Quản lý việc khai thác thông tin cá nhân trên mạng xã hội

Từ sự cố hơn 50 triệu tài khoản Facebook bị khai thác, sử dụng thông tin cá nhân (TTCN) trái phép cho thấy nguy cơ mất TTCN trên mạng xã hội rất lớn. Để bảo vệ người sử dụng, pháp luật cần có những quy định, chế tài điều chỉnh việc quản lý, sử dụng khai thác thông tin cá nhân trên các trang mạng xã hội.

Mạng xã hội Facebook, ứng dụng Messenger đều cho phép đối tác sử dụng tạo ra các ứng dụng nhằm tương tác với người dùng. Nhiều năm nay, các ứng dụng liên quan thu thập thông tin người dùng liên tục được phát triển theo các sự kiện xã hội hay những thông tin giải trí cho người dùng. Đơn cử, một số ứng dụng thường thấy như: nhìn bạn giống ngôi sao nào, kiếp trước của bạn là ai, bạn sẽ kết hôn với ai?... Khi người dùng truy cập vào các ứng dụng này sẽ được yêu cầu cho phép ứng dụng khai thác TTCN như: thói quen, giới tính, danh sách bạn bè, số điện thoại và các thông tin khác đã được Facebook công khai… Thông thường, người dùng khi sử dụng những ứng dụng này chỉ nhằm mục đích giải trí, nhưng không biết rằng thông qua các ứng dụng này, các nhà phát triển ứng dụng sẽ thu thập được TTCN và hầu hết sẽ được sử dụng cho mục đích bán hàng online tại Việt Nam hoặc rao bán dữ liệu TTCN trên mạng. Theo đánh giá từ chuyên gia công nghệ Nguyễn Đức Tuấn (Hà Nội), trước đây, người sử dụng Facebook trên một số dòng máy có hệ điều hành Android đã bị Facebook lưu các dữ liệu cá nhân như: lịch sử cuộc gọi, tin nhắn, vi-đê-ô, địa chỉ email… Một số ứng dụng thông qua Facebook sẽ chiếm mã định danh tài khoản để có thể thực hiện nhiều thay đổi mà không cần đến mật khẩu, hầu hết các ứng dụng hiện nay chỉ có chức năng thu thập TTCN, chưa có ghi nhận nào về việc bị chiếm quyền điều khiển hay mất mật khẩu Facebook. Ý thức của một bộ phận không nhỏ người dùng Facebook còn khá dễ dãi, chỉ cần nhìn lên tường Facebook thấy bạn bè đang tham gia “chơi” một ứng dụng nào đấy cũng muốn dùng thử, trải nghiệm. Khi đã tham gia vào một hệ thống mạng, việc trao đổi, nói chuyện, truyền tải thông tin với nhau không chỉ giới hạn những người tham gia cuộc nói chuyện biết được nội dung mà nhiều nguy cơ sẽ mất sự bảo mật về thông tin.

Nhận định của nhiều chuyên gia công nghệ thông tin cho thấy, những người sử dụng Facebook từ nhiều năm trước thì TTCN đã bị lấy, lưu trữ bởi các tin tặc. Những người mới sử dụng Facebook, các tin tặc vẫn có nhiều cách truy cập được thông tin của người dùng để lưu vào dữ liệu, ngay cả khi mới cài đặt chế độ xem thông tin ở mức “bạn bè”. Khi người dùng đồng ý sử dụng, truy cập các ứng dụng, dịch vụ miễn phí chạy trên nền Facebook đồng nghĩa với việc phải cung cấp TTCN như một dạng “trao đổi” thì sẽ tiếp tục bị thu thập thêm các dữ liệu khác liên quan thói quen, sở thích, hội nhóm, các nội dung đang quan tâm… Ông Ngô Tuấn Anh, Phó Chủ tịch phụ trách an ninh mạng của BKAV cho rằng, người dùng Facebook cần rà soát, gỡ bỏ các ứng dụng không cần thiết và hạn chế sử dụng bởi không có gì là “miễn phí”. Nếu cần dùng ứng dụng, hãy kiểm tra rõ các quyền ứng dụng yêu cầu khi truy cập, ngoài ra không nên tùy tiện cài đặt ứng dụng khi thấy có đòi hỏi truy cập TTCN. Khi tham gia mạng xã hội, người dùng cần cảnh giác trước các thông tin giả mạo, bằng cách biết đặt ra nghi vấn, chủ động kiểm chứng khi nhận được thông tin từ nguồn không tin tưởng. Bên cạnh đó, người sử dụng cần cài phần mềm an ninh để có thể được bảo vệ tự động.

