Phát huy vai trò của luật sư tham gia trợ giúp pháp lý

Mặc dù Luật Trợ giúp pháp lý đã có quy định về việc Nhà nước khuyến khích, tạo điều kiện để tổ chức hành nghề luật sư, luật sư tham gia hỗ trợ hoạt động trợ giúp pháp lý. Tuy nhiên, chưa có các quy định cụ thể về những chính sách ưu đãi, các biện pháp nhằm thu hút các tổ chức, luật sư có kinh nghiệm, uy tín tham gia thực hiện…

Trợ giúp pháp lý là một trong những chính sách xã hội có ý nghĩa nhân văn sâu sắc của Đảng và Nhà nước ta trong việc bảo đảm quyền được tiếp cận công lý bình đẳng của mọi tầng lớp nhân dân, đặc biệt là nhóm những người yếu thế trong xã hội.

Trong hoạt động trợ giúp pháp lý, đội ngũ luật sư đóng vai trò then chốt, là lực lượng trực tiếp thực hiện việc tư vấn, đại diện và bào chữa cho các đối tượng yếu thế. Hiện nay, Việt Nam có khoảng 21.000 luật sư, trong đó hàng nghìn người đã trực tiếp tham gia các vụ việc trợ giúp pháp lý cho thấy, công tác này ngày càng đi vào thực chất.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy công tác trợ giúp pháp lý vẫn còn gặp không ít khó khăn, vướng mắc cả về cơ chế, nguồn lực và phương thức triển khai.

Số lượng luật sư tham gia còn khiêm tốn so với nhu cầu

Tại Tọa đàm “Hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật nhằm nâng cao hiệu quả trợ giúp pháp lý trong kỷ nguyên mới do Tạp chí Dân chủ và Pháp luật phối hợp Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý (Bộ Tư pháp) tổ chức gần đây, đề cập đến những khó khăn, hạn chế trong công tác trợ giúp pháp lý, luật sư Nguyễn Minh Hiển, Trưởng Văn phòng Luật sư HHM Việt Nam – Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội cho hay: Nhận thức của người dân về quyền được trợ giúp pháp lý miễn phí còn hạn chế; chưa chủ động tìm đến dịch vụ pháp lý của luật sư khi gặp khó khăn hoặc vi phạm pháp luật.

Trong khi đó, vụ việc trợ giúp pháp lý ngày càng phức tạp, người được trợ giúp pháp lý thường thiếu hiểu biết pháp luật hoặc từ chối dịch vụ pháp lý của luật sư khi được Cơ quan tiến hành tố tụng giới thiệu.

“Áp lực công việc và kỳ vọng xã hội khiến nhiều luật sư trợ giúp pháp lý gặp khó khăn. Vẫn còn có trường hợp do áp lực công việc mà luật sư chưa làm hết trách nhiệm hoặc còn hình thức”, luật sư chia sẻ.

Thực tế cho thấy vẫn thiếu nhân lực trợ giúp pháp lý tại vùng sâu, vùng xa, số lượng luật sư ở một số tỉnh còn ít thành viên chưa đến 15 người.

lsu-hien-4973.jpg
Luật sư Nguyễn Minh Hiển, Trưởng Văn phòng Luật sư HHM Việt Nam phát biểu tại tọa đàm. (Ảnh: TH)

Luật sư Hiển cũng chỉ ra tình trạng thiếu hỗ trợ chuyên môn cho các vụ việc đặc thù. Thí dụ: Trợ giúp pháp lý cho người khiếm thính, khiếm thị hoặc khuyết tật vận động… hay bào chữa cho người bị buộc tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông và các phương tiện điện tử khác làm phương tiện thực hiện hành vi phạm tội.

