Dấu ấn trí tuệ và khát vọng của các nhà khoa học nữ Việt Nam

Các nhà khoa học nữ được trao Giải thưởng Kovalevskaia không chỉ đóng góp quan trọng cho nền khoa học nước nhà mà còn trở thành nguồn cảm hứng mạnh mẽ, truyền động lực cho nhiều thế hệ nữ trí thức dấn thân vào con đường khoa học.
Thủ tướng Phạm Minh Chính trao Giải thưởng Kovalevskaia năm 2024 tặng PGS, TS Nguyễn Minh Tân và PGS, TS Đặng Thị Mỹ Dung, tại Trụ sở Chính phủ, ngày 8/3/2025. (Ảnh: TRẦN HẢI)
Thủ tướng Phạm Minh Chính trao Giải thưởng Kovalevskaia năm 2024 tặng PGS, TS Nguyễn Minh Tân và PGS, TS Đặng Thị Mỹ Dung, tại Trụ sở Chính phủ, ngày 8/3/2025. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Giải thưởng Kovalevskaia được trao tại Việt Nam từ năm 1985, trở thành giải thưởng quốc tế đầu tiên dành riêng cho các nhà khoa học nữ, ghi nhận những đóng góp xuất sắc của phụ nữ trong nghiên cứu và ứng dụng khoa học, công nghệ, đặc biệt trong khoa học tự nhiên-một lĩnh vực then chốt của nền kinh tế tri thức.

Suốt 40 năm qua, 22 tập thể và 57 nhà khoa học nữ xuất sắc trong các lĩnh vực toán học, vật lý, hóa học, sinh học, nông nghiệp, y học, công nghệ thông tin… đã được nhận giải thưởng danh giá này. Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam Nguyễn Thị Tuyến khẳng định: “Không chỉ dừng lại ở kết quả tôn vinh, giải thưởng đã có tác động lan tỏa, khuyến khích phụ nữ tham gia nghiên cứu khoa học, qua đó thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về khoa học-công nghệ, góp phần tích cực phát triển kinh tế-xã hội của đất nước”.

Tại chương trình Giao lưu các thế hệ nhận Giải thưởng Kovalevskaia trong 40 năm (1985-2025) và trao học bổng Kovalevskaia năm 2025, Giáo sư, Tiến sĩ Lê Thị Thanh Nhàn, Phó Cục trưởng Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục, Bộ Giáo dục và Đào tạo-một trong hai nhà khoa học nữ trẻ tuổi nhất được vinh dự nhận giải thưởng trong lĩnh vực toán học năm 2011 xúc động nhớ lại: “Lúc đó, tôi đang là Phó Giáo sư, Phó Hiệu trưởng Trường đại học Khoa học, Đại học Thái Nguyên. Giải thưởng là niềm vinh dự, động lực to lớn tiếp thêm sức mạnh để tôi ngày càng nỗ lực phấn đấu. Năm 2015, tôi trở thành nữ Giáo sư toán học thứ hai của Việt Nam và đến năm 2016, tôi làm Hiệu trưởng Trường đại học Khoa học. Bản thân tôi tốt nghiệp từ một ngôi trường ở miền núi còn rất nhiều khó khăn nhưng vẫn có thể đạt thành công khi bản thân dám ước mơ, dám theo đuổi. Tôi mong sự cố gắng của mình có thể truyền cảm hứng đến học sinh, đặc biệt là học sinh nữ”.

Các nhà khoa học nữ được trao Giải thưởng Kovalevskaia không chỉ đóng góp quan trọng cho nền khoa học nước nhà mà còn trở thành nguồn cảm hứng mạnh mẽ, truyền động lực cho nhiều thế hệ nữ trí thức dấn thân vào con đường khoa học.