Luật Dân sự, Luật Bảo vệ người tiêu dùng, Luật An toàn thông tin mạng… đã có các quy định về quyền và trách nhiệm của các tổ chức thu thập TTCN, nghiêm cấm việc sử dụng, phát tán, kinh doanh TTCN của người khác. Trong đó, các tổ chức, cá nhân thực hiện việc thu thập TTCN phải áp dụng các biện pháp quản lý, kỹ thuật phù hợp bảo đảm TTCN không bị rò rỉ và các cơ quan quản lý nhà nước sẽ định kỳ kiểm tra đột xuất trong trường hợp cần thiết. Tuy nhiên, thực tế hiện nay có rất nhiều đơn vị có hoạt động thu thập TTCN người dùng, nhưng chưa có chế tài để xử lý đối với việc làm mất hay phát tán dữ liệu. Bởi vậy, bản thân người dùng cần bảo đảm an toàn thông tin cho chính mình thông qua việc không chia sẻ những thông tin cá nhân lên Facebook như: tài khoản ngân hàng, email, các đoạn chat, địa chỉ nhà, nơi làm việc, kế hoạch du lịch… Những thông tin đó rất có thể bị sử dụng cho các mục đích trái pháp luật. Người sử dụng nên dùng mật khẩu mạnh bằng các ký tự đặc biệt, chữ viết hoa, số và thường xuyên thay đổi mật khẩu, có xác thực qua nhiều lớp bảo mật khác nhau, tránh việc bị truy cập tài khoản ngoài ý muốn. Với tốc độ phát triển nhanh của mạng xã hội, Facebook đã trở thành mảnh đất màu mỡ cho việc khai thác TTCN người dùng, cơ quan xây dựng pháp luật cần có những quy định, chế tài điều chỉnh việc quản lý, sử dụng khai thác thông tin cá nhân trên các mạng xã hội để nhằm bảo đảm an toàn cho người dùng.

Có thể bạn quan tâm

Bên lề Đại hội, các đại biểu tham quan gian hàng của Công ty cổ phần Khoa học công nghệ Việt Nam (Busadco).

Doanh nghiệp khoa học-công nghệ: Củng cố nội lực để bứt phá

Trong bối cảnh đất nước bước vào kỷ nguyên kinh tế tri thức, với những đột phá mạnh mẽ về trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh, cộng đồng doanh nghiệp khoa học-công nghệ đang đứng trước yêu cầu phải đổi mới tư duy, tái cấu trúc nguồn lực và đầu tư chiều sâu để tạo ra năng lực cạnh tranh mới.

[Video] Việt Nam tiên phong xây dựng khung pháp lý cho trí tuệ nhân tạo

[Video] Việt Nam tiên phong xây dựng khung pháp lý cho trí tuệ nhân tạo

Dự thảo Luật Trí tuệ nhân tạo không chỉ là khung pháp lý cho một công nghệ mới mà là bước đi chiến lược giúp Việt Nam chủ động nắm bắt cơ hội của kỷ nguyên số. Khi được ban hành, luật sẽ tạo nền tảng để AI phát triển an toàn nhân văn và hiệu quả, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Các diễn giả trao đổi tại Diễn đàn. (Ảnh: Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài)

