Tham quan bảo tàng thời công nghệ số

Ngày Quốc tế Bảo tàng (18/5) năm nay có chủ đề “Tương lai của bảo tàng trong các cộng đồng đang thay đổi nhanh chóng” - một thông điệp phản ánh sự chuyển động không ngừng của đời sống xã hội và yêu cầu đổi mới của bảo tàng, với vai trò là thiết chế văn hóa-giáo dục trong kỷ nguyên số.
Trải nghiệm công nghệ số tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. (Ảnh: Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam).
Trải nghiệm công nghệ số tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. (Ảnh: Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam).

Trong làn sóng chuyển đổi số và thực tiễn tiếp cận di sản hiện nay cho thấy, người tham quan có thể “chạm vào lịch sử” bằng công nghệ tương tác. Vì vậy, bảo tàng không thể tiếp tục là thiết chế văn hóa “đứng yên” trong một thế giới đang chuyển động mạnh mẽ bởi công nghệ và yêu cầu trải nghiệm ngày càng cao của công chúng. Chuyển đổi số, công nghệ số và xu hướng cá nhân hóa trải nghiệm đang tiếp tục làm thay đổi căn bản cách thức bảo tàng hoạt động, tiếp cận công chúng và tổ chức nội dung trưng bày.

Bảo tàng cần thay đổi trong trưng bày nội dung để gia tăng tính trải nghiệm cho du khách.

Bảo tàng cần thay đổi trong trưng bày nội dung để gia tăng tính trải nghiệm cho du khách.

Thực tế cho thấy, nhiều bảo tàng tại Việt Nam đã từng bước thay đổi. Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam là một trong những đơn vị tiên phong ứng dụng công nghệ số vào hoạt động trưng bày và phục vụ công chúng.

Với các giải pháp như phần mềm thuyết minh tự động đa phương tiện (iMuseum VFA), tour tham quan 3D, không gian triển lãm trực tuyến (VAES),… bảo tàng đã mang đến cho khách tham quan những trải nghiệm đa chiều, sinh động hơn. Không cần thuyết minh viên, khách có thể dễ dàng lựa chọn ngôn ngữ, tiếp cận thông tin bằng hình ảnh, âm thanh, video… ngay trước tác phẩm. Thậm chí, người không có mặt tại bảo tàng vẫn có thể “dạo bước” qua các phòng trưng bày, tìm hiểu mỹ thuật Việt Nam qua các thời kỳ.

Nguyễn Vân Hà, học sinh lớp chuyên Ngữ văn, Trường THPT chuyên Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội), chia sẻ: "Công nghệ khiến nghệ thuật trở nên gần gũi và sinh động hơn. Không chỉ được chiêm ngưỡng các sáng tạo mỹ thuật, em còn được hiểu sâu hơn về lịch sử, phong cách và cảm hứng sáng tác của nghệ sĩ sau mỗi tác phẩm trưng bày".

Theo ông Nguyễn Anh Minh, Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, chuyển đổi số không chỉ là cách bắt kịp xu thế mà còn là cơ hội lan tỏa di sản đến nhiều đối tượng công chúng hơn, đặc biệt là thế hệ trẻ. Sự sống động của không gian trưng bày số đã góp phần đưa di sản đến gần hơn với đời sống hiện đại.

Trong bối cảnh công nghệ chủ đạo, nhiều bảo tàng đã và đang ứng dụng công nghệ vào hoạt động trưng bày và giáo dục. Bảo tàng Lịch sử Quốc gia kết hợp hiện vật và công nghệ trình chiếu 3D, tạo nên chiều sâu lịch sử cho mỗi chuyên đề. Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam phát huy thế mạnh trưng bày ngoài trời, kết hợp trình diễn sống động phong tục tập quán của cộng đồng các dân tộc.

Tại các địa phương như: Thành phố Hồ Chí Minh, Quảng Ninh, Điện Biên, Đà Nẵng,… các bảo tàng cũng chủ động số hóa kho tư liệu để mở rộng không gian tiếp cận, triển khai mã QR để giới thiệu hiện vật, phát triển các tour tham quan ảo với thuyết minh đa ngôn ngữ.

