Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Anh Sơn, Cục trưởng Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương) nhấn mạnh: “Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, quy tắc xuất xứ không chỉ là điều kiện kỹ thuật, mà là nền tảng bảo đảm tính minh bạch và công bằng trong thương mại, góp phần củng cố niềm tin đối tác và nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam.”
Điều đó đồng nghĩa, việc quản lý, xác định và chứng nhận xuất xứ hàng hóa đang trở thành một trong những “chìa khóa” then chốt để Việt Nam giữ vững niềm tin đối tác, đồng thời ngăn chặn gian lận thương mại, giả mạo nguồn gốc đang có xu hướng gia tăng.
Theo Cục Xuất nhập khẩu, việc nắm vững và tuân thủ đúng quy tắc xuất xứ hàng hóa giúp doanh nghiệp tận dụng tối đa ưu đãi thuế quan từ các hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đã ký kết như CPTPP, EVFTA, RCEP... Trong bối cảnh xuất khẩu của Việt Nam đang hướng tới mục tiêu tăng trưởng bền vững, giá trị cao, việc tuân thủ quy tắc xuất xứ chính là “tấm hộ chiếu” để hàng hóa Việt Nam bước vào những thị trường khó tính với mức thuế ưu đãi vượt trội.
Để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao từ các thị trường nhập khẩu, Bộ Công thương đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn và phối hợp liên ngành nhằm phòng chống gian lận, giả mạo xuất xứ, đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát việc cấp chứng nhận xuất xứ (C/O) cho hàng xuất khẩu.
Các biện pháp này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi chính đáng của doanh nghiệp Việt Nam, mà còn góp phần duy trì uy tín quốc gia, tránh rủi ro bị áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại hoặc điều tra chống gian lận từ phía đối tác.
Thực tiễn cho thấy, trong nhiều vụ việc quốc tế, việc doanh nghiệp không tuân thủ đúng quy tắc xuất xứ đã dẫn đến thiệt hại lớn, ảnh hưởng đến toàn ngành hàng. Do đó, việc phổ biến, hướng dẫn và nâng cao năng lực cho doanh nghiệp trong lĩnh vực này là yêu cầu vừa cấp bách vừa lâu dài.
Nội dung trọng tâm tại hội thảo lần này là việc xây dựng bộ tiêu chí xác định xuất xứ Việt Nam đối với hàng hóa lưu thông trong nước. Thực hiện phân cấp, phân quyền theo Nghị định số 146/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2026 của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Công thương chủ trì xây dựng Nghị định quy định tiêu chí xác định xuất xứ Việt Nam, bước đi quan trọng nhằm hoàn thiện hệ thống pháp lý đồng bộ, minh bạch, tạo niềm tin cho người tiêu dùng, bảo vệ sản xuất trong nước và nâng tầm thương hiệu hàng Việt.
Việc xác định xuất xứ hàng hóa trong nước không chỉ dừng ở khía cạnh kỹ thuật, mà còn mang ý nghĩa chính trị-kinh tế sâu sắc. Đó là cách để bảo vệ thị trường nội địa trước làn sóng hàng ngoại đội lốt hàng Việt, đồng thời giúp người tiêu dùng được quyền tiếp cận thông tin trung thực về sản phẩm mà họ lựa chọn.
Theo đại diện Bộ Công thương, việc xác định xuất xứ hàng hóa trong nước không chỉ giúp người tiêu dùng phân biệt rõ nguồn gốc sản phẩm, mà còn ngăn ngừa tình trạng hàng nhập khẩu đội lốt hàng Việt, bảo vệ các doanh nghiệp sản xuất chân chính và khuyến khích phát triển thương hiệu quốc gia.
Trong khuôn khổ hội thảo, Cục Xuất nhập khẩu cùng các doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng và chuyên gia tích cực trao đổi, chia sẻ thực tiễn, đóng góp ý kiến vào quá trình hoàn thiện cơ chế, hành lang pháp lý về xuất xứ hàng hóa, đặc biệt trong bối cảnh các hiệp định FTA thế hệ mới đang mở rộng phạm vi và tiêu chuẩn kiểm soát nguồn gốc.
