Nhạc sĩ Tạ Duy Tuấn:

Sáng tác ca khúc về Đảng, Bác Hồ là lựa chọn từ trái tim

Lựa chọn sáng tác về chủ đề cách mạng, Đảng, Bác Hồ, quê hương đất nước là mạch cảm xúc chủ đạo trong sự nghiệp của mình, Tạ Duy Tuấn luôn nỗ lực để mỗi ca khúc vừa mang hơi thở cuộc sống với ngôn ngữ âm nhạc mới mẻ, vừa có nội dung lắng đọng, phù hợp đề tài- nhạc sĩ thế hệ 8X chia sẻ trong cuộc trò chuyện với chúng tôi. Nhiều giải thưởng âm nhạc mà anh giành được trong thời gian qua đã minh chứng cho thành công bước đầu của hành trình ấy.
Nhạc sĩ Tạ Duy Tuấn
Nhạc sĩ Tạ Duy Tuấn

Kết hợp âm hưởng hiện đại với chất liệu dân tộc

- Chúc mừng anh vừa vinh dự đạt hai giải B-giải thưởng Sáng tác, quảng bá tác phẩm văn học nghệ thuật, báo chí về đề tài lực lượng vũ trang và chiến tranh cách mạng giai đoạn 2020-2025 của Bộ Quốc phòng với phần âm nhạc cho hai tác phẩm múa về đề tài chiến tranh cách mạng. Trước đó, ca khúc Chúng em yêu Bác Hồ Chí Minh của anh cũng được trao Chứng nhận Thể hiện xuất sắc chủ đề “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” năm 2024 của Tổng cục Chính trị Quân đội Nhân dân Việt Nam. Cơ duyên nào “dẫn lối” anh theo đuổi đề tài này và gặt hái được nhiều thành công như vậy?

- Thật ra, khi bắt đầu sáng tác, tôi cũng đi theo chủ đề tình yêu, suy tư cá nhân. Tuy nhiên, hành trình nghệ thuật của tôi lại dần chuyển hướng.

Kể từ khi công tác tại Nhà hát Ca múa nhạc Quân đội, tôi càng hiểu rõ hơn vai trò của một nghệ sĩ trong quân đội: Không chỉ mang lời ca, tiếng hát, tác phẩm nghệ thuật đến với công chúng mà còn có trách nhiệm nuôi dưỡng tâm hồn, khơi dậy lòng tự hào dân tộc qua từng giai điệu. Những điều ấy đã âm thầm bồi đắp cho tôi niềm cảm hứng sáng tác những ca khúc mang tinh thần cách mạng và đặc biệt là ca khúc viết về Bác Hồ kính yêu.

Một lần, tôi được tham gia hành trình về nguồn tại An toàn khu Tân Trào, tỉnh Tuyên Quang, nơi từng in dấu chân Bác trong những năm tháng kháng chiến chống Pháp. Khoảnh khắc đứng giữa núi rừng và được nghe kể chuyện về những ngày đầu gian khó của Cách mạng, tôi thật sự xúc động. Khi ấy tôi nghĩ, nếu mình không viết thì những xúc cảm này biết chia sẻ cùng ai… Thế là những giai điệu đầu tiên của bài hát Chúng em yêu Bác Hồ Chí Minh được hình thành.

Với tôi, sáng tác ca khúc về Đảng, về Bác là lựa chọn từ trái tim, là cách để tri ân các bậc tiền nhân cũng như góp phần giữ gìn giá trị hiện tại, truyền cảm hứng cho thế hệ mai sau.

- Anh biết đấy, đã có rất nhiều nhạc sĩ đi trước thành công với đề tài này.

