Không lâu sau ngày tuyên bố độc lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 14 ngày 30/1/1946, thành lập Nha Thể dục Trung ương trực thuộc Bộ Thanh niên - văn bản pháp lý đầu tiên khai sinh ngành thể dục thể thao Việt Nam với nhiệm vụ nghiên cứu phương pháp và thực hành thể dục trong toàn quốc nhằm tăng bổ sức khỏe quốc dân và cải tạo nòi giống Việt Nam. Đến ngày 27/3/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 38 thành lập Nha Thanh niên - Thể dục thuộc Bộ Quốc gia Giáo dục, đánh dấu sự ra đời của cơ quan quản lý, điều hành công tác thanh niên và thể dục thể thao trong cả nước và ngày 27/3 hằng năm được chọn là Ngày Thể thao Việt Nam từ năm 1991.
Đây là giai đoạn Việt Nam phải đối mặt với nhiều khó khăn, thiếu thốn về cơ sở hạ tầng và nguồn lực sau chiến tranh. Đến những năm 1950, thể thao Việt Nam (TTVN) đã bắt đầu tham gia vào các sự kiện quốc tế và tham dự Olympic lần đầu tiên vào năm 1952. Các hoạt động thể thao địa phương và quốc gia được tổ chức, góp phần xây dựng tinh thần đoàn kết của dân tộc. Các môn thể thao như bóng đá, bóng chuyền, bóng bàn và võ thuật đã bắt đầu được chú trọng, dù còn ở quy mô nhỏ.
Sau đó là những năm tháng dài đất nước bị chia cắt trong khói lửa chiến tranh và hoàn toàn thống nhất vào năm 1975. Và 5 năm sau, tại Olympic Moskva 1980, TTVN lần đầu tiên góp mặt dưới tên gọi chính thức: Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Bên cạnh đó, Chính phủ đã đẩy mạnh công cuộc xây dựng cơ sở hạ tầng thể thao, từ sân vận động đến các trung tâm huấn luyện. Thể thao được khuyến khích trở thành một phong trào quần chúng, nhằm nâng cao sức khỏe cộng đồng và giáo dục thế hệ trẻ về kỷ luật, đoàn kết và lòng yêu nước. Đây là nền tảng quan trọng để TTVN bắt đầu ghi dấu trên đấu trường quốc tế. Các liên đoàn thể thao quốc gia được thành lập và các chương trình đào tạo chuyên nghiệp bắt đầu được triển khai.
Từ tấm Huy chương bạc (HCB) lịch sử của Trần Hiếu Ngân tại Olympic Sydney 2000 - huy chương đầu tiên của Việt Nam trên đấu trường Thế vận hội, đến kỳ tích vang dội của xạ thủ Hoàng Xuân Vinh tại Olympic Rio 2016 với 1 Huy chương vàng (HCV) và 1 HCB, TTVN không chỉ khẳng định vị thế mà còn thắp lên ngọn lửa ý chí, truyền cảm hứng mạnh mẽ cho thế hệ sau bằng ý chí và bản lĩnh kiên cường.
Tại khu vực, Việt Nam lần đầu đăng cai thành công SEA Games 22-2003 và xuất sắc giành ngôi nhất toàn đoàn, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong thể thao khu vực. Từ đó, TTVN luôn nằm trong tốp đầu Đông Nam Á. Đặc biệt, SEA Games 31-2022 tiếp tục khẳng định năng lực tổ chức chuyên nghiệp, tinh thần hiếu khách và hình ảnh một Việt Nam hiện đại, bản lĩnh trên đấu trường khu vực.
Trên đấu trường châu lục, TTVN cũng đạt được nhiều dấu ấn tự hào. Đặc biệt tại ASIAD 18 năm 2018 ở Indonesia, đoàn TTVN đã có kỳ đại hội thành công rực rỡ nhất trong lịch sử khi giành được 4 HCV, 16 HCB và 18 HCĐ. Chiến công này ghi dấu những nỗ lực của các vận động viên: Bùi Thị Thu Thảo (điền kinh, nhảy xa nữ); đội đua thuyền rowing chèo 4 người thuyền nhẹ (Tạ Thanh Huyền, Lường Thị Thảo, Hồ Thị Lý và Phạm Thị Thảo) và 2 võ sĩ Pencak Silat Nguyễn Văn Trí, Trần Đình Nam.
Bên cạnh đó, bóng đá nước nhà cũng có những bước tiến đáng kể không chỉ ở sân chơi khu vực, từng bước ghi dấu ấn mạnh mẽ trên đấu trường thế giới, từ các cấp độ trẻ đến đội tuyển quốc gia. Mà nổi bật nhất chính là giấc mơ World Cup đã trở thành hiện thực khi tuyển futsal có hai lần góp mặt tại World Cup vào các năm 2016 và 2021, còn đội tuyển nữ lần đầu tiên xuất hiện tại sân chơi danh giá này vào năm 2023.
Còn rất nhiều những thành tích tự hào trong hành trình 80 năm của TTVN từ những bước đi đầu tiên trong gian khó đến những thành tựu vang dội trên trường quốc tế. Mỗi chiến thắng, mỗi huy chương không chỉ là những câu chuyện đầy cảm hứng mà còn là minh chứng cho tinh thần bất khuất và khát vọng vươn lên của dân tộc Việt Nam. Với sự hậu thuẫn từ Chính phủ, sự nỗ lực của các vận động viên và sự ủng hộ của toàn dân, TTVN đang tự tin bước vào tương lai, sẵn sàng chinh phục những đỉnh cao mới.
