Hợp phần thiết yếu của một thành phố thông minh

Chiếu sáng thông minh là một phần thiết yếu trong xây dựng thành phố/đô thị thông minh, trào lưu trên thế giới và Việt Nam đang bước đầu tiếp cận. Các lĩnh vực thông minh thuộc thành phố thông minh gồm có: Cơ sở hạ tầng thông minh, công nghệ thông minh, năng lượng thông minh, công dân thông minh, quản lý giáo dục thông minh, chăm sóc sức khỏe thông minh, tòa nhà thông minh, di động thông minh.
Singapore về đêm. Nguồn: nighttours.com.sg
Singapore về đêm. Nguồn: nighttours.com.sg

1 Đến năm 2018, dựa trên nhiều tiêu chí, công ty nghiên cứu thị trường Juniper Research đã chọn ra năm thành phố/đô thị thông minh nhất thế giới: Singapore, Barcelona (Tây Ban Nha), London (Anh), San Francisco (Mỹ) và Oslo (Na Uy). Để đưa ra kết luận như vậy, các nhà nghiên cứu tại Juniper đã xếp hạng các thành phố theo một loạt yếu tố, trong đó nhấn mạnh việc ứng dụng các công nghệ lưới điện thông minh, chiếu sáng thông minh, việc sử dụng công nghệ thông tin để cải thiện giao thông, các điểm truy cập wifi, độ phổ cập của smartphone và các ứng dụng. Ông Steffen Sorrell, chuyên viên phân tích cao cấp tại Juniper Research cho biết: "Chúng tôi ứng dụng nhiều thước đo khác nhau để đánh giá về giao thông cũng như năng lượng mà chúng tôi tin rằng, đây là những yếu tố quan trọng nhất của các thành phố thông minh".

Từ cuối năm 2014, Singapore đã cho lắp đặt rất nhiều bộ cảm biến và camera trên khắp đảo quốc để theo dõi mọi thứ, từ độ sạch cho đến giao thông. Nhờ vậy, nhà chức trách dễ dàng phát hiện bất cứ ai hút thuốc ở khu vực cấm hút hoặc ném rác ra đường từ những tòa nhà cao tầng. Singapore đã tích cực triển khai thu phí ùn tắc và dành khoản tiền này để đầu tư vào hệ thống cảm biến công cộng, đèn giao thông chia pha và đỗ xe thông minh.

Tương tự, Barcelona không chỉ sử dụng công nghệ thành phố thông minh để giảm lưu lượng giao thông mà còn phát triển nhiều công nghệ đỗ xe thông minh, chiếu sáng thông minh, cảm biến để đo chất lượng không khí và tiếng ồn. Điểm mạnh của Barcelona là năng lượng bền vững, các dự án lưới điện thông minh, đo đạc thông minh, một kế hoạch toàn diện giúp giảm rác thải khí carbon và trên hết là việc đưa ra một hệ thống chiếu sáng LED thông minh.

London luôn được xếp hàng đầu trong danh sách những thành phố thông minh trên thế giới. Thành phố này sớm áp dụng công nghệ để xử lý ách tắc giao thông, giúp việc đỗ xe trở nên đơn giản hơn. London vừa tuyên bố sẽ chi ra bốn tỷ bảng đề đầu tư vào hệ thống đường giao thông trong thập niên này, bao gồm cả hệ thống đèn giao thông có khả năng dành quyền ưu tiên cho xe buýt để giúp quá trình lưu thông trơn tru hơn.

Là thủ đô của một trong những quốc gia giàu nhất thế giới, Oslo thường xuyên nằm trong danh sách đề cử những thành phố thông minh nhất thế giới. Thành phố đã đạt được nhiều bước tiến trong việc sử dụng công nghệ thông tin để cắt giảm năng lượng tiêu thụ và phát thải khí nhà kính. Oslo đã xây dựng một mạng lưới chiếu sáng thông minh giúp giảm gần hai phần ba tổng mức năng lượng tiêu thụ. Oslo là một trong những thành phố đầu tiên tại các quốc gia Bắc Âu áp dụng dịch vụ lưới điện thông minh. Oslo đã triển khai hệ thống chiếu sáng LED thông minh và đưa ra các mạng lưới cảm biến rộng để quản lý lưu lượng giao thông.

