Đại hội diễn ra trong thời điểm đầy ý nghĩa khi toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta đang tiếp tục đạt được những thành quả quan trọng trong thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, hướng tới kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Đảng và Mặt trận Dân tộc Thống nhất Việt Nam.
Đại hội XIII của Đảng tiếp tục khẳng định: Đại đoàn kết toàn dân tộc là đường lối chiến lược của cách mạng Việt Nam, là động lực, nguồn lực to lớn trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Thời gian vừa qua, dù bối cảnh, tình hình thế giới và khu vực có nhiều diễn biến phức tạp, khó lường, tình hình trong nước còn không ít khó khăn, thách thức, nhất là ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, nhưng đời sống của nhân dân ngày càng được cải thiện, tinh thần dân tộc, lòng yêu nước được khơi dậy mạnh mẽ, khối đại đoàn kết toàn dân tộc được giữ vững, mối quan hệ gắn bó máu thịt và niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước không ngừng được củng cố, tăng cường.
Trước những thành tựu to lớn sau gần 40 năm đổi mới, thế và lực của đất nước ta ngày càng được nâng cao, hội tụ đủ các yếu tố để bước vào kỷ nguyên mới. Nhân dân càng thêm tin tưởng vào sự lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn, sáng suốt của Đảng, quyết tâm đổi mới trong quản lý, điều hành của Nhà nước.
Phát huy vai trò liên minh chính trị, liên hiệp tự nguyện, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã chủ động tập hợp, động viên các tầng lớp nhân dân tích cực tham gia thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội, xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, bảo đảm an sinh xã hội, giảm nghèo bền vững; đồng thời, thực hiện dân chủ, đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân; giám sát và phản biện xã hội; tham gia xây dựng Đảng, chính quyền, tạo sinh lực mới cho khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Nhiệm kỳ qua, để góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên đã tiếp tục nỗ lực đổi mới nội dung, phương thức hoạt động. Các cuộc vận động, phong trào thi đua được triển khai có trọng tâm, trọng điểm, khơi dậy tinh thần thi đua, lao động sáng tạo và sự chung sức của cả cộng đồng, mang lại hiệu quả thiết thực, bền vững.
Trước diễn biến phức tạp, chưa từng có tiền lệ của đại dịch Covid-19, Mặt trận đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị, tổ chức, địa phương phát động, kêu gọi, vận động các tầng lớp nhân dân trong nước cũng như ngoài nước, đồng bào các dân tộc, tôn giáo đồng lòng phòng, chống dịch, góp phần cùng cả nước khống chế, khắc phục hậu quả của đại dịch, từng bước phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội.
Cùng với đó, công tác giám sát và phản biện xã hội, tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước, hoạt động đối ngoại nhân dân của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam có nhiều kết quả tích cực, làm sâu sắc hơn vai trò nòng cốt chính trị, trách nhiệm của Mặt trận, các tổ chức chính trị-xã hội trong xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Qua đây, sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị đã được phát huy, hiệu quả từ các phong trào thi đua yêu nước, cuộc vận động lớn được nâng cao, tạo thêm nhiều mô hình thu hút, tập hợp đông đảo tầng lớp nhân dân, cá nhân tiêu biểu trong các dân tộc, tôn giáo, nhân sĩ trí thức, cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài tham gia, góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân và toàn quân thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Nhìn lại nhiệm kỳ 2019-2024, có thể thấy công tác Mặt trận vẫn còn những hạn chế, khó khăn nhất định. Đó là, nội dung và phương thức vận động, tập hợp xây dựng, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc tuy có đổi mới nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu. Không ít mô hình hay, cách làm sáng tạo chậm được nhân rộng, chưa theo kịp thay đổi nhanh và yêu cầu mới của xã hội, nhất là quá trình phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, hội nhập quốc tế. Việc nắm bắt tình hình nhân dân có lúc, có thời điểm còn bị động.
Qua một số vụ việc gây bức xúc trong cộng đồng, chưa thấy rõ vai trò phản ánh, tham mưu và tham gia giải quyết của Mặt trận và các tổ chức thành viên. Khả năng vận động nguồn lực hỗ trợ giảm nghèo có nơi còn hạn chế, chưa đưa ra được biện pháp vận động, đồng hành để người dân thoát nghèo bền vững.
Hoạt động giám sát, phản biện xã hội chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn, đôi lúc còn lúng túng, thậm chí có tình trạng né tránh, ngại va chạm. Trình độ, năng lực của một bộ phận cán bộ và tổ chức của Mặt trận, các tổ chức chính trị-xã hội một số nơi còn hạn chế, cá biệt đã có cán bộ Mặt trận vi phạm, bị xử lý.
Nhiệm kỳ 2024-2029, Mặt trận Tổ quốc các cấp cần đổi mới mạnh mẽ tổ chức bộ máy, nội dung, phương thức hoạt động, làm sâu sắc hơn nữa vai trò liên minh chính trị, liên hiệp tự nguyện, đại diện ý chí, nguyện vọng, quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân gắn với hướng mạnh về cơ sở, địa bàn dân cư. Trong mọi hoạt động, Mặt trận các cấp cần quán triệt sâu sắc quan điểm “dân là gốc” để xác định đúng, trúng nội dung trọng tâm, trọng điểm trước khi tập trung triển khai, tránh dàn trải, nhất là những nội dung, nhiệm vụ xuất phát từ ý Đảng, lòng dân.
Thêm vào đó, cần khơi dậy mạnh mẽ sức sáng tạo, niềm tin tưởng của nhân dân đối với Đảng, để nhân dân đoàn kết chung quanh Đảng, đồng hành cùng Mặt trận, tăng cường sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Muốn làm được điều này, cần chú trọng nâng cao năng lực hoạt động, uy tín của đội ngũ cán bộ Mặt trận từ cấp Trung ương tới cơ sở, tạo điều kiện xây dựng cán bộ chủ chốt có năng lực, gương mẫu, trách nhiệm, bản lĩnh, tâm huyết với sự nghiệp đại đoàn kết toàn dân tộc.
Diễn ra trong thời điểm lịch sử quan trọng của sự nghiệp đổi mới và phát triển đất nước, Đại hội đại biểu toàn quốc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam lần thứ X, nhiệm kỳ 2024-2029 là tiền đề quan trọng để Mặt trận các cấp chung sức cùng Đảng và Nhà nước phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, vượt qua mọi khó khăn, thách thức, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, hướng tới khát vọng về một Việt Nam hùng cường.
