Suốt gần 50 năm bền bỉ, tâm huyết, bà Nông Thị Thược, Chi hội trưởng Hội Nghề dệt thổ cẩm thôn Luống Nọi, đã góp phần gìn giữ nghề truyền thống của cha ông, tạo ra nhiều sản phẩm được nhiều du khách tin dùng. Bà Thược sinh ra trong một gia đình có bốn đời làm nghề dệt thổ cẩm, đến nay còn giữ kỹ thuật dệt thủ công, bộ công cụ dệt truyền thống của đồng bào dân tộc Tày. “Luống Nọi hiện còn gần 30 khung cửi, các chị em vẫn giữ nghề và làm ra những sản phẩm tinh xảo, gửi bán tại một số địa điểm du lịch. Ngoài ra, mỗi khi có khách đặt hàng, các chị em trong Hội nghề dệt thổ cẩm sẽ chia nhau để làm”, bà Thược chia sẻ.
Thực tế, những năm qua, sản phẩm dệt truyền thống bị cạnh tranh bởi hàng công nghiệp. Bà Thược đã kêu gọi hội viên phụ nữ trong thôn không dỡ bỏ khung cửi, tiếp tục dệt thổ cẩm trong những lúc nông nhàn, đồng thời tự đi liên hệ tìm đầu ra cho sản phẩm. Bà cũng tổ chức lớp truyền dạy miễn phí. Dẫu có lớp chỉ vài học viên, nhưng bà vẫn cần mẫn truyền đạt, giúp thêm nhiều người yêu và giữ nghề.
Sản phẩm thổ cẩm của người Tày ở Cao Bằng thường dùng làm trướng bàn thờ, trang trí trang phục, khăn, mũ, túi, hay vật dụng của thầy cúng. Trong quá trình sáng tạo, người dệt vừa giữ nguyên tinh thần truyền thống bản địa, vừa bổ sung một số mẫu hoa văn mới theo thẩm mỹ riêng. Chị Nông Thị Hoa, học trò của bà Thược, chia sẻ: “Bà là người khéo tay, tâm huyết. Dù nghề trồng bông dệt vải truyền thống đang dần mai một trước sức ép của sản phẩm công nghiệp, nhưng bà Thược vẫn kiên trì động viên chị em giữ nghề”.
Những năm gần đây, nhiều du khách đến thăm Khu di tích Quốc gia đặc biệt Pác Bó, đã ghé thăm xưởng dệt của bà Thược. Khách từ Hà Nội, Thái Nguyên, Thành phố Hồ Chí Minh… hay khách quốc tế từ Bỉ, Anh, Pháp, Đức… thường đặt mua hàng chục đến hàng trăm sản phẩm mỗi lần. Cơ sở sản xuất của nghệ nhân Nông Thị Thược được Hiệp hội Làng nghề Việt Nam trao tặng “Bảng vàng Gia tộc Nghề truyền thống Việt Nam” năm 2016, đồng thời là một trong những điểm đến của Công viên địa chất Toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng.
Theo bà Thược, người Tày ở Cao Bằng có hơn 20 loại hoa văn thổ cẩm, gồm: Hoa đào, hoa mai, hoa lê, hoa mận và nhiều loài hoa rừng khác. Nhiều con vật như hươu, nai, ngựa, chim, bướm… cũng được đưa vào họa tiết. Quy trình dệt gồm quay sợi, mắc khung, tạo hoa văn… rồi mới dệt thành vải, tất cả đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên trì.