Thúc đẩy hợp tác khoa học-công nghệ, kinh tế xanh và chuyển đổi số vì tương lai bền vững

Diễn đàn Tây Australia -Việt Nam “Tăng cường hợp tác khoa học và công nghệ vì tương lai bền vững” là cơ hội để lãnh đạo, chuyên gia, doanh nghiệp Việt Nam và Australia chia sẻ tầm nhìn, tăng cường hiểu biết và thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực khoa học-công nghệ, kinh tế xanh, năng lượng tái tạo và chuyển đổi số.

Toàn cảnh tọa đàm.

Những nghiên cứu mới hỗ trợ ngành nông nghiệp giảm phát thải, chăn nuôi bền vững

Các giải pháp đổi mới trong nông nghiệp và chăn nuôi bền vững, bao gồm việc áp dụng công nghệ gene, hệ vi sinh vật, nông nghiệp chính xác, AI và IoT để cải thiện năng suất, giảm hóa chất và phát thải, nâng cao khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu vừa được giới thiệu tại tọa đàm “Đổi mới trong nông nghiệp và thực phẩm”.

Lễ khai mạc triển lãm “Tỏa V-Điểm chạm khoa học”.

Chín nghệ sĩ tiêu biểu của nghệ thuật đương đại Việt Nam trưng bày tác phẩm tại triển lãm "Tỏa V-Điểm chạm khoa học"

Triển lãm “Tỏa V-Điểm chạm khoa học” tôn vinh những thành tựu khoa học và ứng dụng sáng tạo vì sự phát triển bền vững và tương lai của nhân loại. Sự kiện nghệ thuật đặc biệt đánh dấu cột mốc kỷ niệm 5 năm Giải thưởng VinFuture cũng như 5 mùa triển lãm "Tỏa" của VCCA.

Lãnh đạo Thành phố Hồ Chí Minh chụp hình lưu niệm cùng các đại biểu dự hội nghị.

Khai mạc Hội nghị thượng đỉnh toàn cầu Diễn đàn cộng đồng thông minh thế giới 2025

Sáng 3/12, tại phường Bình Dương (Thành phố Hồ Chí Minh), đã diễn ra Lễ khai mạc Hội nghị thượng đỉnh toàn cầu Diễn đàn cộng đồng thông minh thế giới (ICF Global Summit 2025) do Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh phối hợp Diễn đàn cộng đồng thông minh thế giới (ICF) và Tập đoàn Becamex đăng cai tổ chức.

Quỹ VinFuture tổ chức Tọa đàm với chủ đề “Bước tiến trong phát hiện, chẩn đoán và điều trị bệnh” sáng 3/12.

Đột phá công nghệ trong y học: Cơ hội để Việt Nam hợp tác và bứt phá

Tọa đàm với chủ đề “Bước tiến trong phát hiện, chẩn đoán và điều trị bệnh” sáng 3/12 là cơ hội cho Việt Nam giới thiệu công nghệ y tế vật liệu in 3D, cũng như tăng cơ hội hợp tác với các chuyên gia hàng đầu thế giới nghiên cứu về công nghệ y tế, mang lại cơ hội điều trị tốt nhất cho người bệnh. 

[Video] Dấu ấn công nghệ Việt tại Tuần lễ Số quốc tế Việt Nam 2025

[Video] Dấu ấn công nghệ Việt tại Tuần lễ Số quốc tế Việt Nam 2025

Nhiều sản phẩm công nghệ made in Việt Nam từ robot giao hàng UAV đến giải pháp AI đã tạo nên điểm nhấn ấn tượng tại Tuần lễ số quốc tế Việt Nam 2025. Đây là dịp để các doanh nghiệp Việt giới thiệu kết quả nghiên cứu về công nghệ tự động hóa, AI và công nghệ phục vụ dân sinh quốc phòng.