- Tôi luôn trân trọng và học hỏi từ những giá trị nghệ thuật mà các bậc tiền bối để lại. Tuy nhiên, là một nhạc sĩ thuộc thế hệ 8X, tôi nhận thấy mình cần mang đến một cách tiếp cận mới, phù hợp với tâm hồn và cảm xúc của người trẻ hôm nay. Tôi kết hợp âm hưởng hiện đại với chất liệu dân tộc, sử dụng những giai điệu tươi sáng, ca từ giản dị nhưng sâu sắc, để người nghe, đặc biệt là giới trẻ, cảm nhận được hình ảnh Bác Hồ không chỉ là vị lãnh tụ vĩ đại của cả dân tộc mà còn là người ông thân thương đối với mỗi người hôm nay, với mỗi chúng ta.

Ca khúc Chúng em yêu Bác Hồ Chí Minh được tôi sáng tác với mong muốn thể hiện tình cảm trong sáng, hồn nhiên của thiếu nhi đối với Bác. Điều tạo nên nét riêng của ca khúc chính là giai điệu bay bổng, có sự giao thoa, hòa quyện giữa giọng của các em thiếu nhi và giọng nữ của người lớn tạo nên sự kết nối gần gũi giữa hai thế hệ.

Ngoài ra, tôi cũng chú trọng việc hòa âm phối khí, sử dụng nhạc cụ dân tộc kết hợp với R&B, Rap, BeatBox, EDM... nhằm tạo nên sự mới mẻ nhưng vẫn giữ được bản sắc truyền thống. Khi chất liệu đời sống trở thành nguồn cảm hứng.

Nhạc sĩ Tạ Duy Tuấn sinh năm 1983, tại Hà Nội, trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật. Ông nội của anh là Nhà giáo Ưu tú, nghệ sĩ guitar danh tiếng Tạ Tấn, thuộc thế hệ những người sáng lập Trường Âm nhạc Việt Nam, nay là Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam. Tạ Duy Tuấn hiện công tác tại Nhà hát Ca múa nhạc Quân đội với ba vai trò: Nhạc sĩ sáng tác, nhạc sĩ phối khí, nhà sản xuất.

Tạ Duy Tuấn còn có nhiều ca khúc khác được biết tới, như Có Đảng sáng soi vững bước ta đi, Việt Nam ngày nắng mới, Chạm tới vinh quang, Bản làng em nhớ ơn Người, Màu áo trắng tinh khôi, Lời ru hòa bình…

- Trong bối cảnh xã hội đang bùng nổ các hình thức truyền thông xã hội, truyền thông thị giác, việc lan tỏa dòng âm nhạc chính luận nói chung, các ca khúc mới mang tinh thần cách mạng, hát về Đảng, về Bác Hồ có lẽ cũng cần đến các phương thức mới. Anh có thể chia sẻ thêm về điều này, từ góc nhìn của người sáng tác?

- Các nghệ sĩ trẻ ngày nay không chỉ đơn thuần quan tâm đến việc sáng tác mà còn phải quan tâm, hiểu rõ tâm lý tiếp nhận của thế hệ khán giả mới-những người đã quen với nhịp điệu nhanh, hình ảnh trực quan và phong cách thể hiện sáng tạo.

Để các tác phẩm âm nhạc về Đảng, về Bác Hồ chạm tới trái tim của giới trẻ, cần ứng dụng tư duy của công nghiệp âm nhạc, như đầu tư bài bản vào hòa âm phối khí, sản xuất MV chất lượng cao, xây dựng chiến lược phát hành trên nền tảng số, đồng thời kết hợp các yếu tố kể chuyện, minh họa hình ảnh bằng ngôn ngữ điện ảnh. Việc truyền thông phải đồng hành cùng sáng tạo nghệ thuật, tạo ra các sản phẩm không chỉ để nghe mà còn để xem, chia sẻ và lan tỏa thông điệp.

- Sức lan tỏa của thông điệp nghệ thuật phải được khởi nguồn từ cảm xúc sâu sắc của tác giả. Anh có thể “bật mí” một vài trải nghiệm nuôi dưỡng nguồn cảm xúc tươi mới, lắng đọng cho mỗi ca khúc, bản nhạc của mình?

