Tài trợ nghiên cứu cơ bản hướng đến các nhiệm vụ khoa học, công nghệ lớn

Nhiều năm qua, Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ quốc gia (NAFOSTED) đã góp phần tạo dựng môi trường nghiên cứu theo chuẩn quốc tế, qua đó nâng cao năng lực khoa học và công nghệ quốc gia, chất lượng nghiên cứu và phát triển nguồn nhân lực khoa học và công nghệ.
Hệ thống sản xuất thông minh MES - Panacim tại Nhà máy Điện tử thông minh Phenikaa. (Ảnh: NGỌC VY)
Hệ thống sản xuất thông minh MES - Panacim tại Nhà máy Điện tử thông minh Phenikaa. (Ảnh: NGỌC VY)

Bà Trương Thị Thanh Huyền, đại diện đơn vị quản lý nhiệm vụ của Cơ quan điều hành Quỹ NAFOSTED cho biết: Năm 2024, để phù hợp với tiến độ và kinh phí Quỹ được cấp cũng như các quy định về định mức giao kinh phí thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ, việc xét chọn tài trợ nghiên cứu cơ bản trong hai lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật, khoa học xã hội và nhân văn phải tổ chức đồng thời và muộn hơn so với những năm trước.

Lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật chỉ tiếp nhận hồ sơ do nhóm nghiên cứu mạnh đề xuất, do đó, đại diện Cơ quan điều hành Quỹ đã có kiến nghị các Hội đồng khoa học xem xét, ưu tiên các đề tài do nhà khoa học trẻ xuất sắc làm chủ nhiệm, các đề tài kết hợp đào tạo nghiên cứu sinh.

Giai đoạn 2008-2023, Quỹ NAFOSTED đã tài trợ hơn 4.000 đề tài cho các nhà khoa học ở 350 viện nghiên cứu, trường đại học, các tổ chức nghiên cứu và triển khai (R&D), góp phần tạo dựng và thúc đẩy môi trường nghiên cứu khoa học chuyên nghiệp theo thông lệ quốc tế. Tài trợ này là động lực quan trọng thu hút nhiều nhà khoa học trẻ Việt Nam được đào tạo bài bản ở nước ngoài về nước làm việc, góp phần tạo dựng mạng lưới hợp tác quốc tế giữa các chuyên gia, nhà khoa học của Việt Nam với các đồng nghiệp trên thế giới.

Trong đợt tiếp nhận hồ sơ năm 2024, Quỹ đã tiếp nhận 247 hồ sơ đề tài của các nhóm nghiên cứu mạnh trong lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật; 116 hồ sơ đề tài trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn.

Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy, Chủ tịch Hội đồng quản lý Quỹ cho biết, Quỹ thường xuyên tổ chức xin ý kiến các nhà khoa học là thành viên các Hội đồng khoa học nghiên cứu cơ bản cùng lãnh đạo Bộ Khoa học và Công nghệ, đại diện cơ quan quản lý điều hành Quỹ về hoạt động tài trợ, hỗ trợ nghiên cứu khoa học và công nghệ.

Việc tài trợ nghiên cứu cơ bản do Quỹ thực hiện đã đạt được những kết quả quan trọng trong 15 năm vừa qua, như: Về xét chọn tài trợ, đã đưa ra các tiêu chuẩn mới, phù hợp thông lệ quốc tế về yêu cầu kết quả đề tài, về lựa chọn thành viên các hội đồng khoa học đánh giá đề tài, xét chọn có so sánh, cạnh tranh nhằm tạo điều kiện thuận lợi để các nhà khoa học, nhất là các nhà khoa học trẻ, trên cả nước tham gia.

Về kết quả tài trợ, Quỹ tạo ra xu thế công bố khoa học trên các tạp chí khoa học quốc tế uy tín, nâng cao chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu của Việt Nam (GII) gắn với công bố khoa học quốc tế, tạo chuyển biến đột phá về chất lượng nghiên cứu cơ bản của Việt Nam; thúc đẩy hoạt động đào tạo đại học, sau đại học gắn liền với nghiên cứu khoa học và công nghệ, nâng cao chất lượng đào tạo và xếp hạng đại học; phát triển mạnh nguồn nhân lực nghiên cứu khoa học và công nghệ trình độ cao trên cả nước. Từ đó, tạo động lực, cảm hứng để các tổ chức, doanh nghiệp tư nhân hình thành và triển khai các Quỹ tài trợ nghiên cứu khoa học và công nghệ ngoài ngân sách nhà nước.

