Đối với Việt Nam - một trong những quốc gia chịu tác động nặng nề nhất, việc chuyển đổi sang nền kinh tế carbon thấp chính là nghĩa vụ quốc tế và cũng là lộ trình tất yếu để bảo đảm phát triển bền vững. Đây cũng là cơ hội để đội ngũ quản lý nhà nước khẳng định vai trò kiến tạo chính sách, dẫn dắt nền kinh tế bước vào quỹ đạo tăng trưởng xanh.
Hành lang pháp lý - nền móng cho hành động
Thực tiễn cho thấy, mọi mục tiêu giảm phát thải sẽ khó thành hiện thực nếu thiếu hành lang pháp lý đủ mạnh. Luật Bảo vệ môi trường 2020 đã đưa ra những quy định cụ thể về kiểm kê và giảm phát thải khí nhà kính. Nghị định 06/2022/NĐ-CP về giảm nhẹ phát thải và bảo vệ tầng ozone trở thành công cụ chiến lược để hiện thực hóa cam kết Net Zero vào năm 2050. Quyết định 01/2022/QĐ-TTg quy định danh mục cơ sở phải kiểm kê khí nhà kính, buộc doanh nghiệp chủ động thực hiện trách nhiệm môi trường. Song song, Chiến lược tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030 cùng Đề án phát triển thị trường carbon mở ra cơ chế thị trường minh bạch, vừa giúp giảm chi phí, vừa tạo nguồn tài chính cho đổi mới công nghệ xanh.
Công nghệ - động lực giảm phát thải
Trong tiến trình kiến tạo nền kinh tế carbon thấp, công nghệ giữ vai trò then chốt. Theo Báo cáo tổng quan tài liệu về nhu cầu phát triển công nghệ carbon thấp và phương pháp luận Đo đạc-Báo cáo-Thẩm định (MRV) trong khuôn khổ Dự án “Lồng ghép chống chịu biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường để phát triển các đô thị xanh loại II” (GEF/ADB) của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, công nghệ carbon thấp là một thuật ngữ mới trong hệ thống công nghệ. Công nghệ carbon thấp được đề xuất với mục đích giảm lượng carbon dioxide (C02) trong khí quyển. Công nghệ carbon thấp làm giảm lượng khí thải carbon và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đồng thời tăng mức tiêu thụ năng lượng.
Hợp tác quốc tế và nâng cao năng lực
Một mình không thể đi xa. Việt Nam đã chủ động tham gia các hiệp định quốc tế như Thỏa thuận Paris, đồng thời mở rộng hợp tác để tiếp cận nguồn vốn và công nghệ mới. Các dự án đối tác công-tư (PPP) trong năng lượng tái tạo, xử lý chất thải đang chứng minh tính hiệu quả khi chia sẻ cả lợi ích lẫn rủi ro. Cùng với đó, các chương trình đào tạo cán bộ, nâng cao năng lực quản lý khí nhà kính được triển khai, giúp đội ngũ quản lý đáp ứng yêu cầu mới. Công tác truyền thông về lối sống xanh, tiêu dùng bền vững cũng đang lan tỏa mạnh mẽ, tạo nền tảng đồng thuận xã hội cho những chính sách mang tầm chiến lược.
Biến thách thức thành cơ hội
Xây dựng nền kinh tế carbon thấp không chỉ gói gọn trong khuôn khổ luật pháp hay công nghệ, mà là một cuộc cách mạng toàn diện, đòi hỏi sự tham gia của toàn xã hội. Các ngành kinh tế, cộng đồng doanh nghiệp và từng người dân đều là mắt xích quan trọng trong chuỗi nỗ lực ấy. Với tầm nhìn và quyết tâm, các nhà quản lý có thể biến thách thức khí hậu thành cơ hội vàng, đưa Việt Nam tiến tới một mô hình phát triển xanh, bền vững.
Nền kinh tế carbon thấp sẽ giúp bảo vệ môi trường sống và nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút đầu tư quốc tế, bảo đảm một tương lai thịnh vượng và an toàn cho các thế hệ mai sau. Đây chính là sứ mệnh và cũng là cam kết của Việt Nam trong hành trình hội nhập và phát triển.