2 Nhiều nơi khác trên thế giới tuy chưa có đủ điều kiện nền tảng để trở thành thành phố/đô thị thông minh nhưng đã tập trung chọn lĩnh vực chiếu sáng công cộng thông minh để đầu tư, tạo tiền đề cho các lĩnh vực khác cùng phát triển theo hướng áp dụng công nghệ thông minh.

Chiếu sáng thông minh bao gồm các bộ điều khiển tự động, các bộ đèn hiệu suất cao được thiết kế để tiết kiệm năng lượng. Một thí dụ điển hình là đèn chiếu sáng LED thông minh đa chức năng, được điều khiển bằng điện thoại thông minh và bộ điều khiển wifi cho phép kết nối hàng loạt bóng đèn, điều chỉnh cường độ chiếu sáng, thay đổi mầu sắc, có thể cài đặt thêm ứng dụng, như chơi nhạc, báo thức. Hơn thế nữa, hệ thống chiếu sáng LED được kết nối không chỉ cung cấp ánh sáng mà còn trở thành điểm thu thập thông tin dữ liệu về môi trường chung quanh, như lưu lượng của phương tiện giao thông, chất lượng không khí, đám đông và rủi ro bảo mật, mức tiêu thụ năng lượng, chất thải và nhiều nội dung quan trọng khác. Việc triển khai các hệ thống này không chỉ bảo đảm cung cấp chất lượng ánh sáng tốt hơn, an toàn giao thông được cải thiện mà còn tiết kiệm điện năng, giảm thải khí CO2 gây hiệu ứng nhà kính, góp phần bảo vệ môi trường, xây dựng đô thị văn minh, hiện đại.

Từ tháng 9/2014, Thủ đô Madrid của Tây Ban Nha đã tiến hành thay mới 225.000 bộ đèn đường LED, từng bước thực hiện chiến lược "thông minh hóa" Madrid. Còn Eindhoven (Hà Lan) được biết đến là thành phố có hệ thống chiếu sáng thông minh bền vững, tiết kiệm điện, giảm ô nhiễm đồng thời mang tính nghệ thuật. Hệ thống đèn LED chiếu sáng được vi tính hóa, mỗi đèn đường mang theo một "bộ óc riêng", có thể bật hoặc tắt tùy thuộc vào mật độ giao thông thực tế. Năm 2015, Szczecin, một thành phố nhỏ của Ba Lan cũng "LED hóa" đèn chiếu sáng công cộng, một nửa số này được vận hành từ xa bằng một phần mềm quản lý chiếu sáng thông minh.

Theo dự báo của Northeast Group, công ty nghiên cứu thị trường chuyên về cơ sở hạ tầng thông minh có trụ sở tại Washington D.C (Mỹ), cả thế giới sẽ có khoảng 359 triệu đèn đường vào năm 2025.

Hy vọng đến 2025, trên thế giới sẽ có 26 thành phố thông minh và sẽ có 92 thành phố phát triển bền vững. Việt Nam cũng đang có dự án xây dựng thành phố thông minh, trong đó có Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và Đà Nẵng. Tuy nhiên, ở giai đoạn đầu, mỗi thành phố thường chỉ chọn một dự án làm thí điểm: Hà Nội có Dự án Thành phố thông minh nằm trên tuyến đường Võ Nguyên Giáp (huyện Đông Anh), TP Hồ Chí Minh có dự án Khu công nghệ phần mềm thuộc Khu đô thị Đại học quốc gia TP Hồ Chí Minh-Trung tâm điều hành hệ thống thành phố thông minh trong tương lai.

Có thể bạn quan tâm

Một lớp học tiếng Hàn dành cho học viên chuẩn bị xuất khẩu lao động. Ảnh Văn Học

Xây dựng hệ sinh thái xuất khẩu lao động toàn diện

Thị trường lao động đang ngày càng đòi hỏi người lao động có trình độ tay nghề, kỹ năng cao. Vì thế, công tác đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài cần một sự thay đổi về chất. Đó là chuyển từ "xuất khẩu sức lao động" sang "xuất khẩu nhân lực chất lượng".

Cơ quan chức năng Việt Nam họp với đối tác Hàn Quốc nhằm thúc đẩy hợp tác song phương trong lĩnh vực lao động, việc làm.