Bên cạnh đó, một số cơ quan tiến hành tố tụng chưa coi trọng vai trò của luật sư trợ giúp pháp lý, công tác đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng cho các luật sư chuyên làm trợ giúp pháp lý chưa nhiều; công tác khen thưởng, động viên, tôn vinh luật sư trợ giúp pháp lý tiêu biểu chưa được chú trọng.

luat-su-chuyen-1949.png
Luật sư, Tiến sĩ Đào Ngọc Chuyền, Chủ nhiệm Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội. (Ảnh: TL)

Đánh giá cao những kết quả đạt được của đội ngũ luật sư cả nước trong công tác trợ giúp pháp lý, tuy nhiên, Luật sư, Tiến sĩ Đào Ngọc Chuyền, Chủ nhiệm Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội chỉ ra hoạt động trợ giúp pháp lý vẫn còn tồn tại 6 hạn chế chính: Số lượng luật sư tham gia còn khiêm tốn so với nhu cầu; chất lượng dịch vụ chưa đồng đều giữa các địa phương; chưa có cơ chế ràng buộc trách nhiệm cụ thể; chưa có phương thức đánh giá hiệu quả vụ việc; rào cản tiếp cận pháp lý tại vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số vẫn còn lớn; phạm vi trợ giúp pháp lý còn bó hẹp trong một số lĩnh vực truyền thống.

Xây dựng mạng lưới luật sư trợ giúp pháp lý có nghiệp vụ chuyên sâu

Nhằm nâng cao hiệu quả trợ giúp pháp, luật sư Hoàng Minh Hiển kiến nghị tất cả các hoạt động luật sư tham gia làm việc theo yêu cầu của cơ quan tiến hành tố tụng mà thời gian làm việc ngoài giờ hành chính, làm ngày nghỉ, ngày lễ thì đều được tính theo nguyên tắc chi trả tiền lương làm việc ban đêm, làm thêm giờ. Tăng ngân sách nhà nước dành cho công tác trợ giúp pháp lý cho nhóm người yếu thế và cơ chế khuyến khích xã hội hóa.

Đồng thời, đẩy mạnh công tác khen thưởng, tôn vinh những luật sư có đóng góp cho công tác trợ giúp pháp lý; tăng cường bồi dưỡng kỹ năng trợ giúp pháp lý chuyên biệt cho từng nhóm đối tượng yếu thế cụ thể, như: nhóm dễ bị tổn thương, nhóm khuyết tật vận động, người chưa thành niên… Xây dựng mạng lưới luật sư trợ giúp pháp lý có nghiệp vụ chuyên sâu, thiết lập cơ chế chia sẻ dữ liệu, kinh nghiệm trong công tác trợ giúp pháp lý cho đối tượng yếu thế.

Cùng với đó, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số. Theo đó, thiết lập Cổng thông tin điện tử trợ giúp pháp lý và ứng dụng di động về trợ giúp pháp lý;

Ứng dụng trí tuệ nhân tạo để phân loại, theo dõi tiến độ và đánh giá vụ việc trợ giúp pháp lý trong đó có luật sư.

Một giải pháp khác theo luật sư Hiển có ý nghĩa quan trọng là đẩy mạnh truyền thông về quyền được trợ giúp pháp lý một cách rộng rãi bằng nhiều hình thức và cách làm cụ thể: Thí dụ: Xây dựng chiến dịch “KHÔNG MỘT MÌNH – LUẬT SƯ ĐỒNG HÀNH” tới nhóm đối tượng là người chưa thành niên trong Chiến dịch “Không một mình” chống dụ dỗ, bắt cóc online.

Nâng cao nhận thức về trách nhiệm của xã hội đối với người yếu thế. Khơi dậy trách nhiệm xã hội – để mỗi người dân hiểu rằng: “Bảo vệ người yếu thế cũng chính là bảo vệ sự công bằng và tiến bộ của xã hội”.

ls-hoang-minh-hien-tham-gia-tro-giup-phap-ly-576.jpg
Luật sư Hoàng Minh Hiển trong một buổi tham gia trợ giúp pháp lý cho đồng bào dân tộc, vùng sâu, vùng xa. (Ảnh: TL)

