Thời gian gần đây, tòa soạn nhận được một số câu hỏi của bạn đọc về việc có nhu cầu mua nhà đất; tuy nhiên nhà đất này chưa có sổ đỏ nên không làm thủ tục công chứng mua bán được. Trong trường hợp này, người dân có thể mua bán nhà đất bằng cách lập vi bằng được không và việc mua bán này có hợp pháp không?
Theo khoản 5, Điều 37 Nghị định số 08/2020/NĐ-CP ngày 8/1/2020 của Chính phủ quy định về tổ chức và hoạt động của Thừa phát lại quy định về các trường hợp không được lập vi bằng, trong đó quy định rõ: Không được lập vi bằng để “ghi nhận sự kiện, hành vi để chuyển quyền sử dụng, quyền sở hữu đất đai, tài sản không có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng, quyền sở hữu theo quy định của pháp luật”.
Tại điểm a khoản 3 Điều 167 Luật Đất đai năm 2013 cũng quy định hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất, quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất phải được công chứng hoặc chứng thực (trừ trường hợp kinh doanh bất động sản quy định tại điểm b khoản này).
Như vậy, về giá trị pháp lý, vi bằng không thay thế văn bản công chứng, chứng thực. Việc mua bán nhà đất cần phải có đủ các điều kiện pháp lý để được công chứng hoặc chứng thực theo quy định của pháp luật.
Vi bằng chỉ là nguồn chứng cứ để tòa án xem xét khi giải quyết vụ việc dân sự và hành chính theo quy định của pháp luật, là căn cứ để thực hiện giao dịch giữa các cơ quan, tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật.
Theo các quy định trên thì việc mua bán/chuyển nhượng nhà đất thông qua hình thức lập vi bằng là không hợp pháp, người mua nhà đất thông qua hình thức này sẽ gặp nhiều rủi ro và nguy cơ bị thiệt hại rất lớn, để lại hậu quả nặng nề cho người mua khi nhà đất bị giải tỏa, thu hồi hoặc có tranh chấp…
Theo Nghị định số 08/2020/NĐ-CP ngày 8/1/2020 của Chính phủ quy định về tổ chức và hoạt động của Thừa phát lại, vi bằng là văn bản ghi nhận sự kiện, hành vi có thật do Thừa phát lại trực tiếp chứng kiến, lập theo yêu cầu của cá nhân, cơ quan, tổ chức.