Đồng bộ giải pháp mở rộng thị trường thu nhập cao

Ông Đặng Đức Thuận, Phó Cục trưởng Quản lý lao động ngoài nước, Bộ Nội vụ, chia sẻ với Nhân Dân cuối tuần, về những giải pháp trong quản lý nhà nước để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực xuất khẩu lao động. Đi đôi với đó là giảm khâu trung gian, chống lừa đảo, bảo vệ người lao động.

Các hình thái thời tiết ngày càng cực đoan buộc các đô thị phải sớm thay đổi cách ứng phó, tăng khả năng chống chịu. (Ảnh THÀNH ĐẠT)

Quy hoạch đô thị và sức đề kháng với thiên tai

Liên tiếp những đợt thiên tai bất thường xảy ra trong hai tháng qua đã khiến nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước gánh chịu những hậu quả khôn lường, và làm bộc lộ nhiều bất cập, đặc biệt là hiện tượng ngập lụt tại các đô thị lớn.

Ứng phó ngập lụt đô thị không chỉ là nhiệm vụ kỹ thuật, mà còn là thước đo năng lực quản trị và tầm nhìn phát triển quốc gia. (Ảnh: Xuân Ngọc)

Chuyển đổi tư duy để chủ động thích ứng

Ngập lụt đô thị đã và đang trở thành vấn đề nổi cộm, kéo dài và khó giải quyết ở hầu hết các thành phố lớn của Việt Nam. Thời gian qua, dù hàng loạt dự án chống ngập được triển khai với vốn đầu tư lớn, nhưng tình trạng nước dâng ngập đường, nhà cửa, khiến giao thông tê liệt và đời sống người dân bị đảo lộn... vẫn tiếp diễn.

Ao Hoàng Giáp trong ngõ 99 Định Công Hạ (phường Định Công, Hà Nội) bị lấn chiếm, dựng nhà tạm và tập kết vật liệu xây dựng. (Ảnh VĂN HỌC)

Khi mặt nước vẫn đang bị thu hẹp

Tình trạng lấn chiếm, lấp ao, hồ, sông, kênh dẫn nước trái phép, không chỉ gây thất thoát tài sản công, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng thoát nước, thấm nước của Thủ đô Hà Nội.

Công viên trữ nước Chulalongkorn Centenary ở trung tâm thủ đô Bangkok (Thái Lan) có khả năng lưu trữ hơn 1 triệu lít nước nhờ hệ thống hồ chứa liên hoàn. (Nguồn QUYHOACHDOTHI.VN)

Gợi mở từ thế giới

Trải qua hàng thập kỷ gồng mình chống chịu các hiện tượng thời tiết cực đoan, nhiều mô hình đô thị tích hợp khả năng chống chịu biến đổi khi hậu được triển khai ở các quốc gia như: Hà Lan, Nhật Bản, Singapore, Hàn Quốc hay Đức là minh chứng tiêu biểu cho tư duy "sống chung với nước" bằng khoa học, quy hoạch và quản trị hiện đại.

Trao quà cứu trợ đến với người dân vùng lũ tỉnh Đắk Lắk. (Ảnh TTXVN)

Cần chính sách đặc biệt

Hơn một tuần qua, sau đợt mưa lũ lịch sử, các tỉnh Lâm Đồng, Khánh Hòa, Đắk Lắk, Gia Lai vẫn oằn mình nỗ lực vượt qua những tổn thất nặng nề do thiên tai.

Công nhân EVNHANOI sử dụng máy đo nhiệt kiểm tra tình trạng thiết bị điện tại trạm biến áp vận hành không người trực. Ảnh: Thành Đạt

Từ ứng dụng tới làm chủ công nghệ chiến lược

Xuất phát từ chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, và trên tinh thần cụ thể hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW; Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Việt Nam xác định tập trung nguồn lực phát triển các công nghệ chiến lược.

Quang cảnh Hội nghị Cấp cao ASEAN+3 lần thứ 28. (Ảnh VGP/Nhật Bắc)

Cải thiện môi trường kinh doanh nhờ hiện đại hóa quản lý

Một số ngành nghề như kinh doanh "tạm nhập, tái xuất" thực phẩm đông lạnh, xuất khẩu gạo hay dịch vụ kế toán… vốn được xác định là ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Doanh nghiệp hoạt động trong các ngành nghề này thường khá chật vật, chạy đôn chạy đáo để lo hoàn thiện hồ sơ xin giấy phép kinh doanh.