Để nâng cao hiệu quả và tính bền vững của hoạt động trợ giúp pháp lý, cần thiết lập một cơ chế tài chính và giám sát đa tầng, vừa bảo đảm tính minh bạch, vừa khuyến khích đội ngũ luật sư và tổ chức tham gia trợ giúp pháp lý phát huy tối đa năng lực, tinh thần trách nhiệm và cống hiến cho cộng đồng, xã hội, Luật sư Nguyễn Thị Thu Hà – Giám đốc Công ty Luật Vương Nguyễn Associates đề xuất cần hoàn thiện khung pháp lý và xã hội hóa hoạt động trợ giúp pháp lý. Theo đó, cho phép luật sư độc lập, tổ chức hành nghề luật, Câu lạc bộ luật sư tình nguyện tham gia trợ giúp pháp lý có kiểm soát, có cơ chế hỗ trợ chi phí, được ghi nhận, khen thưởng, và danh hiệu nghề nghiệp như “Luật sư trợ giúp pháp lý vì cộng đồng”.

Luật sư tham gia trợ giúp pháp lý còn được miễn giảm thuế thu nhập cá nhân (đối với luật sư hành nghề theo tư cách cá nhân Điều 49 Luật luật sư) hoặc giảm thuế thu nhập doanh nghiệp cho các các tổ chức hành nghề luật sư (tham gia theo hướng là tổ chức) khi Luật sư tham gia nhiều các vụ việc trợ giúp pháp lý.

Cũng theo luật sư Thu Hà, cần xây dựng hệ thống giám sát và đánh giá hiệu quả trợ giúp pháp lý định kỳ, thực hiện ở cả 2 cấp: xã, tỉnh/thành phố và Trung ương. Bộ chỉ số đánh giá cần bao gồm các tiêu chí cụ thể như số vụ việc đã giải quyết, thời gian xử lý trung bình, tỷ lệ vụ việc thành công, mức độ hài lòng của người dân và giá trị kinh tế-xã hội mang lại.

Luật sư Đào Ngọc Chuyền đề nghị, tăng cường tập huấn chuyên môn, kỹ năng cho luật sư tham gia trợ giúp pháp lý, phát triển đội ngũ luật sư tại cơ sở, kết nối trợ giúp pháp lý với doanh nghiệp nhỏ và vừa trong việc tư vấn tuân thủ pháp luật và phòng ngừa tranh chấp. Đặc biệt, cần đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác trợ giúp pháp lý., tích hợp dữ liệu căn cước công dân qua VNeID để xác thực, tránh trùng lặp, sai phạm và bảo đảm đúng đối tượng được hỗ trợ.

Có thể bạn quan tâm

Các đối tượng trong đường dây lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.

Thanh Hóa triệt phá đường dây lừa đảo xuyên quốc gia

Ngày 4/12, Công an Thanh Hóa cho biết: Dưới sự chỉ đạo của Thủ trưởng Cơ quan An ninh điều tra, hơn 100 lượt cán bộ, chiến sĩ được huy động, đồng loạt đấu tranh triệt phá đường dây sử dụng máy tính, phương tiện điện tử, mạng internet thực hiện hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.

Nhóm người Hàn Quốc điều hành lừa đảo bị Interpol truy nã bắt tại Đà Nẵng. (Ảnh: Công an cung cấp)

Bắt nhóm người Hàn Quốc điều hành đường dây lừa đảo tại Campuchia bị Interpol truy nã

Tối 4/12, lực lượng chức năng Công an thành phố Đà Nẵng phối hợp Cục Đối ngoại Bộ Công an tiến hành các thủ tục bàn giao 3 đối tượng người Hàn Quốc có lệnh truy nã quốc tế cho cơ quan chức năng Hàn Quốc. Ngay trong đêm, cơ quan chức năng Hàn Quốc đã di lý các đối tượng này về nước để xử lý theo quy định của pháp luật.