Công nghệ không làm mất đi giá trị nguyên bản của hiện vật mà góp phần kể lại những câu chuyện một cách hấp dẫn hơn. Các giải pháp ứng dụng công nghệ thực tế ảo (VR), thực tế tăng cường (AR), mô hình 3D, thiết bị tương tác, bản đồ số hóa… đang tạo nên các “bảo tàng thông minh, từng bước đưa công chúng đến gần hơn di sản.

Tuy vậy, chuyển đổi số trong bảo tàng không chỉ là việc đưa công nghệ vào trưng bày mà cần sự chuyển dịch, đổi mới cả về tư duy vận hành, phương pháp lẫn công nghệ.

Thực tế hiện nay, phần lớn bảo tàng ở nước ta đang đối mặt những khó khăn về thiếu nguồn nhân lực chuyên môn, hạn chế về hạ tầng công nghệ và ngân sách đầu tư. Nhiều nơi vẫn duy trì mô hình trưng bày truyền thống, một chiều, chủ yếu trưng bày hiện vật với bảng giới thiệu tĩnh, thiếu tính tương tác và khả năng kể chuyện.

Trong khi đó, nhu cầu của công chúng, nhất là giới trẻ ngày đang thay đổi theo hướng tìm kiếm những trải nghiệm phong phú, sinh động và đa chiều hơn. Do đó, chuyển đổi số trong bảo tàng là yêu cầu tất yếu để bảo tàng không lạc hậu, đồng thời góp phần thay đổi quan niệm xã hội về bảo tàng. Đây cũng là thời điểm để bảo tàng làm mới mình, không chỉ là nơi lưu giữ, trưng bày quá khứ mà trở thành trung tâm kết nối tri thức, không gian sáng tạo, giáo dục và tương tác liên ngành giữa văn hóa-công nghệ-giáo dục-du lịch…

Chuyển đổi số hình thành các bảo tàng thông minh.

Chuyển đổi số hình thành các bảo tàng thông minh.

Để chuyển đổi số phát huy hiệu quả, bảo tàng cần có sự đầu tư bài bản, lâu dài từ nhà nước, xã hội cùng những cơ chế thúc đẩy sự hợp tác liên ngành.

Đội ngũ cán bộ bảo tàng cũng cần nhập cuộc, nhạy bén với công nghệ, góp phần để bảo tàng trở thành thiết chế văn hóa năng động và hiện đại. Cùng với đó, sự phát triển của trí tuệ nhân tạo và kho dữ liệu khổng lồ sẽ hỗ trợ cá nhân hóa hành trình tham quan, từ gợi ý nội dung đến thuyết minh… Mỗi bảo tàng đổi mới là thêm một điểm hẹn văn hóa, nơi người trẻ tìm hiểu lịch sử dân tộc qua lăng kính hiện đại và du khách tiếp cận tinh hoa văn hóa Việt bằng công nghệ thân thiện.

Có thể bạn quan tâm

Liên hoan phim Nhật Bản tại Việt Nam 2025

Liên hoan phim Nhật Bản tại Việt Nam 2025

Theo thông tin từ Quỹ Giao lưu Quốc tế Nhật Bản (The Japan Foundation) tại Việt Nam, Liên hoan phim Nhật Bản 2025 sẽ diễn ra từ ngày 12/12/2025 đến 25/1/2026 tại Hà Nội, Hải Phòng, Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng.

Bìa tác phẩm "Huyền thoại thổ thần".

"Huyền thoại thổ thần" - dấu ấn mới của văn học fantasy Việt Nam

Công ty Cổ phần Sách điện tử Waka phối hợp Appota vừa giới thiệu tới bạn đọc tiểu thuyết "Huyền thoại thổ thần" của tác giả Nguyễn Thái Duy. Đây là một trong những dự án fantasy hiếm hoi của văn học Việt được xây dựng như một "vũ trụ" độc lập, kết hợp thần thoại, thổ dân và công nghệ ở quy mô lớn.