Thứ trưởng Bùi Thế Duy cũng nêu một số vấn đề Bộ Khoa học và Công nghệ cũng như nhiều nhà khoa học quan tâm, đó là: Chưa có sự gắn kết chặt chẽ giữa nghiên cứu cơ bản và nghiên cứu ứng dụng triển khai, nghiên cứu cơ bản tạo nền tảng hoặc tham gia vào các nhiệm vụ lớn, giải quyết các vấn đề quan trọng của đất nước còn ít.

Đáng chú ý, cần thúc đẩy hình thành nhiều tổ chức, nhóm nghiên cứu mạnh, có tiềm lực; vẫn bảo đảm triển khai các nhiệm vụ được tài trợ một cách nghiêm túc, quản lý chặt chẽ, hiệu quả, nhưng sẵn sàng chấp nhận độ trễ, thất bại, rủi ro là các yếu tố đặc thù trong hoạt động nghiên cứu khoa học và công nghệ để hướng đến các kết quả đột phá, xuất sắc...

Đánh giá về việc năm 2024 Quỹ chỉ tài trợ các nhóm nghiên cứu mạnh trong lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật, một số nhà khoa học cho rằng, phương án này trong bối cảnh kinh phí được cấp là phù hợp, tuy nhiên mong muốn Quỹ những năm tiếp theo bên cạnh việc thúc đẩy phát triển các nhiệm vụ nghiên cứu lớn, xuất sắc, cần tiếp tục duy trì việc bồi dưỡng nguồn lực nghiên cứu, nhất là các nhà nghiên cứu trẻ, xuất sắc, các tiến sĩ trẻ từ nước ngoài về nước làm việc.

Các nhà khoa học đề nghị Bộ Khoa học và Công nghệ quan tâm, đề xuất các chính sách tháo gỡ các vướng mắc về cơ chế, quy định để tiếp tục phát huy và nâng cao hiệu quả hoạt động của Quỹ NAFOSTED; tăng kinh phí quản lý cho cơ quan quản lý khoa học và công nghệ và tổ chức nghiên cứu triển khai phù hợp thông lệ quốc tế để thúc đẩy các tổ chức phát triển.

Để gia tăng nghiên cứu ứng dụng, đổi mới sáng tạo, đẩy mạnh đóng góp từ khoa học và công nghệ cho kinh tế-xã hội, quốc phòng-an ninh của đất nước, các nhà khoa học cho rằng cần tăng tài trợ và giải ngân cho nghiên cứu cơ bản, tăng đầu tư từ ngân sách nhà nước với tỷ lệ hợp lý theo thông lệ quốc tế và đặt ra mục tiêu cụ thể để phấn đấu. Để có một số ít kết quả nghiên cứu khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đưa vào cuộc sống, cần rất nhiều các nghiên cứu cơ bản triển khai trước đó.

Thứ trưởng Bùi Thế Duy khẳng định, Bộ Khoa học và Công nghệ luôn quan tâm, thúc đẩy tạo môi trường thuận lợi để các nhà khoa học phát huy năng lực, triển khai các hoạt động khoa học và công nghệ chất lượng. Với vai trò Chủ tịch Hội đồng quản lý Quỹ, đồng chí mong muốn các hội đồng khoa học đánh giá xét chọn đề tài nghiên cứu cơ bản chất lượng để Quỹ tài trợ, thúc đẩy các nghiên cứu xuất sắc, đột phá và bảo đảm duy trì sự hỗ trợ, nuôi dưỡng đối với các nhà khoa học trẻ xuất sắc.

Có thể bạn quan tâm

Bên lề Đại hội, các đại biểu tham quan gian hàng của Công ty cổ phần Khoa học công nghệ Việt Nam (Busadco).

Doanh nghiệp khoa học-công nghệ: Củng cố nội lực để bứt phá

Trong bối cảnh đất nước bước vào kỷ nguyên kinh tế tri thức, với những đột phá mạnh mẽ về trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh, cộng đồng doanh nghiệp khoa học-công nghệ đang đứng trước yêu cầu phải đổi mới tư duy, tái cấu trúc nguồn lực và đầu tư chiều sâu để tạo ra năng lực cạnh tranh mới.

