Dấu ấn Việt Nam trên bản đồ gìn giữ hòa bình thế giới

Từ sau khi đất nước hòa bình, thống nhất, Đảng, Nhà nước Việt Nam luôn thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển; đa phương hóa, đa dạng hóa trong quan hệ đối ngoại; chủ động và tích cực hội nhập quốc tế; là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế.

Ngày 23/11/2012, Bộ Chính trị thông qua “Đề án tổng thể về việc Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc”. Ngày 10/4/2013, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 22-NQ/TW về hội nhập quốc tế, trong đó đề ra định hướng “Chủ động và tích cực tham gia các thể chế đa phương, trong đó có việc tham gia các hoạt động ở mức cao hơn, như hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc”.

Ngày 27/5/2014, Bộ Quốc phòng công bố Quyết định thành lập Trung tâm Gìn giữ hòa bình Việt Nam (tiền thân của Cục Gìn giữ hòa bình Việt Nam ngày nay) và cử 2 sĩ quan Quân đội đầu tiên đi thực hiện nhiệm vụ gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc trên cương vị sĩ quan liên lạc tại Phái bộ Nam Sudan. Đó là dấu mốc lịch sử đánh dấu sự tham gia chính thức của Việt Nam vào hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc.

Lan tỏa hình ảnh một dân tộc yêu chuộng hòa bình

Kể từ năm 2014 đến nay, chặng đường tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc của Việt Nam đã ghi những dấu ấn quan trọng. Theo Thiếu tướng Phạm Mạnh Thắng, Bí thư Đảng ủy, Cục trưởng Cục Gìn giữ hòa bình Việt Nam: “Trong 11 năm qua, từ những sĩ quan đầu tiên làm nhiệm vụ cá nhân tại Phái bộ gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc ở Nam Sudan, đến nay, Việt Nam đã triển khai thành công 1.083 lượt sĩ quan, quân nhân Quân đội nhân dân Việt Nam và sĩ quan Công an nhân dân với 2 loại hình đơn vị và cá nhân”.

Trong đó, Việt Nam đã triển khai 6 thê đội Bệnh viện dã chiến cấp 2 với biên chế 63 quân nhân (triển khai thê đội đầu tiên từ năm 2018 tại Bentiu, Nam Sudan); 3 thê đội Đội Công binh với biên chế 184 quân nhân (triển khai thê đội đầu tiên năm 2022 tại khu vực Abyei, châu Phi - một khu vực có xung đột phức tạp); và cử 137 lượt sĩ quan cá nhân của Quân đội nhân dân Việt Nam và 16 sĩ quan của Công an nhân dân đến thực hiện nhiệm vụ tại Phái bộ Liên hợp quốc ở khu vực Abyei, Phái bộ Liên hợp quốc ở Nam Sudan, Phái bộ Liên hợp quốc ở Cộng hòa Trung Phi và trụ sở Liên hợp quốc tại New York.

Trong 11 năm qua, từ những sĩ quan đầu tiên làm nhiệm vụ cá nhân tại Phái bộ gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc ở Nam Sudan, đến nay, Việt Nam đã triển khai thành công 1.083 lượt sĩ quan, quân nhân Quân đội nhân dân Việt Nam và sĩ quan Công an nhân dân với 2 loại hình đơn vị và cá nhân.

Thiếu tướng Phạm Mạnh Thắng, Bí thư Đảng ủy, Cục trưởng Cục Gìn giữ hòa bình Việt Nam

Với bản lĩnh, tác phong mẫu mực, tinh thần trách nhiệm cao, lực lượng của Quân đội nhân dân Việt Nam luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, được lãnh đạo Liên hợp quốc, đồng nghiệp quốc tế đánh giá cao. Các thê đội Bệnh viện dã chiến cấp 2 của Việt Nam ở Nam Sudan đã chăm sóc sức khỏe, điều trị với chất lượng cao cho nhiều lượt bệnh nhân là nhân viên Liên hợp quốc và người dân địa phương; đã tiến hành thành công các ca phẫu thuật phức tạp như phẫu thuật vi phẫu nối bàn tay cho đồng nghiệp Pakistan…, vận chuyển cấp cứu đường không nhiều ca sản phụ nguy hiểm. Đội Công binh của Việt Nam cũng đã thể hiện được năng lực chuyên môn cao, góp phần làm thay đổi diện mạo của Phái bộ Liên hợp quốc tại khu vực Abyei.

Không chỉ thực hiện các nhiệm vụ được Liên hợp quốc giao, lực lượng mũ nồi xanh của Quân đội nhân dân Việt Nam bao gồm Bệnh viện dã chiến cấp 2 và Đội Công binh và các sĩ quan được triển khai ở hình thức cá nhân - khi tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc đã tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa giúp đỡ chính quyền sở tại hòa và người dân địa phương.

Lực lượng mũ nồi xanh Việt Nam đã tích cực sửa chữa, nâng cấp đường sá, giúp các nhà trường xây dựng, cải tạo lớp học; tổ chức dạy học cho các em nhỏ; khoan giếng nước tặng người dân địa phương; tổ chức khám, chữa bệnh và cấp phát thuốc miễn phí cho người dân; hướng dẫn người dân làm nông nghiệp để cải thiện cuộc sống… Chính những hành động mang tính nhân văn cao đẹp, có ý nghĩa với cộng đồng đã giúp gắn kết lực lượng mũ nồi xanh của Liên hợp quốc tại Phái bộ với người dân địa phương.