- Đây là câu hỏi mà bất kỳ người sáng tác nào theo đuổi dòng nhạc cách mạng, chính luận đều phải tự trả lời. Với tôi, hai yếu tố: Tuyên truyền và nghệ thuật không hề mâu thuẫn, nếu người nghệ sĩ biết đặt cảm xúc chân thật và tư duy sáng tạo nghiêm túc vào tác phẩm. Tuyên truyền ở đây không còn là những khẩu hiệu khô cứng hay lý tưởng hóa một chiều, mà là sự lan tỏa tinh thần tích cực, truyền cảm hứng sống đẹp, sống có trách nhiệm. Để đạt được điều đó, tôi luôn bắt đầu bằng việc đi sâu vào đời sống, tìm hiểu thực tế từ cuộc sống của người lính, người dân, cho đến cảm xúc chân thực trước những sự kiện lớn của đất nước. Khi chất liệu đời sống trở thành nguồn cảm hứng thì bài hát sẽ tự nhiên chạm được đến người nghe.

Mặt khác, tôi đặc biệt chú trọng đến tính nghệ thuật trong mỗi ca khúc: Giai điệu mới mẻ, ca từ có tính biểu cảm và hòa âm phối khí phù hợp với thị hiếu đương đại. Không ít bài hát của các thế hệ nhạc sĩ đi trước có sức sống lâu dài là vì hội tụ được cả hai yếu tố này. Ở nhiều tác phẩm của các nhạc sĩ gạo cội, như Huy Thục, An Thuyên, Nguyễn Đức Toàn, Phạm Tuyên, Huy Du... luôn có những góc cạnh nghệ thuật để thế hệ trẻ như tôi phải học hỏi.

Ca khúc Có Đảng sáng soi vững bước ta đi do tốp ca Sao Mai biểu diễn trong Lễ trao giải Cuộc thi chính luận về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. (Ảnh Nhân vật cung cấp).
Ca khúc Có Đảng sáng soi vững bước ta đi do tốp ca Sao Mai biểu diễn trong Lễ trao giải Cuộc thi chính luận về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. (Ảnh Nhân vật cung cấp).

- Những giải thưởng ghi nhận thành công của anh trong sáng tác âm nhạc đề tài chính luận, cách mạng, tôi tin là, đem tới cho anh nhiều niềm vui. Nhưng bên cạnh đó, hẳn cũng gợi trong anh không ít suy ngẫm về bước đi tiếp theo trong phát triển chuyên môn nghề nghiệp của mình, song hành với đề tài này?

- Việc viết về những đề tài lớn đòi hỏi nhạc sĩ phải có lòng tin, trải nghiệm, có bản lĩnh để không rơi vào giáo điều, mà vẫn giữ được chất lượng nghệ thuật cao. Khi lời ca và giai điệu là kết tinh của cảm xúc chân thành, dù viết về đề tài nào, ca khúc vẫn có thể sống được trong lòng công chúng. Tôi tin tưởng như vậy.

- Chân thành cảm ơn anh!

Có thể bạn quan tâm

Đạo diễn Quốc Công.

Khao khát đi tìm cái mới

Thành công vượt trội về doanh thu bán vé kể từ đầu năm 2025 khiến vở diễn Vùng đất kỳ bí (Trung tâm nghệ thuật trực thuộc Sở Văn hóa và Thể thao Thành phố Hồ Chí Minh), được xem như là một hiện tượng ngoạn mục của sân khấu xiếc Thành phố trong suốt hàng chục năm qua.

Giáo sư Benjamin Verdery (bên phải ảnh) biểu diễn cùng An Trần, tại workshop năm 2025.

