Tại xã Yên Hòa, đời sống người dân thay đổi rõ rệt nhờ chương trình hỗ trợ con giống. Anh Vi Văn Diện, ở bản Xốp Khấu, kể: “Nhờ chương trình, đàn dê nhà tôi giờ hơn chục con. Khi cần bán vài con, mỗi con được 2–3 triệu đồng, đủ trang trải cuộc sống”. Trước kia anh chỉ trồng ngô và sắn, thu nhập bấp bênh; nay còn trồng hơn 100 gốc xoài và áp dụng kỹ thuật chăn nuôi được hướng dẫn.
Chị Lương Thị Ói cũng chia sẻ: “Từ 30 con gà giống năm ngoái, giờ nhà tôi gần 100 con. Gà khỏe mạnh, trứng đều, bán thịt cũng được giá.” Bà Trần Thị Sen, Phó Chủ tịch UBND xã, nhận định: Người dân đã chuyển từ thụ động sang chủ động, từ phụ thuộc sang tự lập.
Các xã khác như Mường Típ, Tam Thái, Huồi Khe cũng được triển khai mô hình sinh kế. Ông Vi Văn Sơn, Chủ tịch UBND xã Mường Típ cho biết, nhờ hỗ trợ cây, con giống, vốn vay, đào tạo nghề, tỷ lệ hộ nghèo giảm hơn 20% so với năm 2021.
Dự án 2 – Đa dạng hóa sinh kế năm 2024 triển khai 176 mô hình, thu hút hơn 11 nghìn hộ, trong đó hơn 7 nghìn hộ nghèo tham gia. Tiểu dự án 1 (hỗ trợ sản xuất nông nghiệp) thực hiện 89 dự án, giúp hàng nghìn hộ ổn định sinh kế. Tổng vốn đầu tư hơn 305 tỷ đồng, hình thành hàng trăm mô hình chăn nuôi, trồng trọt, lâm nghiệp liên kết với chuỗi giá trị.
HTX Nông nghiệp Xanh Đại Huệ tại Nam Đàn nổi bật với trồng sắn dây và chế biến tinh bột sắn dây. Giám đốc Trần Đình Sơn cho biết, mỗi năm HTX tiêu thụ khoảng 200 tấn sắn tươi, tạo việc làm cho 3–5 lao động, hướng dẫn bà con kỹ thuật, giống, phân bón. HTX có 7 sản phẩm OCOP 3 sao, trong đó 3 sản phẩm đang được đề nghị nâng lên 4 sao.
HTX Dịch vụ Nông nghiệp Đại Sơn, do Nguyễn Trọng Bình dẫn dắt, vận động dân góp công xây hơn 1.000 mét kênh mương, trồng 3.000 gốc ổi, 100 gốc bưởi da xanh, 200 gốc táo đại theo chuẩn VietGAP. Họ còn triển khai 600 cống tiêu thoát nước, vừa cải thiện hạ tầng vừa tạo việc làm theo mùa.
Theo giám sát của HĐND tỉnh Nghệ An, mặc dù kết quả tích cực, nhiều dự án còn giải ngân chậm; mô hình bò cái lai Sind khó nhân rộng do địa hình dốc, thiếu thức ăn, chi phí chăm cao. Tỷ lệ hộ nghèo giảm rõ: Quỳ Hợp từ 8,5% xuống 5,2%; Châu Lộc từ 32,07% xuống 19,55%; Minh Hợp còn 8,33%. Người dân miền núi đã chuyển đổi cây trồng, áp dụng kỹ thuật, phát triển mô hình trồng rừng gỗ lớn, cây dược liệu dưới tán, chăn nuôi đại gia súc.
HĐND tỉnh kiến nghị tăng quyền chủ động cho các xã, phân định đầu mối, huy động doanh nghiệp, HTX và cộng đồng tham gia. Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Nguyễn Như Khôi nhấn mạnh: “Chương trình phải thực chất, gắn với nâng cao đời sống người dân, không chỉ giảm tỷ lệ hộ nghèo”.
Từ những câu chuyện như của anh Diện hay chị Ói, có thể thấy, các mô hình giảm nghèo ở Nghệ An đang từng bước giúp người dân miền núi vượt khó, xây dựng sinh kế bền vững và tự tin hướng tới tương lai.
Trong giai đoạn tới, Nghệ An định hướng đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, ưu tiên hạ tầng thiết yếu phục vụ dân sinh, hỗ trợ sản xuất phù hợp điều kiện miền núi; phát triển các mô hình đặc trưng như trồng rừng gỗ lớn, cây dược liệu, cây ăn quả, kết hợp du lịch cộng đồng để tạo nguồn thu ổn định.