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng. (Ảnh: DUY LINH)

Tạo cơ chế giải quyết tranh chấp vượt trội, công bằng, hiệu lực, hiệu quả theo thông lệ quốc tế

Việc xây dựng Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế nhằm tạo cơ chế giải quyết tranh chấp vượt trội, công bằng, hiệu lực, hiệu quả theo thông lệ quốc tế, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư, lợi ích của quốc gia, thu hút đầu tư nước ngoài vào Trung tâm tài chính quốc tế.

Toàn cảnh buổi họp báo.

Bước chuyển quan trọng góp phần tạo thuận lợi thương mại và tăng cường hiệu lực quản lý

Ngày 4/12, Cục Hải quan tổ chức họp báo chuyên đề nhằm giới thiệu, giải thích những điểm mới của Luật Thuế giá trị gia tăng, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt. Các văn bản này được đánh giá là bước chuyển quan trọng nhằm chuẩn hóa, minh bạch hóa các chính sách thuế, góp phần tạo thuận lợi thương mại, tăng cường hiệu lực quản lý.

Công an Đà Nẵng bắt tạm giam giám đốc công ty nhiều lần tổ chức khai thác cát trái phép tại sông Vàng. (Ảnh: Công an cung cấp)

Công an Đà Nẵng bắt tạm giam giám đốc công ty nhiều lần tổ chức khai thác cát trái phép

Ngày 4/12, Phòng Cảnh sát Kinh tế (Công an thành phố Đà Nẵng) cho biết, đơn vị vừa tống đạt Quyết định thay đổi biện pháp ngăn chặn từ cấm đi khỏi nơi cư trú sang bắt bị can để tạm giam và thực hiện Lệnh bắt bị can để tạm giam đối với Văn Đức Quý, vì hành vi khai thác khoáng sản (cát) trái phép.

Tăng cường rà soát, giải quyết các vụ việc, vụ án tạm đình chỉ

Tăng cường rà soát, giải quyết các vụ việc, vụ án tạm đình chỉ

Đại biểu Quốc hội kiến nghị, tại Nghị quyết Kỳ họp thứ 10, Quốc hội bổ sung nội dung liên quan đến việc giao các ngành tố tụng tiếp tục rà soát định kỳ đối với các trường hợp vụ án đang tạm đình chỉ và có những đợt cao điểm tiến hành rà soát để khẩn trương phục hồi những vụ án sắp hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự.

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng trình bày báo cáo. (Ảnh: DUY LINH)

Gần 97% số vụ việc liên quan đến quy hoạch, quản lý và sử dụng đất đai đã được giải quyết

Báo cáo về việc thực hiện một số nghị quyết của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XIV và khóa XV về giám sát chuyên đề, chất vấn cho thấy, các Tòa án đã giải quyết đạt tỷ lệ 96,71% về số vụ và 92,82% về số bị cáo phạm các tội liên quan đến quy hoạch, quản lý và sử dụng đất đai, vượt 8,71% so với chỉ tiêu Quốc hội giao.

Cơ quan Cảnh sát điều tra đọc Lệnh bắt bị can để tạm giam với Nguyễn Thị Hoa (áo đen ở giữa).

Bắc Ninh: Khởi tố, bắt tạm giam hai cán bộ cơ quan thuế

Mở rộng điều tra vụ án “Tham ô tài sản” xảy ra tại Công ty H. có địa chỉ tại xã Hợp Thịnh, tỉnh Bắc Ninh, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bắc Ninh đã khởi tố bổ sung vụ án, khởi tố bị can và ra lệnh bắt tạm giam đối với bà Nguyễn Thị Hoa và bà Nguyễn Thị Phương - cán bộ Cục thuế Bắc Ninh về tội "Nhận hối lộ".

Tổ công tác của Phòng Nghiệp vụ, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Sơn La chủ trì phối hợp bắt giữ 3 đối tượng về hành vi vận chuyển trái phép 100.000 viên ma túy tổng hợp.

