Hoàn thiện quy định tố tụng vắng mặt bảo đảm không lọt tội, quyền được xét xử công bằng

Bày tỏ tán thành cao với đề xuất bổ sung quy định cho phép tiến hành điều tra, truy tố trong trường hợp bị can, bị cáo vắng mặt, đại biểu Quốc hội cũng kiến nghị thiết kế quy trình tố tụng chặt chẽ để vừa bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật, vừa không xâm phạm các quyền của người bị buộc tội.
Quang cảnh phiên họp của Quốc hội, chiều 27/5/2025. (Ảnh: BÙI GIANG)
Quang cảnh phiên họp của Quốc hội, chiều 27/5/2025. (Ảnh: BÙI GIANG)

Bổ sung cần thiết, đáp ứng yêu cầu thực tiễn

Chiều 27/5, thảo luận tại hội trường Quốc hội về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự, nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ sự đồng thuận cao với việc bổ sung các quy định mới, đặc biệt là liên quan đến thủ tục điều tra, truy tố và xét xử trong trường hợp bị can, bị cáo vắng mặt do bỏ trốn hoặc đang ở nước ngoài.

Đại biểu Lê Xuân Thân (Khánh Hòa) bày tỏ sự đồng tình cao với nội dung tờ trình dự thảo luật và báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, cho rằng việc sửa đổi lần này tập trung vào các vấn đề cấp thiết của thực tiễn, nhất là trong bối cảnh hệ thống tư pháp đang được tổ chức, sắp xếp lại theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả.

Theo ông, quy định bổ sung nhằm cho phép điều tra, truy tố và xét xử đối với những bị can, bị cáo đã bỏ trốn hoặc đang bị truy nã nhưng chưa có kết quả bắt giữ là rất cần thiết.

“Đây là những nội dung bổ sung cần thiết để chúng ta thực hiện quy trình tố tụng vừa bảo đảm xét xử, điều tra, truy tố không lọt người, không lọt tội nhưng cũng để bảo đảm quyền tự bào chữa, bào chữa cho người xét xử vắng mặt”, ông Thân phân tích.

Chung quan điểm, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cũng cho rằng, điều tra, truy tố trong trường hợp vắng mặt là một quy định mới rất cần thiết.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) phát biểu. (Ảnh: BÙI GIANG)
Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) phát biểu. (Ảnh: BÙI GIANG)

Từ thực tiễn thời gian qua, có những bị can sau khi bị khởi tố vụ án thì đã “cao chạy xa bay”, ra khỏi lãnh thổ Việt Nam, đại biểu nhấn mạnh, cần phải có cơ chế pháp lý nhất định liên quan truy tố, xét xử vắng mặt mà trong quy định hiện hành chưa có.

Theo ông, dự thảo đã kịp thời bổ sung các thủ tục pháp lý cần thiết, phù hợp với thực tiễn và “phù hợp lòng dân” khi xử lý những đối tượng vi phạm pháp luật nhưng cố tình bỏ trốn nhằm né tránh trách nhiệm.

“Không thể chấp nhận khi đã sai phạm, vi phạm luật pháp Việt Nam rồi tìm mọi cách trốn ra nước ngoài, để rồi coi như đã bình lặng, yên ổn, không xử lý gì được nữa”, đại biểu nêu quan điểm.

Bảo đảm quyền được xét xử công bằng của người bị buộc tội

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Lệ - Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch Hội đồng nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh phát biểu. (Ảnh: BÙI GIANG)

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Lệ - Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch Hội đồng nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh phát biểu. (Ảnh: BÙI GIANG)

Phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Nguyễn Thị Lệ (Thành phố Hồ Chí Minh) bày tỏ sự đồng thuận với việc bổ sung quy định cho phép truy tố trong trường hợp bị can bỏ trốn hoặc ở nước ngoài không thể triệu tập.

Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch Hội đồng nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh nhìn nhận, đây là giải pháp quan trọng nhằm giải quyết tình trạng tồn đọng nhiều vụ án, đặc biệt là các vụ án tham nhũng, kinh tế phức tạp, có yếu tố bỏ trốn, thể hiện sự quyết liệt trong đấu tranh phòng, chống tội phạm.

Tuy vậy, bà Lệ cũng nhấn mạnh rằng, xét xử vắng mặt là một thủ tục tố tụng đặc biệt, cần được quy định một cách chặt chẽ để không ảnh hưởng đến quyền bào chữa và quyền được xét xử công bằng của người bị buộc tội.

