Đổi mới tư duy để khơi thông nguồn lực cho phát triển
Sáng 20/6, theo phân công của Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình đã trực tiếp đăng đàn trả lời chất vấn trước Quốc hội và cử tri cả nước.
Trong bối cảnh tình hình kinh tế nước ta vẫn còn đang đối mặt với những rủi ro, thách thức đến từ bên ngoài, trong nước doanh nghiệp còn nhiều khó khăn, tạo áp lực lớn đến ổn định kinh tế vĩ mô, sản xuất kinh doanh, tạo việc làm và bảo đảm an sinh xã hội, đại biểu Mai Khanh (Ninh Bình) đề nghị Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ cho biết các giải pháp cần tập trung để thực hiện ổn định kinh tế vĩ mô và đạt mục tiêu tăng trưởng 8% năm 2025, tạo nền tảng tăng trưởng 2 con số giai đoạn 2016-2030.
Trả lời chất vấn, Phó Thủ tướng khẳng định, chúng ta đã xác định tiến tới đạt mục tiêu tăng trưởng vào năm 2030-2045 thì lựa chọn tăng trưởng trong năm nay là 8% và trong những năm tiếp theo không dưới 10%.
Trong điều kiện nhiều khó khăn như các đại biểu đã chỉ ra, ông Bình cho hay, Chính phủ đã nêu rõ nhiều giải pháp như thể hiện ở báo cáo trình Quốc hội. Trước hết, cần làm mới các động lực tăng trưởng hiện có, từ đầu tư nước ngoài, tiêu dùng, thúc đẩy các công trình trọng điểm quốc gia, đồng thời tìm kiếm phát triển những động lực tăng trưởng mới như phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, bán dẫn, chip, AI...
Phó Thủ tướng nêu rõ, Đảng, Nhà nước đã có những chủ trương quyết liệt như phát triển kinh tế tư nhân, khoa học công nghệ, chuyển đổi số quốc gia, đặc biệt là đổi mới tư duy trong xây dựng thể chế, coi đây là việc tháo gỡ những nguồn lực cho phát triển.
Để bảo đảm ổn định, theo ông Bình, Chính phủ tăng cường điều hành kinh tế, tài khóa cũng như nền tài chính quốc gia một cách linh hoạt, phù hợp, khơi thông các nguồn lực trong nhân dân và đề xuất với Đảng, Quốc hội có những giải pháp để huy động các nguồn lực mới như phát triển trung tâm tài chính tại Việt Nam.
Một trong những giải pháp rất quan trọng đang tiến hành, thu hút sự quan tâm của trong nước và ngoài nước, được dư luận đánh giá rất cao, như các đại biểu cũng đã nêu là cuộc cách mạng về tổ chức, sắp xếp lại địa giới hành chính, bỏ chính quyền cấp huyện và tổ chức lại bộ máy khoa học hơn.
Trả lời chất vấn của đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh (Quảng Nam) về triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp từ ngày 1/7/2025 bảo đảm bộ máy vận hành hiệu quả, thông suốt, không gián đoạn hoạt động hành chính trong điều kiện mới, Phó Thủ tướng khẳng định, việc sắp xếp lại chính quyền 2 cấp giúp tạo ra một bộ máy chính quyền gần dân, xóa trung gian, có quy mô, không gian kinh tế phát triển đa dạng và đủ lớn, đủ sức cạnh tranh trong nước và quốc tế, một bộ máy tổ chức tinh gọn và một đội ngũ cán bộ được lựa chọn và biên chế tinh giảm.
Ông cũng cho hay, trong quá trình vận hành bộ máy mới sẽ có những khó khăn, cũng là điều Đảng, Chính phủ và Quốc hội đã lường trước. Để tháo gỡ khó khăn, Chính phủ đã khẩn trương xây dựng hoàn thành hệ thống nghị định để tăng phân cấp, phân quyền cho địa phương, đây cũng là nguyện vọng nhiều năm nay của chính quyền địa phương đồng thời tổ chức tập huấn trên toàn quốc, cùng các cơ chế giải đáp những yêu cầu của cơ sở và người dân.
Theo đó, có 3 cơ chế gồm Chính phủ cũng như các bộ, ngành thiết lập đường dây nóng công khai trên toàn quốc để người dân và chính quyền địa phương liên hệ giải đáp về dịch vụ công, chức năng nhiệm vụ.
Hai là, ứng dụng trí tuệ nhân tạo để triển khai trợ lý ảo, theo đó cung cấp thông tin và các dịch vụ công cho người dân để có thể giải quyết ngay những câu hỏi của chính quyền cơ sở liên quan chức năng, nhiệm vụ, thủ tục hành chính. Chính phủ cũng duy trì việc kiểm tra các Ban Chỉ đạo để hướng dẫn định kỳ các địa phương, quá trình vận hành có khó khăn, các địa phương tập hợp báo cáo để Chính phủ tháo gỡ.
Phó Thủ tướng thông tin thêm, đối với Bộ Chính trị vẫn duy trì 19 đoàn do các đồng chí Bộ Chính trị, Ban Bí thư làm Trưởng đoàn theo sát các địa phương trong suốt quá trình vận hành của chính quyền 2 cấp để kịp thời giải đáp các khó khăn, vướng mắc.
