Nhận diện văn hóa trong không gian số

Cuốn sách “Nhận diện văn hóa trong không gian số” do PGS, TS Vũ Trọng Lâm và TS Nguyễn Việt Lâm đồng chủ biên, có thể được coi như một công trình mang tính chất mở đường, đặt nền móng lý luận và thực tiễn cho việc kiến tạo văn hóa trong bối cảnh mới của thời đại số.

Trong thời đại mà công nghệ số không ngừng phát triển, việc xác lập vị thế văn hóa trong không gian số trở thành một vấn đề cấp bách và mang tầm chiến lược lâu dài đối với mọi quốc gia.

Tại Việt Nam, quá trình chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trên mọi lĩnh vực. Việc nhận diện, gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong môi trường số không chỉ là nhiệm vụ của các cơ quan quản lý nhà nước mà còn là trách nhiệm của từng cá nhân trong xã hội.

Cuốn sách “Nhận diện văn hóa trong không gian số” do PGS, TS Vũ Trọng Lâm và TS Nguyễn Việt Lâm đồng chủ biên, Nhà Xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phát hành, nhằm góp phần xây dựng hệ thống những vấn đề lý luận và thực tiễn về văn hóa trong không gian số - một nội dung rất mới và phức tạp trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay.

z6835355238654-d1f7bbbe126526a6de5a1c7da82d5623.jpg
Cuốn sách "Nhận diện văn hóa trong không gian số" do Nhà Xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật ấn hành.

Cuốn sách gồm 4 chương, mở đầu bằng việc lý giải rõ khái niệm và các đặc trưng cơ bản của văn hóa số. Văn hóa số, theo định nghĩa của nhóm tác giả, là toàn bộ phương thức sáng tạo, lưu giữ, truyền bá và tiếp nhận các giá trị văn hóa thông qua nền tảng công nghệ kỹ thuật số; đồng thời là tập hợp những quy tắc, chuẩn mực đạo đức và pháp luật điều chỉnh hành vi con người trong môi trường số.

Những nội dung như văn hóa tương tác số, văn hóa sáng tạo nội dung số, văn hóa tiêu dùng số, hay văn hóa đạo đức số... được trình bày mạch lạc, dễ hiểu, giúp người đọc nắm bắt được tổng thể bức tranh văn hóa đang định hình lại dưới tác động của chuyển đổi số. Nhóm tác giả không chỉ tập trung vào lý thuyết mà luôn đặt những vấn đề này trong bối cảnh thực tiễn của Việt Nam, tạo nên sự gắn bó giữa tư duy học thuật và yêu cầu của thực tiễn.

Bên cạnh việc định hình cơ sở lý luận, cuốn sách còn cho thấy sức hấp dẫn ở cách tiếp cận đối sánh và mở rộng tầm nhìn, liên hệ với một số quốc gia trên thế giới. Trong chương II, nhóm tác giả đi sâu nghiên cứu chính sách và chiến lược phát triển văn hóa số tại các quốc gia đi đầu như các nước EU, Anh, Tây Ban Nha, và một số nước khác.

Không chỉ dừng lại ở phân tích mô hình quốc tế, cuốn sách còn dành một chương riêng để luận bàn về các yếu tố tác động đến văn hóa trong không gian số, như truyền thông xã hội, sự phát triển trí tuệ nhân tạo, biến đổi lối sống cá nhân và cả những hệ lụy như khủng hoảng giá trị, xâm hại quyền riêng tư, hay suy thoái đạo đức trong môi trường ảo… Những nội dung này không chỉ mang tính lý luận mà còn gắn bó chặt chẽ với các vấn đề nổi cộm trong xã hội hiện nay, từ trào lưu thần tượng hóa trên mạng xã hội đến sự lan truyền thông tin sai lệch, ngôn ngữ lệch chuẩn và hành vi lệch chuẩn đạo đức số. Điều này giúp người đọc, đặc biệt là thế hệ trẻ, ý thức sâu sắc và rõ ràng hơn về trách nhiệm văn hóa của mình khi tham gia không gian số.

