“Tết này người dân trong bản đã có đường mới để đi rồi”, ông Hoàng Văn Tống, Trưởng thôn Nà Chuông, xã Nông Thượng, thành phố Bắc Kạn vui vẻ chia sẻ với đoàn công tác của thành phố Bắc Kạn tại công trường thi công đường giao thông liên thôn vào những ngày cuối năm 2024.
Nà Chuông là một trong những thôn nghèo nhất của thành phố Bắc Kạn với 100% dân là đồng bào dân tộc thiểu số như Tày, Dao, Hoa.
Trước đây, Nà Chuông không có đường giao thông, người dân phải đi men theo sườn núi để ra xã, dần dần trở thành con đường đất rộng chưa đầy 1m, cho nên việc đi lại rất khó khăn, nhất là vào mùa mưa.
Với sự vận động của chính quyền địa phương, các hộ dân ở đây đã cùng nhau bàn bạc, thống nhất làm một con đường dài 500m từ thôn ra trung tâm xã Nông Thượng. Những gia đình có đất nằm trên con đường đi qua tự nguyện hiến đất để làm đường, những gia đình khác ủng hộ ngày công và đóng góp được hơn 30 triệu đồng để thuê máy móc thi công.
Tranh thủ thời gian nghỉ chờ xe chở bê-tông vào để thi công, bà Phan Thị Hường, một người dân trong thôn chia sẻ với chúng tôi: Làm đường đến đâu thì người dân hiến đất đến đó, không tính toán là hiến bao nhiêu mét, miễn là thôn có được con đường to đẹp để việc đi lại và chuyên chở hàng hóa đỡ khó khăn.
Cuối năm nay, đám cưới trong thôn, xe ô-tô đón dâu đã có thể vào tận nhà rồi. Hưởng ứng phong trào thi đua “Bắc Kạn chung sức xây dựng nông thôn mới”, trong 3 năm qua, riêng thành phố Bắc Kạn đã vận động được gần 120 hộ dân hiến hơn 19.000 m2 đất để xây dựng các công trình công cộng, đường giao thông, đường lâm nghiệp.
Cùng với hiến đất làm đường, người dân còn đóng góp hơn 3.000 ngày công lao động tham gia vệ sinh đường làng, ngõ xóm; nạo vét 18 km kênh mương; làm mới, sửa chữa đường bê-tông, công trình điện thắp sáng, góp phần nâng cao đời sống của bà con và làm thay đổi diện mạo nông thôn trên địa bàn.
Cùng với người dân cả nước, người dân huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang, nhiều năm qua đã nhiệt liệt hưởng ứng phong trào hiến đất làm đường và các công trình công cộng, trở thành điểm sáng của toàn tỉnh trong phong trào vận động nhân dân hiến mở rộng đường giao thông.
Theo Chủ tịch UBND huyện Tân Yên Ngô Quốc Hưng, với phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm; nhân dân làm, Nhà nước hỗ trợ; đường đi đến đâu dân giàu đến đó”, tính riêng giai đoạn từ 2017-2019, giai đoạn cao điểm nỗ lực thực hiện các giải pháp phát triển, mở rộng đường giao thông trên địa bàn, toàn huyện Tân Yên đã huy động các nguồn lực để cứng hóa hơn 680 km đường giao thông nông thôn, trong đó người dân đã hiến hơn 123.000 m2 đất, hơn 60.000 ngày công và đóng góp gần 70% kinh phí làm đường.
Không chỉ tích cực hiến đất, tài sản để xây dựng các tuyến đường giao thông nông thôn mà người dân trong huyện còn chủ động trong việc hiến đất mở rộng các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ qua địa bàn. Tại dự án cải tạo nâng cấp Quốc lộ 17 và Tỉnh lộ 295, đã có gần 900 hộ gia đình tự nguyện hiến hơn 63.000 m2 đất và nhiều tài sản trên đất để triển khai dự án.
Vừa nhanh tay bốc dỡ hàng hóa trên chiếc ô-tô tải của gia đình vào sân, bà Nguyễn Thị Hương, thôn Vân Lập, xã Ngọc Vân, huyện Tân Yên tâm sự với chúng tôi, nhờ mở rộng con đường liên thôn từ 3,5m lên thành 8m mà người dân trong thôn đã có thể vận chuyển hàng hóa số lượng lớn, góp phần giảm chi phí vận chuyển. Con đường này mới được mở rộng và hoàn thành cuối năm 2024 trong đó huy động sự ủng hộ đóng góp của người dân trong thôn. Gia đình bà Hương đã hiến hơn 30 m2 đất thổ cư.
Chủ trương phù hợp lòng dân và được người dân nhiệt tình ủng hộ. Theo Chủ tịch UBND xã Ngọc Vân Dương Ngô Khoát, đến nay người dân trong xã đã hiến hơn 20.000 m2 đất để mở rộng đường giao thông nông thôn và xây dựng các khu trung tâm văn hóa, thể thao và các công trình phúc lợi, phục vụ sự phát triển kinh tế-xã hội.
Bên cạnh những thuận lợi, công tác vận động người dân hiến đất làm đường và các công trình phúc lợi thời gian qua cũng gặp một số khó khăn, nhất là kinh phí để làm đường sau khi người dân đã hiến đất. Trên thực tế, tại nhiều địa phương, nhất là khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa, được sự vận động của các cấp chính quyền, nhiều hộ gia đình đã hưởng ứng phong trào hiến đất làm đường.
Tuy nhiên, do địa phương không cân đối được nguồn kinh phí dẫn đến đất bị bỏ không, ảnh hưởng đến chất lượng của phong trào. Bên cạnh đó, cá biệt có tình trạng lợi dụng hiến đất làm đường để phân lô hoặc hợp thức hóa quyền sử dụng đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất sai quy định.
Vừa qua, tại một số địa phương như Lâm Ðồng, Khánh Hòa… các cơ quan chức năng đã kiểm tra, phát hiện và xử lý nhiều trường hợp người dân xin hiến đất làm đường sau đó đã tách thành nhiều thửa đất mới sai quy định rồi rao bán, sang nhượng như một dự án bất động sản hợp pháp. Một số tuyến đường được người dân mở và đổ bê-tông, thảm nhựa khi chưa được cơ quan chức năng cho phép.
Trên cơ sở kết quả đã đạt được trong thời gian qua, nhiều địa phương đã đề xuất một số giải pháp nhằm tiếp tục nhân rộng mô hình vận động người dân hiến đất làm đường và các công trình công cộng đồng thời tháo gỡ khó khăn đang gặp phải.
Theo đó, bên cạnh việc nghiên cứu bổ sung kinh phí cho công tác làm đường, cần lựa chọn mô hình phù hợp theo hướng gắn việc mở rộng hoặc làm mới đường giao thông nông thôn gắn với quy hoạch phát triển kinh tế-xã hội của các địa phương, phù hợp từng vùng miền. Thực tế, việc mở rộng đường gắn với quy hoạch phát triển sản xuất, phát triển các loại hình dịch vụ thương mại, du lịch phù hợp điều kiện thực tế, góp phần thúc đẩy kinh tế-xã hội địa phương, tạo bộ mặt mới cho các vùng nông thôn, miền núi.