Những nỗ lực của lực lượng mũ nồi xanh Việt Nam luôn được lãnh đạo Liên hợp quốc và lãnh đạo các Phái bộ đánh giá cao. “Chúng ta đã để lại hình ảnh đẹp, sâu sắc về người chiến sĩ mũ nồi xanh Việt Nam, hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ” - góp phần lan tỏa giá trị nhân văn cao đẹp của dân tộc Việt Nam, một dân tộc yêu chuộng hòa bình”, Thiếu tướng Phạm Mạnh Thắng cho biết.

Việt Nam tiếp tục nỗ lực vì sứ mệnh toàn cầu

Thời gian tới, trước yêu cầu ngày càng cao của hội nhập quốc tế và đối ngoại quốc phòng, việc xây dựng lực lượng gìn giữ hòa bình của Quân đội nhân dân Việt Nam ngày càng chuyên nghiệp, chính quy, hiện đại - càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

Theo Thiếu tướng Phạm Mạnh Thắng, Việt Nam sẽ tiếp tục duy trì các lực lượng tại địa bàn và cam kết tham gia sâu rộng hơn vào hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc, thông qua việc tăng cường cả về số lượng, chất lượng nhân sự và trang thiết bị, phù hợp với yêu cầu, khả năng và điều kiện đất nước; đồng thời, tăng tỷ lệ nữ quân nhân trong lực lượng.

Lực lượng gìn giữ hòa bình Việt Nam sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin đối ngoại, tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho toàn dân, toàn quân về vị trí, ý nghĩa và tầm quan trọng của nhiệm vụ cao cả này.

Bên cạnh đó, lãnh đạo, chỉ huy các cơ quan, đơn vị phải thường xuyên quán triệt, tuyên truyền, giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ nhận thức đầy đủ mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng của nhiệm vụ gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc; nắm vững đường lối hội nhập quốc tế, đối ngoại quốc phòng của Đảng; mục tiêu, quan điểm, lập trường nhất quán của Việt Nam trong quan hệ quốc tế (cả song phương và đa phương).

Đối với các lực lượng trực tiếp tham gia, cần trang bị cho họ cơ sở lý luận, thực tiễn để tuyên truyền cho nhân dân nước sở tại hiểu rõ mục đích hoạt động của lực lượng “mũ nồi xanh” là phù hợp với Hiến chương Liên hợp quốc, luật pháp quốc tế, góp phần bảo vệ hòa bình ở khu vực và thế giới. Chú trọng xây dựng cho cán bộ, chiến sĩ bản lĩnh chính trị, thái độ trách nhiệm trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, phù hợp với các điều khoản, nguyên tắc của Hiến chương Liên hợp quốc. Đồng thời, xác định quyết tâm, vượt qua gian khổ, khó khăn, hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Công tác huấn luyện, bồi dưỡng tạo nguồn cần tiếp tục được chú trọng. Trong đó có sự kết hợp của các hoạt động hỗ trợ từ các đối tác quốc tế có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực gìn giữ hòa bình với việc nghiên cứu, xây dựng và tổ chức huấn luyện theo phương châm “Cơ bản, thiết thực, vững chắc, chuyên sâu”, gắn với tăng cường huấn luyện thực hành và diễn tập tổng hợp.

Nội dung huấn luyện tập trung vào đào tạo ngoại ngữ; huấn luyện chuyên môn chuyên ngành, kiến thức gìn giữ hòa bình, tiền triển khai kỹ năng sinh tồn, luật quốc tế, luật nhân đạo, kiến thức về đất nước, con người và các quy định của nước sở tại; tình hình phái bộ, những quy định, nhiệm vụ cụ thể của Liên hợp quốc,… Coi trọng bổ sung kiến thức chuyên môn, chuyên ngành quân y, công binh,... bảo đảm cho lực lượng tham gia gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc đều được trang bị đầy đủ kiến thức cần thiết, thích ứng nhanh với môi trường làm việc tại các Phái bộ.

Phối hợp với các ban, bộ, ngành trung ương hoàn thiện Dự thảo Luật tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc để trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 9 khóa XV trong tháng 6/2025 nhằm thể chế hóa đầy đủ đường lối, chủ trương của Đảng về việc Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc, tạo hành lang pháp lý đầy đủ vững chắc, lâu dài, ổn định cho việc triển khai lực lượng tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc.

Cục trưởng Cục Gìn giữ hòa bình Việt Nam Phạm Mạnh Thắng cũng cho rằng, cần thường xuyên thực hiện tốt công tác sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm, chỉ rõ khuyết điểm, hạn chế và khen thưởng kịp thời những tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác. Trên cơ sở đó đúc rút kinh nghiệm sát thực tế, giúp đội ngũ cán bộ, sĩ quan tích lũy được nhiều kiến thức, rèn luyện kỹ năng xử lý tình huống độc lập cũng như khả năng hiệp đồng theo quy tắc ứng xử quốc tế, nâng cao chất lượng, hiệu quả làm việc trong môi trường đa quốc gia, đáp ứng sự kỳ vọng mà Đảng, Nhà nước và Quân đội đã giao phó.