Đối với cán bộ, để giảm áp lực cho trung tâm hành chính, Chính phủ đã duy trì một bộ phận cán bộ ở trụ sở cấp tỉnh, nơi sát nhập tại chỗ để bảo đảm sát cơ sở, nắm bắt kịp thời, kiểm soát tình hình và hướng dẫn tại chỗ.
Ông Bình cũng nêu nhiều giải pháp hỗ trợ cán bộ ở cơ sở mới, như bố trí chỗ ở, chỗ học cho con em, phương tiện đi lại, về quê vào cuối tuần miễn phí cùng các hỗ trợ khác.
Liên quan chất vấn của đại biểu Nguyễn Thị Thu Dung (Thái Bình) về thực tế giá nhà đất, đặc biệt là tại các đô thị lớn và những nơi định chọn làm trung tâm hành chính của tỉnh mới sau sáp nhập tăng cao bất hợp lý so với thu nhập của người dân, gây khó khăn cho cán bộ khi được chuyển đến nơi công tác mới, Phó Thủ tướng cho rằng, đây cũng là điều dễ hiểu khi giá nhà đất phát triển theo quan hệ cung-cầu.
Để hỗ trợ cho người dân, các cán bộ, công chức, Chính phủ đã chỉ đạo các địa phương được lựa chọn là trung tâm hành chính có giải pháp để hỗ trợ nhà ở cho cán bộ. Trước mắt, nhiều địa phương đã lấy nhà sinh viên, ký túc xá, nhà ở xã hội, các trụ sở dư dôi sau sáp nhập để bố trí cho cán bộ ở, hoặc chuẩn bị các khu đất sẵn sàng về lâu dài có thể bố trí cho cán bộ, hay xây thêm ký túc xá.
Phó Thủ tướng khẳng định, việc kiểm soát “giá lên, giá xuống”, Chính phủ cũng đã có những giải pháp để ngăn chặn nạn đầu cơ trục lợi.
Thu hút FDI cần đi kèm chuyển giao, phát triển khoa học công nghệ
Về vấn đề đàm phán thuế đối ứng với Hoa Kỳ, Phó Thủ tướng cho hay, hiện đoàn công tác của Chính phủ đang tích cực đàm phán và triển vọng đàm phán là tích cực, hiểu biết nhau hơn. Tuy nhiên, trước những biến động khó lường cũng cần phải có chiến lược dài hơi.
Chính phủ dưới sự lãnh đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chấp hành Trung ương cũng đã chủ động trong việc tái cơ cấu nền kinh tế, phát huy lợi thế của các hiệp định thương mại tự do đã ký kết với nhiều quốc gia.
Khẳng định đây là dư địa phát triển lớn, ông Bình cũng nêu rõ không chỉ phụ thuộc vào một thị trường, Việt Nam đang tìm kiếm các thị trường mới và hỗ trợ các doanh nghiệp để thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa đến các thị trường này.
Cùng với đó là tăng cường thay đổi hàng xuất khẩu theo hướng chế biến sâu hơn, kèm thay đổi nền sản xuất trong nước, tạo ra tăng trưởng nhiều hơn, đa dạng thị trường, tái cơ cấu lại nền kinh tế để ứng phó với những biến động khó lường.
Trong trường hợp xuất hiện rủi ro, Phó Thủ tướng cũng khẳng định Chính phủ sẵn sàng bằng các giải pháp về thuế, phí hỗ trợ doanh nghiệp để góp phần giải quyết khó khăn.
Liên quan câu hỏi của đại biểu Trần Thị Thu Hằng (Đắk Nông) về cơ cấu lại nền kinh tế, Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình cho rằng, đây là một chủ trương lớn và Chính phủ đã đề ra nhiều giải pháp, thí dụ như đa dạng hóa thị trường, không bị phụ thuộc vào một số thị trường nhất định, giúp ứng phó những biến động khó lường, hướng đến một nền kinh tế độc lập, tăng cường cho chế biến sâu, lựa chọn tài chính xanh, kinh tế xanh, kinh tế số, chip bán dẫn có hàm lượng khoa học cao…
Về thu hút đầu tư nước ngoài, Phó Thủ tướng cho rằng, đây cũng là một giải pháp nhưng đã qua thời kỳ thu hút những dự án có tỷ lệ gia công cao, chủ yếu giải quyết công ăn việc làm.
“Nếu không thay đổi việc thu hút đầu tư nước ngoài FDI thì chúng ta không vượt qua được bẫy thu nhập trung bình, bởi vì phần gia công trong chuỗi giá trị sản phẩm không bao giờ vượt quá 15% giá trị của sản phẩm. Cho nên một mặt vẫn phải thu hút đầu tư nước ngoài nhưng cần đi kèm với chuyển giao, phát triển khoa học công nghệ, công nghiệp phụ trợ”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.
Ông khẳng định: “Khó khăn rất nhiều, không có việc gì là không khó khăn cả, nhưng nếu nhìn thấy trước khó khăn thì chúng ta sẽ vượt qua”.