Cần nguồn lực giúp nghệ sĩ trẻ Việt Nam vươn tầm thế giới

Nghệ sĩ guitar An Trần từng đoạt giải Nhất-Cuộc thi Tài năng trẻ guitar Việt Nam năm 2004, khi mới 12 tuổi. Sau nhiều năm tu nghiệp về biểu diễn guitar tại Mỹ, anh nhận học vị Tiến sĩ và hiện giảng dạy bộ môn này tại Trường Nghệ thuật biểu diễn Chicago (CCPA) thuộc Đại học Roosevelt và một số đại học khác ở Mỹ.

Nghệ sĩ Võ Minh Lâm trong vai Nguyễn Địa Lô (bên trái ảnh), vở cải lương Bức ngôn đồ Đại Việt, công diễn ngày 11/10/2025.

Cải lương phải chinh phục được người trẻ!

Giải Chuông vàng vọng cổ do Đài truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức là cuộc thi dành riêng cho nghệ thuật cải lương uy tín, lâu đời nhất trên sóng truyền hình, góp phần cung cấp cho sân khấu cải lương nhiều ngôi sao trẻ.

Nghệ nhân Đoàn Thái Cúc Hương.

Đừng nghĩ đèn lồng chỉ để chơi Trung thu

Vừa hoàn tất cuộc triển lãm “Lãm-Đèn Trung thu giấy dó cổ truyền Việt Nam” tại Hà Nội, nghệ nhân Đoàn Thái Cúc Hương đang tất bật chuẩn bị đưa triển lãm vào Thành phố Hồ Chí Minh. Có thể “đọc” ngay được chất truyền thống trên những chiếc đèn theo mẫu mà ta thấy trong những bức ảnh hồi đầu thế kỷ 20. 

Nghệ sĩ Nhân dân Hoàng Yến đảm nhận vai nữ sĩ Hồ Xuân Hương, trong vở diễn cùng tên.

Hạnh phúc khi được soi trong mắt khán giả

Tạo điểm nhấn với vở kịch Yêu là thoát tội từ năm 2018, Nhà hát Thế giới trẻ (thuộc Trường đại học Sân khấu-Điện ảnh Thành phố Hồ Chí Minh) đã và đang từng ngày khẳng định lối đi riêng cùng những vở kịch về đề tài lịch sử.

Biên đạo múa Bùi Ngọc Quân.

129BPM khám phá căn tính và những kết nối người-người

Lần đầu, một tác phẩm nghệ thuật biểu diễn của Việt Nam được giới thiệu tại George Town Festival 2025, bang Penang, Malaysia, từ ngày 4-10/8. Đây là một trong những lễ hội nghệ thuật quốc tế lớn diễn ra hằng năm kể từ năm 2010 tại George Town, thành phố được UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa thế giới.

Cảnh trong vở nhạc kịch "Café bánh mì". (Ảnh Nhà hát Kịch Việt Nam)

Đây là tác phẩm về nhân dân Việt Nam anh hùng

Những ngày tháng 8 này, Nhà hát Kịch Việt Nam gấp rút hoàn thiện công trình giàu ý nghĩa: Vở nhạc kịch Café bánh mì, phản ánh không khí sôi sục trong những ngày trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945 của cả dân tộc Việt Nam.

Đạo diễn, Nghệ sĩ Ưu tú Đặng Thái Huyền

Tôi không muốn chỉ kể về chiến tranh bằng bom đạn

Mưa đỏ là tác phẩm của Điện ảnh Quân đội nhân dân hướng đến Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Bộ phim lấy cảm hứng từ sự kiện 81 ngày đêm chiến đấu anh dũng, kiên cường của cán bộ, chiến sĩ và nhân dân bảo vệ Thành cổ Quảng Trị, năm 1972.

Hai nhạc sĩ Nguyễn Quốc Trung (bên trái ảnh) và Nguyễn Xinh Xô trình diễn Cánh đồng di sản tại Monsoon 2023.