Tọa đàm góp phần thúc đẩy giao lưu văn hóa, củng cố quan hệ hợp tác Việt-Pháp, đồng thời khẳng định tiềm năng phát triển mạnh mẽ của điện ảnh Việt Nam trong giai đoạn mới.

Thúc đẩy hợp tác và đầu tư điện ảnh Việt Nam-Pháp

Tại tọa đàm “Điện ảnh Việt Nam và Pháp: Tiềm năng và cơ hội hợp tác” ở Paris ngày 4/12, các nhà quản lý điện ảnh cũng như nhà sản xuất và nghệ sĩ hai nước đã trao đổi về chiến lược phát triển và hội nhập quốc tế của điện ảnh Việt Nam trong bối cảnh mới và triển vọng hợp tác để phục vụ công chúng, đi tranh giải quốc tế.

Các đại biểu tham quan triển lãm.

Kỷ niệm 65 năm ngoại giao Việt Nam-Cuba: Khai mạc triển lãm “Nghĩa tình thủy chung”

Triển lãm “Nghĩa tình thủy chung” kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Cuba là sự kiện ý nghĩa, là lời tri ân sâu sắc dành cho mối quan hệ lịch sử giữa hai dân tộc, mối quan hệ đã được hun đúc qua nhiều thế hệ và luôn được gìn giữ như một báu vật vô giá, trở thành tấm gương sáng cho tình đoàn kết quốc tế.

Cảnh trong phim "Nhà hai chủ". (Ảnh: Galaxy Studio)

Phim “Nhà hai chủ” dự kiến ra rạp ngày 26/12

“Nhà hai chủ” là bộ phim do bộ đôi đạo diễn Trần Duy Linh và Phạm Trung Hiếu thực hiện, dựa trên quan niệm dân gian về xây nhà, đã chính thức ra mắt trailer và dự kiến ra rạp vào ngày 26/12 tới.

Tượng voi đá được phụng thờ trong Đền A Sào.

Theo dấu voi chiến về “Đệ nhị sinh từ A Sào”

Lưu giữ dấu tích về thân thế và sự nghiệp của anh hùng dân tộc Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn, khu di tích lịch sử-văn hóa quốc gia Đình, Đền, Bến Tượng A Sào còn gắn với câu chuyện cảm động về chú voi chiến trung nghĩa và câu ca truyền tụng “Đệ nhất sinh từ Kiếp Bạc-Đệ nhị sinh từ A Sào”.

Rie Qudan ký tặng sách cho độc giả Hà Nội.

Tác giả Nhật Bản Rie Qudan: AI và hành trình sáng tác văn học

Rie Qudan là một trong những tác giả trẻ của Nhật Bản sử dụng AI trong công việc sáng tác của mình. Với cô, AI có nhiều tác dụng hữu ích trong nhiều công đoạn của người viết văn, nhưng không thể nào thay thế được khát vọng viết, cảm xúc và những rung động từ trái tim con người.

Hà Trịnh tổ chức liveshow cá nhân vào ngày 15/12.

Hà Trịnh và liveshow đầu tiên trong sự nghiệp

Hà Trịnh từng gây ấn tượng với MV "Tình ca" và album "Nghìn trùng xa cách" gồm 9 sáng tác của Phạm Duy với phần phối của Nguyễn Hữu Vượng. Tuy nhiên phải đến thời điểm này cô mới có điều kiện tổ chức đêm nhạc riêng cùng ban nhạc Màu Nước.

Quang cảnh hội thảo. (Ảnh:LINH BẢO).

Tiếp tục phát huy tính sáng tạo của đội ngũ văn nghệ sĩ

Văn học-nghệ thuật có vai trò quan trọng trong công tác tư tưởng, nhất là trong bối cảnh toàn cầu hóa, công nghệ số phát triển nhanh như hiện nay. Trước tình hình đó, các hội văn học, nghệ thuật Thành phố Hồ Chí Minh cần nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của mình để tổ chức hoạt động đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong thời kỳ mới.