Để quyền bào chữa được thực thi một cách thực chất, nữ đại biểu đề nghị Bộ luật Tố tụng hình sự cần quy định việc chỉ định người bào chữa là bắt buộc trong mọi trường hợp tiến hành tố tụng vắng mặt.

Đồng thời, người bào chữa phải được tạo điều kiện thuận lợi nhất để tiếp cận hồ sơ vụ án từ sớm, tham gia các hoạt động tố tụng cần thiết và có đủ thời gian, nguồn lực để chuẩn bị và thực hiện việc bào chữa.

Quang cảnh phiên họp của Quốc hội, chiều 27/5/2025. (Ảnh: BÙI GIANG)

Quang cảnh phiên họp của Quốc hội, chiều 27/5/2025. (Ảnh: BÙI GIANG)

Đại biểu Thành phố Hồ Chí Minh cũng đề xuất mở rộng các phương thức thông báo, tống đạt, niêm yết kết luận điều tra và cáo trạng.

Theo bà Lệ, không chỉ dừng ở việc niêm yết tại nơi cư trú hoặc nơi làm việc cuối cùng của bị can, mà cần bổ sung các hình thức đăng tải công khai trên cổng thông tin điện tử của cơ quan tiến hành tố tụng, phương tiện thông tin đại chúng có uy tín, và cả các kênh hợp tác quốc tế về tư pháp, cơ quan đại diện ngoại giao, qua đó tăng khả năng thông tin đến được với bị can hoặc những người liên quan.

Ngoài ra, bà cũng nhấn mạnh việc bảo đảm quyền được xét xử lại một cách đầy đủ, công bằng trong trường hợp người bị kết án vắng mặt tự nguyện trình diện hoặc bị bắt theo quyết định truy nã. Nữ đại biểu nêu rõ, phiên tòa xét xử lại phải bảo đảm mọi quyền tố tụng cho họ như đối với bị cáo thông thường.

Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Huy Tiến phát biểu giải trình, làm rõ ý kiến các đại biểu Quốc hội nêu tại phiên họp. (Ảnh: BÙI GIANG)

Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Huy Tiến phát biểu giải trình, làm rõ ý kiến các đại biểu Quốc hội nêu tại phiên họp. (Ảnh: BÙI GIANG)

Phát biểu giải trình tại phiên thảo luận, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Huy Tiến khẳng định: Việc xét xử vắng mặt không phải là vấn đề hoàn toàn mới, mà thực tế đã từng được triển khai ở một số vụ án hình sự.

Đặc biệt, với các tội phạm kinh tế, tham nhũng bỏ trốn ra nước ngoài, việc ban hành bản án vắng mặt là cơ sở pháp lý quan trọng để các cơ quan chức năng tiến hành các thủ tục dẫn độ hoặc yêu cầu hợp tác tư pháp từ các quốc gia có liên quan.

Tuy nhiên, ông Tiến cũng cho biết, dù đã có quy định xét xử vắng mặt trong Bộ luật trước đây, nhưng khâu điều tra và truy tố đối với người vắng mặt thì chưa được pháp luật quy định đầy đủ. Việc bổ sung trong Bộ luật Tố tụng hình sự lần này là nhằm lấp đầy khoảng trống pháp lý đó.

Viện trưởng Nguyễn Huy Tiến cũng bày tỏ sự đồng tình với ý kiến của đại biểu Quốc hội về yêu cầu thiết kế thủ tục tố tụng vắng mặt một cách chặt chẽ. Ông nhấn mạnh, dự thảo luật hiện đã giao thẩm quyền cho Bộ trưởng Công an, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao và Chánh án Tòa án nhân dân tối cao quy định cụ thể.

“Chúng tôi sẽ rà soát lại để sau khi luật thông qua sẽ ban hành các hướng dẫn cụ thể, thí dụ tống đạt như thế nào, thông qua phương tiện ra sao hoặc thông báo rộng rãi thông qua các phương tiện thông tin đại chúng để các đối tượng nắm bắt được”, ông Tiến cho biết.

Có thể bạn quan tâm

Quốc hội thông qua Luật Giám định tư pháp (sửa đổi) với đa số đại biểu tán thành (92,81%). (Ảnh: DUY LINH)

Mở rộng phạm vi xã hội hoá một số lĩnh vực giám định tư pháp

Luật quy định theo hướng mở rộng thêm phạm vi thành lập Văn phòng giám định tư pháp ở một số lĩnh vực, chuyên ngành, trong đó riêng chuyên ngành giám định ADN, tài liệu, kỹ thuật số và điện tử, dấu vết đường vân chỉ được thực hiện đối với tố tụng dân sự, hành chính.

