Phát triển bền vững cây dược liệu Việt

Hiện nay, tại nhiều địa phương, cây dược liệu đang trở thành một lựa chọn chiến lược không chỉ giúp xóa đói, giảm nghèo mà còn góp phần tạo diện mạo mới cho nông thôn, giúp nâng cao thu nhập, bảo tồn bản sắc y học dân tộc.

Anh Phạm Việt Trung giới thiệu đặc tính tác dụng của cây dây thìa canh.
Anh Phạm Việt Trung giới thiệu đặc tính tác dụng của cây dây thìa canh.

Chủ trương chuyển dịch cơ cấu cây trồng gắn với dược liệu đang được coi là “điểm sáng” cần nhân rộng. Tuy nhiên, để phát triển bền vững, cần sự chung tay của Nhà nước, nhà khoa học, doanh nghiệp, người dân trong quy hoạch, trồng, sản xuất và xây dựng thương hiệu.

Làm giàu từ cây dược liệu

Tại Công ty trách nhiệm hữu hạn nuôi trồng sản xuất và chế biến dược liệu Đông Bắc (thôn Sơn Hải, xã Hải Hòa, tỉnh Quảng Ninh), từng hàng cây giảo cổ lam, cà gai leo, dây thìa canh… xanh mướt.

Anh Phạm Việt Trung, Giám đốc Công ty trách nhiệm hữu hạn nuôi trồng sản xuất và chế biến dược liệu Đông Bắc cho biết: “Quy trình trồng dược liệu sạch cũng như thu hoạch đều được triển khai theo hướng thân thiện với môi trường. Chúng tôi đặc biệt quan tâm tiếp thu, khai thác vốn tri thức bản địa, kinh nghiệm sử dụng cây con làm thuốc trong dân gian, phối hợp các nhà khoa học để sàng lọc, tìm ra những công thức, bài thuốc đạt hiệu quả nhất trong dự phòng, hỗ trợ nâng cao sức khỏe”.

Hoạt động từ năm 2011, Dược liệu Đông Bắc chú trọng nghiên cứu điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng cũng như tập quán canh tác của các nông hộ trên địa bàn và đưa về trồng thử nghiệm một số loài cây dược liệu như: Giảo cổ lam, cà gai leo, dây thìa canh, diệp hạ châu, chè vằng, hoài sơn… Đến nay, toàn bộ nguyên liệu được công ty giám sát chặt chẽ từ khâu sản xuất giống cho đến trồng, chăm sóc và thu hoạch, bảo đảm an toàn về chất lượng.

Bên cạnh đầu tư hệ thống tưới nước, mái che, ứng dụng công nghệ mới để nâng cao năng suất, công ty mở rộng vùng nguyên liệu, kết hợp với các hợp tác xã, chuyển giao kỹ thuật trồng, chăm sóc cho các hộ gia đình theo hình thức cầm tay chỉ việc và thực hiện bao tiêu sản phẩm cho người trồng. Hiện nay, ngoài vùng nguyên liệu chuyên canh gần 10ha, công ty mở rộng thêm vùng trồng tại các hộ gia đình khoảng 20ha, giúp người dân có nguồn thu cao hơn từ 6 đến 10 lần so với trồng cây lương thực.

Trước đây, cây dược liệu chỉ xuất hiện lác đác trong vườn nhà, chủ yếu dùng cho nhu cầu gia đình hoặc bán lẻ. Hiện nay, với nhu cầu dược liệu trong nghiên cứu và chế biến thuốc cùng với xuất khẩu ngày càng tăng, nhiều địa phương đã coi dược liệu là cây trồng chủ lực để thay thế cây nông sản kém hiệu quả. Nhiều loại cây dược liệu cho thu nhập cao và ổn định như: Đinh lăng cho thu nhập 200 đến 300 triệu đồng/ha/ năm; Sa nhân tím: 250 đến 400 triệu đồng/ha/năm; Ba kích tím: 150 đến 250 triệu đồng/ha/năm...

