến. Xây dựng cơ chế đặt hàng giữa nhà khoa học-doanh nghiệp-hợp tác xã-nông dân.

Ba là, về các kiến nghị liên quan đầu tư nghiên cứu khoa học, hạ tầng internet, sàn giao dịch thương mại điện tử dành riêng cho nông dân, Thủ tướng đề nghị, các bộ, ngành, cơ quan liên quan nghiên cứu xây dựng cơ chế hợp tác công-tư để phát triển hạ tầng số hiện đại, đáp ứng yêu cầu của người nông dân.

Bốn là, về các kiến nghị liên quan vốn, tín dụng, đào tạo khoa học công nghệ và bảo hiểm nông nghiệp, chính sách thu hút người trẻ làm nông nghiệp, đề nghị các bộ, ngành, cơ quan liên quan nghiên cứu và xây dựng cơ chế, chính sách về bảo hiểm nông nghiệp theo hướng đơn giản, dễ tiếp cận, các bên cùng có lợi để hỗ trợ người nông dân nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu.

Chú trọng quy hoạch và xây dựng các khu nông nghiệp công nghệ cao để thu hút lao động trẻ; xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích các dự án đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp, tập trung cải cách thể chế, đơn giản hóa thủ tục hành chính; đẩy mạnh bình dân học vụ số, đào tạo kỹ năng cơ bản về chuyển đổi số cho người nông dân.

Năm là, về vấn đề bảo đảm an toàn thực phẩm, cần chú trọng đầu tư nền tảng dữ liệu số về nông nghiệp-môi trường, phục vụ truy xuất nguồn gốc, phát thải carbon và quản trị chuỗi giá trị. Phát triển mạng lưới hợp tác xã số, trạm khuyến nông số, vùng nguyên liệu số hóa, gắn thương mại điện tử nông sản với hệ thống truy xuất quốc gia. Tăng cường đầu tư xây dựng các trung tâm, phòng kiểm dịch đạt chuẩn.

Sáu là, tiếp tục thúc đẩy liên kết hợp tác, hình hành chuỗi giá trị phát triển bền vững và thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân trong nông nghiệp, nông thôn. Phát triển và nâng cao hiệu quả liên kết giữa các khu vực kinh tế, trong đó có khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã, kinh tế tư nhân, doanh nghiệp.

Bảy là, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp tiếp tục phát huy vai trò, vị trí của các tổ chức đoàn thể chính trị-xã hội, là nơi quy tụ rộng rãi nhất của quần chúng, theo đúng phương châm Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo: "3 gần": Gần dân-gần cơ sở-gần không gian số; "5 phải": Phải lắng nghe-phải đối thoại-phải làm mẫu-phải chịu trách nhiệm-phải báo cáo kết quả; "4 không": Không hình thức-không né tránh-không đùn đẩy-không làm sai chức năng.

Trong đó, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam tập trung xây dựng và triển khai hiệu quả chiến lược phát triển "Nông dân chuyên nghiệp-hợp tác xã trung tâm-nông nghiệp xanh-nông thôn đáng sống". Hội Nông dân phải gắn hợp tác xã, cụm liên kết, chế biến, thị trường; đặt trọng tâm công tác vào "sinh kế nông thôn xanh-nông nghiệp số-chuỗi giá trị”.

Tám là, tiếp tục triển khai hiệu quả các chương trình an sinh, xây dựng nông thôn mới, xóa đói, giảm nghèo bền vững; phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi. Chú trọng chăm lo đời sống của người dân, nhất là những người dân ở vùng sâu, vùng xa, người nghèo, người yếu thế.

Mọi chương trình an sinh phải được triển khai trên tinh thần "6 rõ": Rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian, rõ kết quả và "3 công khai-3 giám sát", công khai mục tiêu-nguồn lực-tiến độ; giám sát bởi nhân dân-Mặt trận-báo chí; thể chế hóa quy trình "dân biết-dân bàn-dân làm-dân kiểm tra-dân giám sát-dân thụ hưởng".

Thủ tướng nhấn mạnh tinh thần xây dựng nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh; tinh thần “Đảng đã lãnh đạo-Nhà nước kiến tạo-nông dân chủ động-cấp hội hỗ trợ-đất nước phát triển-nhân dân hạnh phúc”.

Quán triệt tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Ruộng rẫy là chiến trường/Cuốc cày là vũ khí/Nhà nông là chiến sĩ/Hậu phương thi đua với tiền phương”, chúng ta tin tưởng rằng đội ngũ người nông dân thời đại mới hội tụ đủ những phẩm chất “Tri thức-Sáng tạo-Số hóa-Làm chủ-Bản lĩnh-Tiên phong-Khát vọng-Cống hiến” sẽ là những chủ thể quan trọng để xây dựng nền nông nghiệp Việt Nam thịnh vượng, đưa sản phẩm nông nghiệp Việt Nam vươn cao, bay xa trên bản đồ nông nghiệp thế giới; xây dựng hệ sinh thái nông thôn Việt Nam sẽ ngày càng văn minh, hiện đại…