Cơ quan, tổ chức, cá nhân không được yêu cầu cá nhân cung cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2

Cơ quan, tổ chức, cá nhân không được yêu cầu cá nhân cung cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2

Cơ quan, tổ chức, cá nhân không được yêu cầu cá nhân cung cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 2. Với Phiếu lý lịch tư pháp số 1, chỉ được yêu cầu cung cấp trong trường hợp luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội hoặc nghị định, nghị quyết của Chính phủ quy định.

[Video] Hơn 20.000 người được đặc xá năm 2025

[Video] Hơn 20.000 người được đặc xá năm 2025

Bộ Công an vừa tổ chức Hội nghị tổng kết công tác đặc xá và tái hòa nhập cộng đồng đối với người được đặc xá năm 2025, khẳng định đây là chủ trương lớn thể hiện chính sách khoan hồng, nhân đạo của Đảng và Nhà nước.

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng. (Ảnh: DUY LINH)

Tạo cơ chế giải quyết tranh chấp vượt trội, công bằng, hiệu lực, hiệu quả theo thông lệ quốc tế

Việc xây dựng Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế nhằm tạo cơ chế giải quyết tranh chấp vượt trội, công bằng, hiệu lực, hiệu quả theo thông lệ quốc tế, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư, lợi ích của quốc gia, thu hút đầu tư nước ngoài vào Trung tâm tài chính quốc tế.

Toàn cảnh buổi họp báo.

Bước chuyển quan trọng góp phần tạo thuận lợi thương mại và tăng cường hiệu lực quản lý

Ngày 4/12, Cục Hải quan tổ chức họp báo chuyên đề nhằm giới thiệu, giải thích những điểm mới của Luật Thuế giá trị gia tăng, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt. Các văn bản này được đánh giá là bước chuyển quan trọng nhằm chuẩn hóa, minh bạch hóa các chính sách thuế, góp phần tạo thuận lợi thương mại, tăng cường hiệu lực quản lý.

Công an Đà Nẵng bắt tạm giam giám đốc công ty nhiều lần tổ chức khai thác cát trái phép tại sông Vàng. (Ảnh: Công an cung cấp)

Công an Đà Nẵng bắt tạm giam giám đốc công ty nhiều lần tổ chức khai thác cát trái phép

Ngày 4/12, Phòng Cảnh sát Kinh tế (Công an thành phố Đà Nẵng) cho biết, đơn vị vừa tống đạt Quyết định thay đổi biện pháp ngăn chặn từ cấm đi khỏi nơi cư trú sang bắt bị can để tạm giam và thực hiện Lệnh bắt bị can để tạm giam đối với Văn Đức Quý, vì hành vi khai thác khoáng sản (cát) trái phép.

Tăng cường rà soát, giải quyết các vụ việc, vụ án tạm đình chỉ

Tăng cường rà soát, giải quyết các vụ việc, vụ án tạm đình chỉ

Đại biểu Quốc hội kiến nghị, tại Nghị quyết Kỳ họp thứ 10, Quốc hội bổ sung nội dung liên quan đến việc giao các ngành tố tụng tiếp tục rà soát định kỳ đối với các trường hợp vụ án đang tạm đình chỉ và có những đợt cao điểm tiến hành rà soát để khẩn trương phục hồi những vụ án sắp hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự.

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng trình bày báo cáo. (Ảnh: DUY LINH)

Gần 97% số vụ việc liên quan đến quy hoạch, quản lý và sử dụng đất đai đã được giải quyết

Báo cáo về việc thực hiện một số nghị quyết của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XIV và khóa XV về giám sát chuyên đề, chất vấn cho thấy, các Tòa án đã giải quyết đạt tỷ lệ 96,71% về số vụ và 92,82% về số bị cáo phạm các tội liên quan đến quy hoạch, quản lý và sử dụng đất đai, vượt 8,71% so với chỉ tiêu Quốc hội giao.

Cơ quan Cảnh sát điều tra đọc Lệnh bắt bị can để tạm giam với Nguyễn Thị Hoa (áo đen ở giữa).

Bắc Ninh: Khởi tố, bắt tạm giam hai cán bộ cơ quan thuế

Mở rộng điều tra vụ án “Tham ô tài sản” xảy ra tại Công ty H. có địa chỉ tại xã Hợp Thịnh, tỉnh Bắc Ninh, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bắc Ninh đã khởi tố bổ sung vụ án, khởi tố bị can và ra lệnh bắt tạm giam đối với bà Nguyễn Thị Hoa và bà Nguyễn Thị Phương - cán bộ Cục thuế Bắc Ninh về tội "Nhận hối lộ".

