Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) 11 tháng năm 2025 của Hà Nội tăng 7% so với cùng kỳ, ghi nhận một năm phục hồi tốt sau giai đoạn doanh nghiệp chịu nhiều sức ép từ thị trường toàn cầu. Tuy đây là mức tăng hợp lý, nhưng để đạt được tăng trưởng bền vững, khu vực sản xuất công nghiệp của Hà Nội vẫn cần đối diện nhiều thách thức về năng suất, công nghệ, hạ tầng và khả năng liên kết chuỗi.
Tăng trưởng công nghiệp của Hà Nội chủ yếu đến từ nhóm chế biến – chế tạo, với các lĩnh vực điện tử, dệt may, thiết bị cơ khí và chế biến thực phẩm. Các doanh nghiệp đã cải thiện năng lực dự báo thị trường, ứng dụng công nghệ trong quản lý chuỗi cung ứng và tối ưu hóa hoạt động sản xuất. Tuy nhiên, nếu chỉ dựa trên mở rộng quy mô và tăng sản lượng, tăng trưởng sẽ sớm chạm trần. Nâng năng suất lao động và hàm lượng công nghệ mới là yếu tố quyết định năng lực cạnh tranh lâu dài.
Một trong những rào cản lớn nhất của công nghiệp Hà Nội hiện nay là chi phí sản xuất cao. Hạ tầng logistics chưa đồng bộ khiến doanh nghiệp phải chịu chi phí vận chuyển lớn, kéo theo giá thành sản phẩm cao hơn so với các tỉnh có hệ thống khu công nghiệp chuyên biệt. Ngoài ra, quỹ đất sạch cho công nghiệp không còn nhiều, gây khó khăn cho doanh nghiệp muốn mở rộng sản xuất hoặc chuyển đổi công nghệ.
Hà Nội cần đẩy mạnh việc hình thành các cụm công nghiệp mới theo mô hình xanh – thông minh, từ đó giảm chi phí cho doanh nghiệp và nâng chuẩn hệ sinh thái sản xuất. Các khu công nghiệp phải hướng tới tiện ích đồng bộ: kho vận hiện đại, cơ sở hạ tầng số, khu nghiên cứu và phát triển, hệ thống xử lý môi trường đạt chuẩn quốc tế. Chỉ khi hạ tầng sản xuất đủ sức cạnh tranh thì doanh nghiệp công nghiệp mới có thể phát triển dài hạn.
Bên cạnh hạ tầng, nguồn nhân lực là yếu tố đang thiếu hụt nghiêm trọng. Các ngành điện tử, cơ khí chính xác, tự động hóa… luôn trong tình trạng thiếu lao động có tay nghề cao. Hà Nội cần phối hợp với các trường nghề, đại học kỹ thuật để đào tạo theo đơn đặt hàng của doanh nghiệp, gắn thực hành với nhu cầu thực tế, giảm độ vênh giữa đào tạo và thị trường.
Một hướng đi quan trọng khác là thúc đẩy chuyển đổi số trong sản xuất. Các doanh nghiệp lớn đã bắt đầu tự động hóa dây chuyền, xây dựng hệ thống quản trị bằng dữ liệu. Tuy nhiên, phần lớn doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn còn lúng túng trong việc tiếp cận công nghệ số do chi phí cao và thiếu kỹ năng triển khai. Thành phố cần có chính sách hỗ trợ trực tiếp để doanh nghiệp tiếp cận nền tảng công nghệ, phần mềm quản lý, giải pháp AI trong dự báo sản xuất… Đây là bước đi cần thiết để tăng năng suất tổng hợp và xây dựng lợi thế cạnh tranh mới.
Tăng trưởng sản xuất 7% là thành quả đáng ghi nhận, nhưng nếu muốn tạo đột phá, Hà Nội phải giải bài toán nâng năng suất lao động, đầu tư mạnh vào công nghệ, hoàn thiện hạ tầng sản xuất và giành lại lợi thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Công nghiệp không chỉ là động lực tăng trưởng mà còn là nền tảng tự chủ của nền kinh tế Thủ đô trong thời gian tới.