Tái hiện di sản bằng “ngôn ngữ” mới

Sau hai năm kể từ lần trình diễn đầu tiên tại Lễ hội Âm nhạc quốc tế Gió mùa-Monsoon Festival 2023, mới đây, hai nhạc sĩ kiêm nhà sản xuất Nguyễn Quốc Trung và Nguyễn Xinh Xô đã chính thức phát hành bộ đôi album Cánh đồng di sản, kể câu chuyện của những người trẻ Tây Bắc “bỏ rừng về phố” bằng âm nhạc điện tử.

Nghệ sĩ Nguyễn Quang Sự

Góp phần truyền tình yêu văn hóa dân tộc tới khán giả

Nhóm Đàn Đó vừa giới thiệu tới công chúng ở Hà Nội một chương trình mới mang tên GOm Show-Âm thanh từ gốm. Chương trình nhận được rất nhiều sự quan tâm từ công chúng và giới chuyên môn bởi những thanh âm tuyệt vời đến từ những nghệ sĩ trẻ đầy sáng tạo chơi các nhạc cụ độc đáo từ sành, gốm.

Nghệ sĩ nhân dân Kim Cương trong một cuộc trò chuyện về cuộc đời và những vai diễn viễn của mình.

Sống trọn lòng với đời, với nghề!

Nghệ sĩ nhân dân Kim Cương là một trong bảy văn nghệ sĩ cùng 53 tên tuổi thuộc các lĩnh vực khác được vinh danh tại Lễ tôn vinh các cá nhân tiêu biểu trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển Thành phố Hồ Chí Minh (1975-2025).

Hoa Ngọc Hà trong một chương trình ghi hình mới đây với trang phục áo dài chất liệu thổ cẩm của đồng bào Bru-Vân Kiều cùng cây đàn piano, tại quê nhà Khe Sanh. (Ảnh TRẦN TIẾN ĐẠT)

Phiêu lưu với giấc mơ âm nhạc cổ điển

Có một sự cuốn hút nhẹ nhàng từ hình ảnh cô gái trong trang phục với họa tiết thổ cẩm duyên dáng bên cây đàn piano, ngân lên thanh âm trong trẻo giữa mênh mông núi rừng. Nhất là khi tiếng đàn thể hiện giai điệu ca khúc sâu lắng, tươi đẹp mang tên Mùa xuân đầu tiên của nhạc sĩ Văn Cao, được chuyển soạn cho piano.

Cảnh trong phim Lật mặt 8.

Phim chủ đề gia đình đòi hỏi cách kể chuyện tinh tế, chân thật

"Lật mặt 8: Vòng tay nắng"- phim thứ tư vượt cột mốc 200 tỉ doanh thu phòng vé tính từ đầu năm đến nay, là tác phẩm đánh dấu mốc 10 năm tay ngang bước sang làm phim của Lý Hải. Trong cuộc trò chuyện với phóng viên, người đứng sau thương hiệu phim đáng gờm này, dành nhiều thời gian nói về con đường hạnh phúc của mình.

Hậu duệ Thần Mặt Trời là vở diễn mới ra mắt khán giả nhỏ tuổi, nhân dịp kỷ niệm 25 năm-chương trình Ngày xửa ngày xưa. Ảnh: Việt Đắc

Khán giả chính là “chủ nợ” của Ngày xửa ngày xưa

Có thể nói, hiếm có đơn vị nghệ thuật xã hội hóa nào ở Thành phố Hồ Chí Minh cũng như cả nước có thể duy trì một chương trình kịch thiếu nhi kéo dài đến 25 năm như Ngày xửa ngày xưa của Nhà hát kịch IDECAF. Chúng tôi có cuộc trò chuyện với Giám đốc Nhà hát Huỳnh Anh Tuấn, người khởi xướng và duy trì chương trình này.

NSƯT Song Thao (bên phải) vẫn giữ mãi ngọn lửa nghệ thuật từ những lần được Bác Hồ động viên, khích lệ.