Không chỉ có Quảng Ninh, nhiều tỉnh miền núi như Lào Cai, Sơn La hay các tỉnh đồng bằng như: Ninh Bình, Hưng Yên… cũng đang hình thành các khu chuyên canh trồng cây dược liệu thay thế cây lương thực.

Ở Lào Cai, cây actiso được coi là “cây vàng” khi mỗi năm đem lại doanh thu hàng trăm tỷ đồng cho doanh nghiệp và nông dân. Cây quế, hồi đã trở thành “cây làm giàu” bền vững tại nhiều tỉnh vùng núi. Chuyển dịch cơ cấu cây trồng gắn với dược liệu đang được nhiều địa phương xem là hướng đi chiến lược.

Thống kê cho thấy, cả nước hiện có trên 5.000 loài cây thuốc, trong đó khoảng 300 loài có giá trị kinh tế cao đã được khai thác, nuôi trồng và sử dụng phổ biến. Ước tính nhu cầu thị trường dược liệu Việt Nam mỗi năm cần khoảng 60 đến 80 nghìn tấn, song nguồn cung trong nước mới đáp ứng được 25 đến 30%.

Đây là dư địa lớn cho các nhà khoa học, doanh nghiệp và người dân có thể phát triển.

Trao đổi vấn đề này, Giám đốc Sở Y tế tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Trọng Diện cho rằng: Cây dược liệu có thể xem là “cây chiến lược” giúp nông dân thoát nghèo bền vững. Nhưng để phát huy hết thế mạnh của cây dược liệu, địa phương phải có quy hoạch tổng thể, bài bản, gắn nhu cầu chế biến và thị trường tiêu thụ.

da9443883946b318ea57-3124.jpg
Người dân phường Sa Pa, tỉnh Lào Cai chăm sóc vườn cây dược liệu actiso. (Ảnh: ĐĂNG KHOA)

Cần sự chung sức của bốn nhà

Theo Thứ trưởng Y tế Đỗ Xuân Tuyên, Việt Nam có tiềm năng rất lớn để phát triển dược liệu, nhưng để chuyển hóa tiềm năng đó cần giải quyết không ít những thách thức.

Hiện nay, quy hoạch vùng trồng dược liệu chưa đồng bộ, vẫn còn manh mún, nhỏ lẻ, khó áp dụng công nghệ cao, chưa tạo ra được chuỗi giá trị khép kín. Phần lớn người dân quen trồng lúa, ngô, sắn… cho nên khi chuyển sang trồng dược liệu còn thiếu kiến thức, kinh nghiệm. Cây dược liệu lại cần quy trình trồng, chăm sóc, thu hái khắt khe, đòi hỏi kỹ thuật cao, người dân dễ gặp rủi ro nếu không tuân thủ theo đúng quy trình.

Mặt khác, số doanh nghiệp chế biến, bao tiêu sản phẩm cho người dân còn ít; chuỗi liên kết giá trị này chưa thật sự bền vững, mô hình liên kết bốn nhà (Nhà nước, nhà khoa học, doanh nghiệp và người dân) đã hình thành nhưng chưa chặt chẽ. Đặc biệt, tình trạng dược liệu không rõ nguồn gốc, không bảo đảm chất lượng vẫn tồn tại, gây khó khăn cho dược liệu trong nước…

Dược liệu là cây có yêu cầu rất khắt khe trong kỹ thuật canh tác, tuy nhiên, hộ nông dân chưa được chuyển giao kỹ thuật trồng cây giống, việc thu hái, chế biến, phần lớn đều làm theo kinh nghiệm truyền miệng. Bên cạnh đó, tình trạng khai thác dược liệu tự nhiên vẫn còn tràn lan, tận thu mà không chú trọng đến bảo tồn và tái tạo; chưa có sự phối hợp trong công tác nghiên cứu, phát triển cây dược liệu giữa các ngành y tế và nông nghiệp dẫn đến tình trạng thiếu nguyên liệu và không bảo đảm chất lượng.