Phó Tổng Giám đốc Qualcomm Gerardo Giaretta nhận định, kỹ sư Việt Nam có trình độ đẳng cấp thế giới.

Cú huých đủ mạnh

Một doanh nghiệp Việt Nam lọt vào báo cáo của Gartner, hệ quy chiếu khắt khe bậc nhất thế giới, có thể chỉ là một lát cắt nhỏ của ngành công nghệ. Nhưng đằng sau đó là tương lai đầy hứa hẹn: Người Việt đủ khả năng bước vào sân chơi công nghệ lõi, song cần có một cú huých đủ mạnh.

Công nhân EVNHANOI kiểm tra vận hành Hệ thống thiết bị đóng cắt hợp bộ. Ảnh: Thành Đạt

Hợp tác ba bên trong phát huy giá trị cốt lõi

Từ một hệ thống chủ yếu vận hành bằng thiết bị nhập khẩu, ngành điện Việt Nam đang bước vào giai đoạn vươn mình, nỗ lực làm chủ các công nghệ lõi, để không bị tụt lại trong xu thế chuyển dịch năng lượng toàn cầu.

Kiểm tra thông số thiết bị điện tại trạm biến áp. (Ảnh Thành Đạt)

Nền tảng quản lý, vận hành tối ưu lưới điện

Với yêu cầu ngày càng cao về chất lượng và độ tin cậy cung cấp điện, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) không ngừng cải thiện nền tảng hạ tầng, ứng dụng các giải pháp công nghệ hiện đại. Trong đó, việc làm chủ nhiều bộ khung công nghệ cốt lõi giúp quá trình quản lý và vận hành lưới điện ngày càng hiệu quả.

Tòa nhà PECC2 Innovation Hub tại Thành phố Hồ Chí Minh đã vận hành BESS công suất 750 kW.

BESS - Gỡ nút thắt cho năng lượng tái tạo

Những năm gần đây, Việt Nam đã vươn lên nhóm quốc gia tăng trưởng năng lượng tái tạo nhanh nhất khu vực. Tuy nhiên, tình trạng nguồn điện sạch vẫn bị bỏ phí cần được ngành điện nhận diện và tìm lời giải.

Trung tâm Điều khiển số tại Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Thành phố Hà Nội được xây dựng trên nền tảng hệ thống SCADA. (Ảnh Thành Đạt)

Đo độ phát triển công nghệ, đếm lợi thế cạnh tranh

Công nghệ lõi là những công nghệ nền tảng, có khả năng chi phối chuỗi sản xuất công nghiệp, tạo ra hệ sinh thái sản phẩm, dịch vụ có giá trị gia tăng cao. Làm chủ công nghệ lõi đồng nghĩa với việc nắm quyền thiết kế, tích hợp và sản xuất hệ thống, từ đó giảm phụ thuộc bên ngoài và nâng cao năng lực tự chủ công nghệ.

Đoàn đánh giá ngoài thuộc Trung tâm Kiểm định chất lượng giáo dục Thăng Long tiến hành kiểm định chất lượng một số chương trình đào tạo của Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội).

Triết lý giáo dục trong thời đại thời AI

Triết lý giáo dục là nền tảng định hướng cho bảo đảm và kiểm định chất lượng giáo dục. Nó không chỉ là khẩu hiệu hay niềm tin chung, mà là hệ quy chiếu giá trị chi phối mọi hoạt động quản lý, giảng dạy và học tập.

Đoàn chuyên gia của Hiệp hội Kiểm định các Trường đại học Nhật Bản kiểm định chất lượng tại Trường đại học Việt Nhật. (Ảnh VJU)

Phép thử với năng lực tự đổi mới

Nếu như kiểm định chất lượng bên ngoài là "tấm gương phản chiếu" khách quan, thì bảo đảm chất lượng bên trong chính là "nội lực" duy trì và phát triển bền vững của chính mỗi trường đại học.