Chương cuối cùng có giá trị thực tiễn cao khi nhóm tác giả tập trung vào thực trạng phát triển văn hóa số ở Việt Nam và đề xuất hệ thống giải pháp toàn diện. Trên cơ sở tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của văn hóa trong sự phát triển dân tộc, cùng với các quan điểm, chính sách của Đảng và Nhà nước, cuốn sách khẳng định Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong xây dựng văn hóa số như số hóa các di sản văn hóa phi vật thể, phát triển kho dữ liệu văn hóa quốc gia, ứng dụng công nghệ trong giáo dục văn hóa và nghệ thuật... Tuy nhiên, vẫn còn đó những thách thức lớn.

Nhóm tác giả đề xuất một loạt giải pháp thiết thực và có tính khả thi cao, từ hoàn thiện hành lang pháp lý, tăng cường giáo dục văn hóa số, phát triển các nền tảng số nội địa, cho đến việc khuyến khích sáng tạo nội dung số mang bản sắc Việt. Đáng chú ý là việc nhấn mạnh vai trò của công dân số, những người vừa được thụ hưởng, vừa là chủ thể sáng tạo trong không gian số, cần được đào tạo, hướng dẫn, hỗ trợ để phát huy hiệu quả sức mạnh văn hóa quốc gia - dân tộc trong thời đại mới.

“Nhận diện văn hóa trong không gian số” là một ấn phẩm mang đậm tính thời sự, vừa khai phá nền tảng lý luận, vừa cung cấp những phân tích thực tiễn sắc sảo và gợi mở nhiều hướng đi khả thi cho tương lai. Trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện, việc nhận diện và phát triển văn hóa trong môi trường mới là điều kiện tiên quyết để gìn giữ bản sắc, nâng cao sức mạnh mềm quốc gia và hội nhập hiệu quả với thế giới.

Có thể bạn quan tâm

Liên hoan phim Nhật Bản tại Việt Nam 2025

Liên hoan phim Nhật Bản tại Việt Nam 2025

Theo thông tin từ Quỹ Giao lưu Quốc tế Nhật Bản (The Japan Foundation) tại Việt Nam, Liên hoan phim Nhật Bản 2025 sẽ diễn ra từ ngày 12/12/2025 đến 25/1/2026 tại Hà Nội, Hải Phòng, Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng.

Bìa tác phẩm "Huyền thoại thổ thần".

"Huyền thoại thổ thần" - dấu ấn mới của văn học fantasy Việt Nam

Công ty Cổ phần Sách điện tử Waka phối hợp Appota vừa giới thiệu tới bạn đọc tiểu thuyết "Huyền thoại thổ thần" của tác giả Nguyễn Thái Duy. Đây là một trong những dự án fantasy hiếm hoi của văn học Việt được xây dựng như một "vũ trụ" độc lập, kết hợp thần thoại, thổ dân và công nghệ ở quy mô lớn.

Tọa đàm góp phần thúc đẩy giao lưu văn hóa, củng cố quan hệ hợp tác Việt-Pháp, đồng thời khẳng định tiềm năng phát triển mạnh mẽ của điện ảnh Việt Nam trong giai đoạn mới.

Thúc đẩy hợp tác và đầu tư điện ảnh Việt Nam-Pháp

Tại tọa đàm “Điện ảnh Việt Nam và Pháp: Tiềm năng và cơ hội hợp tác” ở Paris ngày 4/12, các nhà quản lý điện ảnh cũng như nhà sản xuất và nghệ sĩ hai nước đã trao đổi về chiến lược phát triển và hội nhập quốc tế của điện ảnh Việt Nam trong bối cảnh mới và triển vọng hợp tác để phục vụ công chúng, đi tranh giải quốc tế.