Việc quản lý nguồn gốc của dược liệu khai thác còn khó khăn, cần phải có sự phối hợp của các bộ, ngành để bảo đảm dược liệu lưu hành trên thị trường có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng.

Tại Hội nghị sơ kết 5 năm thực hiện chương trình phát triển y dược cổ truyền kết hợp y học hiện đại mới đây, nhiều ý kiến cho rằng cần có những chính sách hỗ trợ cụ thể để tạo đột phá cho dược liệu Việt.

Theo đó, Nhà nước cần có quy hoạch vùng trồng dược liệu; kiến tạo cơ chế, chính sách khuyến khích; thúc đẩy chuyển giao kỹ thuật trồng, chăm sóc, sơ chế và bảo quản; đồng thời xây dựng chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ cây dược liệu giữa người dân với doanh nghiệp.

Đặc biệt cần sự chung sức của bốn nhà, trong đó doanh nghiệp đóng vai trò chủ đạo trong việc kết nối nhà khoa học, hỗ trợ người trồng cây dược liệu; tổ chức tập huấn, xây dựng các mô hình chuyển giao kỹ thuật, ứng dụng công nghệ cao trong trồng, thu hái dược liệu và cho ra thành phẩm. Cần có giải pháp kiểm soát chặt chẽ việc nhập khẩu dược liệu không rõ nguồn gốc trong phục vụ sản xuất.

Để phát triển dược liệu bền vững, cần quy hoạch vùng trồng tập trung gắn với lợi thế từng địa phương, nhất là những loài bản địa, đặc hữu tránh tình trạng trồng ồ ạt theo phong trào dẫn đến dư thừa, mất giá. Bên cạnh đó, cần tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, thay vì xuất thô qua biên giới.

Có thể bạn quan tâm

Ảnh minh họa. (Nguồn: TTXVN)

Chứng khoán ngày 26/12: Khối ngoại đảo chiều bán ròng mạnh, VN-Index mất hơn 13 điểm

Phiên giao dịch ngày 26/12, áp lực bán gia tăng tại nhóm vốn hóa lớn khiến thị trường chứng khoán Việt Nam chìm trong sắc đỏ. Nhóm cổ phiếu bất động sản là tâm điểm điều chỉnh khi các mã VIC, VHM, VRE và VPL giảm mạnh, kéo chỉ số VN-Index lao dốc. Chốt phiên, VN-Index giảm 13,05 điểm (-0,75%), xuống mức 1.729,8 điểm.

[Video] Lần đầu xuất nhập khẩu Việt Nam vượt mốc 900 tỷ USD

[Video] Lần đầu xuất nhập khẩu Việt Nam vượt mốc 900 tỷ USD

Cục Hải quan vừa tổ chức lễ ghi nhận kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam chính thức cán mốc 900 tỷ USD. Theo Cục Hải quan, trong bối cảnh kinh tế thế giới nhiều biến động, cạnh tranh chiến lược gia tăng và thiên tai trong nước diễn biến phức tạp, kết quả này cho thấy sức chống chịu và độ mở lớn của nền kinh tế Việt Nam.

Thương mại điện tử mở rộng nhanh, sức hút tiếp tục gia tăng, đặt ra yêu cầu cao hơn cho đào tạo nguồn nhân lực ngành. (Ảnh minh họa: TRUNG HƯNG)

Đào tạo thương mại điện tử trước yêu cầu phát triển xanh và bền vững

Báo cáo Đào tạo thương mại điện tử 2025 do Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam công bố cho thấy quy mô đào tạo tiếp tục mở rộng, nhưng khoảng trống về nhân lực cho thương mại điện tử xanh, xuyên biên giới và bền vững đang đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với các cơ sở giáo dục và doanh nghiệp trong bối cảnh chuyển đổi số.