Tổ công tác của Phòng Nghiệp vụ, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Sơn La chủ trì phối hợp bắt giữ 3 đối tượng về hành vi vận chuyển trái phép 100.000 viên ma túy tổng hợp.

Vững vàng nơi “tuyến lửa” cuộc chiến chống ma túy

Biên giới Sơn La dài hơn 274km, tiếp giáp với nước bạn Lào, là địa bàn trọng điểm mà các đường dây tội phạm ma túy quốc tế thường xuyên lợi dụng để trung chuyển ma túy. Trong bối cảnh đó, Bộ đội Biên phòng Sơn La đã thể hiện rõ vai trò tuyến đầu, góp phần giữ vững an ninh trật tự, bảo đảm cuộc sống bình yên của người dân.

Các cơ quan chức năng triển khai công tác cưỡng chế tại hộ bà Phạm Thị Hiền, thôn Quán Thẻ 2, xã Thuận Nam (Khánh Hòa). (Ảnh: NGUYỄN TRUNG)

Cưỡng chế thu hồi đất thực hiện Dự án Đường đấu nối cao tốc bắc-nam với Quốc lộ 1 và Cảng biển tổng hợp Cà Ná

Ngày 2/12, các cơ quan chức năng xã Thuận Nam (Khánh Hòa) đã tổ chức cưỡng chế thu hồi đất đối với hộ bà Phạm Thị Hiền ở thôn Quán Thẻ 2 để bàn giao mặt bằng cho đơn vị thi công bảo đảm tiến độ Dự án Đường đấu nối cao tốc bắc-nam với Quốc lộ 1 và Cảng biển tổng hợp Cà Ná.

Công an tỉnh Hưng Yên hướng dẫn học sinh tự bảo vệ mình trên không gian mạng.

Để trẻ em thực sự an toàn trên nền tảng thương mại điện tử

Hiện nay, có hơn 90% số trẻ em Việt Nam sử dụng internet, tương đương với khoảng 15 triệu “công dân số” lớn lên cùng smartphone, mạng xã hội và các thuật toán AI (trí tuệ nhân tạo). Đây vừa là nhóm khách hàng tiềm năng lớn, vừa tiềm ẩn nguy cơ vi phạm pháp luật trên mạng xã hội nếu không được bảo vệ và định hướng phù hợp.

Một nạn nhân chất độc da cam đang điều trị bệnh dài hạn. Nhiều trường hợp phát sinh thêm bệnh thuộc Danh mục 17 bệnh của Bộ Y tế nhưng chưa được giám định lại theo quy định hiện hành. (Ảnh: Báo Nhân Dân/Minh Châu)

Đề nghị bổ sung quy định giám định lại cho nạn nhân chất độc da cam khi phát sinh thêm bệnh

Báo Nhân Dân nhận được nhiều ý kiến của bạn đọc, cựu chiến binh và nạn nhân chất độc da cam/dioxin về dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 131/2021/NĐ-CP. Nhiều ý kiến đề nghị dự thảo bổ sung quy định cho phép giám định lại khi người phơi nhiễm chất độc hóa học phát sinh thêm bệnh mới thuộc Danh mục 17 bệnh do Bộ Y tế ban hành.

Ảnh minh họa. Nguồn: CP

Chính sách mới có hiệu lực từ tháng 12

Trong tháng 12, hàng loạt chính sách mới có hiệu lực như: Tiêu chí xác định thôn, xã, tỉnh vùng đồng bào dân tộc thiểu số; giúp người bị tai nạn giao thông đi cấp cứu được hỗ trợ đến 5 triệu đồng; phạt tối đa 500 triệu đồng với vi phạm trong lĩnh vực tài nguyên nước; kỳ thị người cai nghiện ma túy có thể bị phạt 2 triệu đồng…

Công an xã Pa Ủ xuống bản tuyên truyền về tệ nạn ma túy và vận động bà con phòng chống ma túy.

Kiểm soát, kéo giảm tệ nạn ma túy ở xã biên giới Pa Ủ

Pa Ủ là xã biên giới khó khăn nhất của tỉnh Lai Châu. Tình hình an ninh trật tự, đặc biệt là tệ nạn ma túy, diễn biến phức tạp; trước thực trạng đó, địa phương đang đẩy mạnh công tác phòng, chống ma túy từ cơ sở, từ gia đình, dòng họ, bản; ưu tiên mọi nguồn lực, biện pháp để đấu tranh và “làm sạch ma túy ngay tại bản”.