“Ba lần gặp Bác Hồ là duyên phận đặc biệt của đời tôi”

Được gặp Bác Hồ ba lần, được hát cho Bác nghe và lắng nghe Bác chỉnh sửa từng câu hát, với NSƯT Song Thao - nghệ sĩ gắn bó trọn đời với dân ca xứ Nghệ - đó là một đặc ân không gì sánh được. Ở tuổi 84, bà vẫn nhớ từng ánh mắt, câu nói của Người như mới hôm qua. Mỗi lần gặp Bác là một lần thăng hoa trong đời nghệ sĩ, để từ đó, bà coi âm nhạc là sứ mệnh và Bác Hồ là ngọn lửa soi đường. Trong cuộc trò chuyện, bà kể lại những ký ức đặc biệt ấy bằng một giọng đầy xúc động, pha lẫn niềm tự hào và biết ơn.
Bức điêu khắc chân dung nhà thơ Phùng Quán, trong triên lãm "Nghịch đất". Ảnh: TRƯƠNG TRÀ

Tôi muốn hồi đáp những ân tình được nhận từ cuộc đời

Triển lãm cá nhân Nghịch đất , bao gồm 43 tác phẩm điêu khắc chân dung một số văn nghệ sĩ, nghệ nhân dân gian nổi tiếng được xem là một sự kiện mỹ thuật thu hút sự chú ý trong tháng tư vừa qua tại Thành phố Hồ Chí Minh. Tác giả của triển lãm là họa sĩ Nguyễn Thế Cường, với nghệ danh quen thuộc trong giới hội họa: Cường Tuse. Những suy ngẫm thú vị và sâu sắc chung quanh bước chuyển sáng tạo này được ông chia sẻ cùng chúng tôi, bên lề sự kiện.
Những cô gái mở đường Trường Sơn đẹp như trong "Bài ca mở đường". Ảnh: Hoàng Kim Đáng

Tôi sẽ tiếp tục viết và làm sách về Đường Trường Sơn

Chín năm, 10 tháng và bảy ngày là thời gian ở trong quân ngũ, chiến đấu và làm báo trên đường Trường Sơn của ông, những con số mà ông không thể quên. Đó cũng là quãng thời gian ông tự học về nhiếp ảnh để vừa viết báo vừa ghi lại những hình ảnh lịch sử trên con đường huyền thoại ấy…
Nhà văn Nguyễn Vĩnh Nguyên

Có nhiều hơn một Đà Lạt trong “cuộn phim tâm trí tôi”

Suốt 10 năm qua, những tác phẩm viết về Đà Lạt mà nhà văn Nguyễn Vĩnh Nguyên đã dành nhiều tâm sức thực hiện luôn thu hút sự chú ý của công chúng. Sau khi ra mắt ấn phẩm mà anh cho là cuối cùng trong bộ sách chuyên khảo về thành phố này, anh trò chuyện cùng chúng tôi về quá trình thực hiện cũng như về những giá trị của tư liệu trong việc giúp con người hiểu biết hơn về một nơi chốn.
Nghệ sĩ Fuji Hiroshi giao lưu với khán giả trong ngày khai mạc triển lãm tại Hà Nội. Nguồn: JP

Nghệ sĩ Fuji Hiroshi: Nghệ thuật nhắc nhở con người về vòng tuần hoàn của sự sống

Lần đầu tại Việt Nam, triển lãm điêu khắc sắp đặt từ hàng nghìn đồ chơi cũ bằng nhựa của nghệ sĩ Nhật Bản nổi tiếng Fuji Hiroshi được trưng bày, kéo dài trong khoảng 10 tuần. Tác phẩm của ông được biết đến ở Nhật Bản và nhiều nước trên thế giới bởi sức hấp dẫn thị giác đồng thời chứa đựng ý nghĩa xã hội sâu sắc.