Phụ kiện bạc được trưng bày tại một cửa hàng ở Yogyakarta (Indonesia). (Ảnh: Tân Hoa xã)

Ngày 26/12, giá bạc thế giới tiếp tục neo ở mốc cao lịch sử

Sáng 26/12, giá bạc thế giới đã có lúc vượt mốc 75 USD/ounce và sau đó quay đầu giảm nhẹ về mức hơn 74 USD/ounce. Diễn biến này đánh dấu một mốc tâm lý quan trọng trong giới đầu tư, giữa lúc đà tăng của kim loại trắng liên tiếp được thúc đẩy bởi sự kết hợp của các yếu tố kinh tế vĩ mô và những động lực riêng của thị trường.

Các đại biểu Hội đồng nhân dân tỉnh Đắk Lắk dự kỳ họp biểu quyết thông qua nghị quyết.

Đắk Lắk ban hành chính sách khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp

Kỳ họp thứ hai, Hội đồng nhân dân tỉnh Đắk Lắk khóa X, nhiệm kỳ 2021-2026 diễn ra trong 2 ngày 23 và 24/12 đã thông qua Nghị quyết quy định về chính sách khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.

Tuyến cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh-Long Thành thường xuyên quá tải nên Thành phố cần có các hình thức giao thông đa phương thức kết nối Thành phố Hồ Chí Minh với các tỉnh, trong đó có Đồng Nai. (Ảnh: QUÝ HIỀN)

Thành phố Hồ Chí Minh trình bổ sung 5 dự án Metro thực hiện theo cơ chế đặc thù

Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh vừa có tờ trình gửi Hội đồng nhân dân thành phố xem xét thông qua danh mục dự án Metro bổ sung vào phụ lục kèm theo nghị quyết 188 Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.

Thành phố Hồ Chí Minh hướng đến năm 2025 là đô thị thông minh, luôn với tinh thần "cùng cả nước, vì cả nước".

Bài 2: Bước chuyển của các cực tăng trưởng

Các đô thị lớn như Thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Đà Nẵng đang chủ động xây dựng và đề xuất hàng loạt cơ chế, chính sách “đặc thù, vượt trội” cho phát triển khoa học-công nghệ, giáo dục và đào tạo, hướng tới mục tiêu trở thành các trung tâm kinh tế, tài chính, công nghiệp, công nghệ hàng đầu khu vực và châu Á.

Sản xuất ván MDF xuất khẩu tại Nhà máy ở Khu Công nghiệp Đồng Phú, tỉnh Đồng Nai. (Ảnh: HOÀNG THÙY)

Nhìn lại năm 2025: Xuất nhập khẩu lập đỉnh mới

Bất chấp hàng loạt biến động và khó khăn của thương mại toàn cầu, xuất nhập khẩu năm 2025 vẫn là điểm sáng nổi bật, tạo bệ phóng cho tăng trưởng kinh tế khi xác lập đỉnh lịch sử mới hơn 920 tỷ USD, vượt 133 tỷ so mức 787 tỷ USD của năm trước.

Công nhân Công ty Tân Á Đại Thành đang làm việc.

Khơi thông sức mạnh kinh tế tư nhân

Theo một báo cáo tổng hợp các ý kiến đánh giá từ cộng đồng doanh nghiệp mới đây của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân là một trong những quyết sách chiến lược của Đảng ta trong năm 2025.

Giảng viên Trường đại học Sư phạm Hà Nội chia sẻ tại buổi học.

Khai giảng lớp bồi dưỡng kỹ năng nghiệp vụ sư phạm cho công chức ngành thuế

Sáng 25/12, Cục Thuế phối hợp với Trường đại học Sư phạm Hà Nội tổ chức khai giảng lớp bồi dưỡng kỹ năng nghiệp vụ sư phạm cho đội ngũ công chức trong hệ thống thuế. Khóa học nhằm nâng cao năng lực giảng dạy, phương pháp sư phạm, kỹ năng ứng dụng công nghệ cho đội ngũ công chức được giao nhiệm vụ đào tạo trong hệ thống thuế.