Vững vàng nơi “tuyến lửa” cuộc chiến chống ma túy

Biên giới Sơn La dài hơn 274km, tiếp giáp với nước bạn Lào, là địa bàn trọng điểm mà các đường dây tội phạm ma túy quốc tế thường xuyên lợi dụng để trung chuyển ma túy. Trong bối cảnh đó, Bộ đội Biên phòng Sơn La đã thể hiện rõ vai trò tuyến đầu, góp phần giữ vững an ninh trật tự, bảo đảm cuộc sống bình yên của người dân.

Các cơ quan chức năng triển khai công tác cưỡng chế tại hộ bà Phạm Thị Hiền, thôn Quán Thẻ 2, xã Thuận Nam (Khánh Hòa). (Ảnh: NGUYỄN TRUNG)

Cưỡng chế thu hồi đất thực hiện Dự án Đường đấu nối cao tốc bắc-nam với Quốc lộ 1 và Cảng biển tổng hợp Cà Ná

Ngày 2/12, các cơ quan chức năng xã Thuận Nam (Khánh Hòa) đã tổ chức cưỡng chế thu hồi đất đối với hộ bà Phạm Thị Hiền ở thôn Quán Thẻ 2 để bàn giao mặt bằng cho đơn vị thi công bảo đảm tiến độ Dự án Đường đấu nối cao tốc bắc-nam với Quốc lộ 1 và Cảng biển tổng hợp Cà Ná.

Công an tỉnh Hưng Yên hướng dẫn học sinh tự bảo vệ mình trên không gian mạng.

Để trẻ em thực sự an toàn trên nền tảng thương mại điện tử

Hiện nay, có hơn 90% số trẻ em Việt Nam sử dụng internet, tương đương với khoảng 15 triệu “công dân số” lớn lên cùng smartphone, mạng xã hội và các thuật toán AI (trí tuệ nhân tạo). Đây vừa là nhóm khách hàng tiềm năng lớn, vừa tiềm ẩn nguy cơ vi phạm pháp luật trên mạng xã hội nếu không được bảo vệ và định hướng phù hợp.

Một nạn nhân chất độc da cam đang điều trị bệnh dài hạn. Nhiều trường hợp phát sinh thêm bệnh thuộc Danh mục 17 bệnh của Bộ Y tế nhưng chưa được giám định lại theo quy định hiện hành. (Ảnh: Báo Nhân Dân/Minh Châu)

Đề nghị bổ sung quy định giám định lại cho nạn nhân chất độc da cam khi phát sinh thêm bệnh

Báo Nhân Dân nhận được nhiều ý kiến của bạn đọc, cựu chiến binh và nạn nhân chất độc da cam/dioxin về dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 131/2021/NĐ-CP. Nhiều ý kiến đề nghị dự thảo bổ sung quy định cho phép giám định lại khi người phơi nhiễm chất độc hóa học phát sinh thêm bệnh mới thuộc Danh mục 17 bệnh do Bộ Y tế ban hành.

Ảnh minh họa. Nguồn: CP

Chính sách mới có hiệu lực từ tháng 12

Trong tháng 12, hàng loạt chính sách mới có hiệu lực như: Tiêu chí xác định thôn, xã, tỉnh vùng đồng bào dân tộc thiểu số; giúp người bị tai nạn giao thông đi cấp cứu được hỗ trợ đến 5 triệu đồng; phạt tối đa 500 triệu đồng với vi phạm trong lĩnh vực tài nguyên nước; kỳ thị người cai nghiện ma túy có thể bị phạt 2 triệu đồng…

Công an xã Pa Ủ xuống bản tuyên truyền về tệ nạn ma túy và vận động bà con phòng chống ma túy.

Kiểm soát, kéo giảm tệ nạn ma túy ở xã biên giới Pa Ủ

Pa Ủ là xã biên giới khó khăn nhất của tỉnh Lai Châu. Tình hình an ninh trật tự, đặc biệt là tệ nạn ma túy, diễn biến phức tạp; trước thực trạng đó, địa phương đang đẩy mạnh công tác phòng, chống ma túy từ cơ sở, từ gia đình, dòng họ, bản; ưu tiên mọi nguồn lực, biện pháp để đấu tranh và “làm sạch ma túy ngay tại bản”.