[Video] Việt Nam tiên phong xây dựng khung pháp lý cho trí tuệ nhân tạo

[Video] Việt Nam tiên phong xây dựng khung pháp lý cho trí tuệ nhân tạo

Dự thảo Luật Trí tuệ nhân tạo không chỉ là khung pháp lý cho một công nghệ mới mà là bước đi chiến lược giúp Việt Nam chủ động nắm bắt cơ hội của kỷ nguyên số. Khi được ban hành, luật sẽ tạo nền tảng để AI phát triển an toàn nhân văn và hiệu quả, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Các diễn giả trao đổi tại Diễn đàn. (Ảnh: Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài)

Thúc đẩy hợp tác khoa học-công nghệ, kinh tế xanh và chuyển đổi số vì tương lai bền vững

Diễn đàn Tây Australia -Việt Nam “Tăng cường hợp tác khoa học và công nghệ vì tương lai bền vững” là cơ hội để lãnh đạo, chuyên gia, doanh nghiệp Việt Nam và Australia chia sẻ tầm nhìn, tăng cường hiểu biết và thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực khoa học-công nghệ, kinh tế xanh, năng lượng tái tạo và chuyển đổi số.

Toàn cảnh tọa đàm.

Những nghiên cứu mới hỗ trợ ngành nông nghiệp giảm phát thải, chăn nuôi bền vững

Các giải pháp đổi mới trong nông nghiệp và chăn nuôi bền vững, bao gồm việc áp dụng công nghệ gene, hệ vi sinh vật, nông nghiệp chính xác, AI và IoT để cải thiện năng suất, giảm hóa chất và phát thải, nâng cao khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu vừa được giới thiệu tại tọa đàm “Đổi mới trong nông nghiệp và thực phẩm”.

Lễ khai mạc triển lãm “Tỏa V-Điểm chạm khoa học”.

Chín nghệ sĩ tiêu biểu của nghệ thuật đương đại Việt Nam trưng bày tác phẩm tại triển lãm "Tỏa V-Điểm chạm khoa học"

Triển lãm “Tỏa V-Điểm chạm khoa học” tôn vinh những thành tựu khoa học và ứng dụng sáng tạo vì sự phát triển bền vững và tương lai của nhân loại. Sự kiện nghệ thuật đặc biệt đánh dấu cột mốc kỷ niệm 5 năm Giải thưởng VinFuture cũng như 5 mùa triển lãm "Tỏa" của VCCA.

Lãnh đạo Thành phố Hồ Chí Minh chụp hình lưu niệm cùng các đại biểu dự hội nghị.

Khai mạc Hội nghị thượng đỉnh toàn cầu Diễn đàn cộng đồng thông minh thế giới 2025

Sáng 3/12, tại phường Bình Dương (Thành phố Hồ Chí Minh), đã diễn ra Lễ khai mạc Hội nghị thượng đỉnh toàn cầu Diễn đàn cộng đồng thông minh thế giới (ICF Global Summit 2025) do Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh phối hợp Diễn đàn cộng đồng thông minh thế giới (ICF) và Tập đoàn Becamex đăng cai tổ chức.

Quỹ VinFuture tổ chức Tọa đàm với chủ đề “Bước tiến trong phát hiện, chẩn đoán và điều trị bệnh” sáng 3/12.

Đột phá công nghệ trong y học: Cơ hội để Việt Nam hợp tác và bứt phá

Tọa đàm với chủ đề “Bước tiến trong phát hiện, chẩn đoán và điều trị bệnh” sáng 3/12 là cơ hội cho Việt Nam giới thiệu công nghệ y tế vật liệu in 3D, cũng như tăng cơ hội hợp tác với các chuyên gia hàng đầu thế giới nghiên cứu về công nghệ y tế, mang lại cơ hội điều trị tốt nhất cho người bệnh. 

[Video] Dấu ấn công nghệ Việt tại Tuần lễ Số quốc tế Việt Nam 2025

[Video] Dấu ấn công nghệ Việt tại Tuần lễ Số quốc tế Việt Nam 2025

Nhiều sản phẩm công nghệ made in Việt Nam từ robot giao hàng UAV đến giải pháp AI đã tạo nên điểm nhấn ấn tượng tại Tuần lễ số quốc tế Việt Nam 2025. Đây là dịp để các doanh nghiệp Việt giới thiệu kết quả nghiên cứu về công nghệ tự động hóa, AI và công nghệ phục vụ dân sinh quốc phòng.