GS, TS Huỳnh Văn Chương (ảnh bên), Cục trưởng Quản lý Chất lượng - Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Chuyển hóa từ công cụ thành động lực

Đánh giá hiện trạng công tác bảo đảm chất lượng giáo dục đại học và nêu định hướng một số giải pháp là nội dung cuộc phỏng vấn của phóng viên Nhân Dân cuối tuần với GS, TS Huỳnh Văn Chương (ảnh bên), Cục trưởng Quản lý Chất lượng - Bộ Giáo dục và Đào tạo.

PGS, TS Lê Văn Hảo.

Lan tỏa văn hóa chất lượng

Theo PGS, TS Lê Văn Hảo, Ủy viên Hội đồng Kiểm định chất lượng giáo dục của Trung tâm Kiểm định chất lượng giáo dục Thăng Long và Trung tâm Kiểm định chất lượng giáo dục Sài Gòn, các cơ sở giáo dục đại học cần có chiến lược và giải pháp cụ thể để hình thành và phát triển bền vững văn hóa chất lượng của nhà trường.

Sinh viên học tập tại Thư viện Trường đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh. (Nguồn: Website nhà trường)

Tâm tư "người trong cuộc"

Những năm qua, công tác kiểm định chất lượng giáo dục đại học đã được triển khai đồng bộ, có chiều sâu và đạt kết quả tích cực. Tuy nhiên, công tác tự đánh giá và bảo đảm chất lượng giáo dục đại học vẫn còn nhiều khó khăn.

Thiết kế: Khiếu Minh; ảnh: Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam và Thành Đạt

Tinh thần khai phóng và khát vọng sáng tạo

Tháng 11/1925, khóa khai giảng đầu tiên của ngôi trường Mỹ thuật Đông Dương, tiền thân của Trường đại học Mỹ thuật Việt Nam, đã đặt dấu mốc đặc biệt mang tính bước ngoặt cho một cuộc cách mạng thẩm mỹ lớn trong xã hội Việt Nam đương thời.  

Lê Anh Vân, Chiến lũy, sơn dầu, 100 x 129,5cm, 1984. trong Sưu tập của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.

Chủ động thay đổi để phát triển

Nhân Dân cuối tuần ghi nhận ý kiến của một số nhà giáo, nghệ sĩ, nhà sưu tập trong và ngoài nước về sự chuyển dịch của vị thế mỹ thuật Việt Nam trong đời sống văn hóa tinh thần của người Việt Nam nói riêng, trên bình diện quốc tế nói chung. 

Tô Ngọc Vân, Hai thiếu nữ và em bé, sơn dầu, 100,2 x 75cm, sáng tác năm 1944, trong danh mục Bảo vật quốc gia, thuộc sưu tập của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.

Những cơn sóng trào của khát vọng sáng tạo

Việc thành lập và nhanh chóng đi vào hoạt động của Trường Mỹ thuật Đông Dương đã góp phần quan trọng tạo nên bước ngoặt nhận thức của một lớp người Việt Nam về tính cá nhân và giá trị của sáng tạo cá nhân trong xã hội.

Triển lãm các bài nghiên cứu hình hoạ của nhiều thế hệ sinh viên nhà trường, tháng 9/2025, thu hút sự quan tâm của đông đảo giới chuyên môn. Ảnh: Mai Loan

Dưỡng chất cho mầm xanh nghệ thuật

Suốt hành trình 100 năm qua, Trường đại học Mỹ thuật Việt Nam, tiền thân là Trường Mỹ thuật Đông Dương, dù trải qua nhiều biến động lịch sử lớn lao nhưng luôn giữ vững mục tiêu đào tạo nghệ sĩ-người sáng tạo trong lĩnh vực mỹ thuật.

Đại diện hậu duệ danh hoạ Nguyễn Phan Chánh trao những suất học bổng đầu tiên của Quỹ mang tên ông cho sinh viên Trường đại học Mỹ thuật Việt Nam, tháng 10/2025.

Tự tin vượt qua nhiều giới hạn

Đông Nam Á vốn luôn được xem là một vùng ngoại vi của nghệ thuật đương đại thế giới, cho dù trong bối cảnh toàn cầu hóa ngày một sâu rộng. Những định chế nghệ thuật lớn vẫn “cư ngụ” ở châu Âu và Bắc Mỹ.