Các đại biểu tham quan triển lãm.

Kỷ niệm 65 năm ngoại giao Việt Nam-Cuba: Khai mạc triển lãm “Nghĩa tình thủy chung”

Triển lãm “Nghĩa tình thủy chung” kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Cuba là sự kiện ý nghĩa, là lời tri ân sâu sắc dành cho mối quan hệ lịch sử giữa hai dân tộc, mối quan hệ đã được hun đúc qua nhiều thế hệ và luôn được gìn giữ như một báu vật vô giá, trở thành tấm gương sáng cho tình đoàn kết quốc tế.

Cảnh trong phim "Nhà hai chủ". (Ảnh: Galaxy Studio)

Phim “Nhà hai chủ” dự kiến ra rạp ngày 26/12

“Nhà hai chủ” là bộ phim do bộ đôi đạo diễn Trần Duy Linh và Phạm Trung Hiếu thực hiện, dựa trên quan niệm dân gian về xây nhà, đã chính thức ra mắt trailer và dự kiến ra rạp vào ngày 26/12 tới.

Tượng voi đá được phụng thờ trong Đền A Sào.

Theo dấu voi chiến về “Đệ nhị sinh từ A Sào”

Lưu giữ dấu tích về thân thế và sự nghiệp của anh hùng dân tộc Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn, khu di tích lịch sử-văn hóa quốc gia Đình, Đền, Bến Tượng A Sào còn gắn với câu chuyện cảm động về chú voi chiến trung nghĩa và câu ca truyền tụng “Đệ nhất sinh từ Kiếp Bạc-Đệ nhị sinh từ A Sào”.

Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội phát động Tuần lễ hưởng ứng học tập suốt đời năm 2024. (Ảnh: QUỲNH NGUYỄN)

Thủ đô Hà Nội được UNESCO công nhận là thành viên “Mạng lưới các Thành phố học tập toàn cầu”

Sau quá trình xét duyệt hồ sơ với nhiều tiêu chí rất cao, ngày 4/12, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) đã chính thức công bố 72 thành phố của 46 quốc gia được công nhận là thành viên Mạng lưới các Thành phố học tập toàn cầu của UNESCO, trong đó có Thủ đô Hà Nội của Việt Nam.

Rie Qudan ký tặng sách cho độc giả Hà Nội.

Tác giả Nhật Bản Rie Qudan: AI và hành trình sáng tác văn học

Rie Qudan là một trong những tác giả trẻ của Nhật Bản sử dụng AI trong công việc sáng tác của mình. Với cô, AI có nhiều tác dụng hữu ích trong nhiều công đoạn của người viết văn, nhưng không thể nào thay thế được khát vọng viết, cảm xúc và những rung động từ trái tim con người.

Hà Trịnh tổ chức liveshow cá nhân vào ngày 15/12.

Hà Trịnh và liveshow đầu tiên trong sự nghiệp

Hà Trịnh từng gây ấn tượng với MV "Tình ca" và album "Nghìn trùng xa cách" gồm 9 sáng tác của Phạm Duy với phần phối của Nguyễn Hữu Vượng. Tuy nhiên phải đến thời điểm này cô mới có điều kiện tổ chức đêm nhạc riêng cùng ban nhạc Màu Nước.

Phía trước chùa Chuông.

Khám phá “Phố Hiến đệ nhất danh thắng” chùa Chuông

Là một trong 17 di tích trọng điểm của Khu di tích quốc gia đặc biệt Phố Hiến (tỉnh Hưng Yên), chùa Chuông nằm tại khu phố Nhân Dục, phường Hiến Nam trở thành điểm dừng chân quen thuộc của du khách yêu di sản. Ngôi chùa cổ với kiến trúc đặc sắc trong đó hình tượng quả chuông màu vàng gắn trên mái ngói tạo nên dấu ấn riêng.