Còn đối với Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Hà, nguyên Trưởng bộ môn Công nghệ Môi trường, khoa Môi trường, Trường đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội thì Giải thưởng Kovalevskaia năm 2018 không chỉ là niềm vinh dự mà còn là trách nhiệm lớn lao đối với tập thể nữ cán bộ thuộc bộ môn Công nghệ Môi trường. Sau khi nhận giải, các chị tiếp tục triển khai đề tài đã đăng ký. Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Hà nói: “Các dự án mà chúng tôi tập trung đều theo đúng định hướng của nhóm nghiên cứu, đó là tận dụng các công nghệ phù hợp để xử lý nước nhiễm phèn, nhiễm mặn nhằm cung cấp nước sạch cho các vùng khó khăn, khan hiếm về nước ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long hay những dự án nghiên cứu về ứng dụng các phần mềm mô phỏng để tối ưu hóa các hệ thống xử lý chất thải hiện có. Chúng tôi cũng tham gia các dự án về phân tích, đánh giá chất lượng môi trường, các thành phần ô nhiễm như: ô nhiễm vi nhựa, ô nhiễm dư lượng kháng sinh hay các thành phần ô nhiễm mới nổi”.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Anh hùng Lao động Nguyễn Thị Trâm, người được nhận Giải thưởng Kovalevskaia năm 2000, đã gắn bó cả cuộc đời với cây lúa, tạo ra hàng chục giống lúa lai năng suất, đem đến những vụ mùa bội thu. Bà chia sẻ: “Nghề nông ở nước ta luôn phải đối mặt nhiều khó khăn, thách thức do biến đổi khí hậu. Để xây dựng và phát triển một nền nông nghiệp bền vững, ổn định, cần có các nhà khoa học nông nghiệp yêu nghề, không ngại khó khăn, tìm tòi, phát hiện ý tưởng mới, sáng tạo. Hiện nay, Nhà nước rất quan tâm thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học vào mọi lĩnh vực. Các nhà nghiên cứu trẻ hãy tiếp tục nâng cao trình độ, rèn luyện kỹ năng nghiên cứu đưa nền nông nghiệp nước nhà hội nhập với thế giới”.

Giải thưởng Kovalevskaia đã trở thành biểu tượng của tinh thần vượt khó, sáng tạo và cống hiến không ngừng nghỉ của các nhà khoa học nữ, góp phần thu hẹp khoảng cách giới trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học và công nghệ tại nước ta. Nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan, Chủ tịch Ủy ban Giải thưởng Kovalevskaia Việt Nam bày tỏ: “Tôi mong rằng, Giải thưởng Kovalevskaia ngày càng lan tỏa rộng rãi hơn, hỗ trợ nhiều hơn nữa cho các nhà khoa học nữ, giúp họ có điều kiện thuận lợi để phát huy hết tiềm năng và đóng góp nhiều hơn cho đất nước".

Có thể bạn quan tâm

Giải thưởng Chính VinFuture 2025 đã được trao cho Tiến sĩ Douglas R Lowy, Tiến sĩ John T Schiller, Tiến sĩ Aimée R Kreimer và Giáo sư Maura Gillison – Vì những khám phá và phát triển vaccine HPV nhằm phòng ngừa các khối u do virus papilloma ở người gây ra. (Ảnh: THÀNH ĐẠT)

Công nghệ đột phá: Một liều vaccine phòng nhiều bệnh ung thư

HPV không chỉ gây ung thư cổ tử cung ở phụ nữ, mà còn gây ra các bệnh nguy hiểm khác như ung thư hậu môn, cũng như các bệnh ảnh hưởng đến nam giới. Thành tựu nghiên cứu vaccine HPV nhằm phòng ngừa các khối u do virus papilloma ở người gây ra đã và đang giúp thế giới giải quyết các vấn đề của toàn nhân loại.

Bên lề Đại hội, các đại biểu tham quan gian hàng của Công ty cổ phần Khoa học công nghệ Việt Nam (Busadco).

Doanh nghiệp khoa học-công nghệ: Củng cố nội lực để bứt phá

Trong bối cảnh đất nước bước vào kỷ nguyên kinh tế tri thức, với những đột phá mạnh mẽ về trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh, cộng đồng doanh nghiệp khoa học-công nghệ đang đứng trước yêu cầu phải đổi mới tư duy, tái cấu trúc nguồn lực và đầu tư chiều sâu để tạo ra năng lực cạnh tranh mới.

[Video] Việt Nam tiên phong xây dựng khung pháp lý cho trí tuệ nhân tạo

[Video] Việt Nam tiên phong xây dựng khung pháp lý cho trí tuệ nhân tạo

Dự thảo Luật Trí tuệ nhân tạo không chỉ là khung pháp lý cho một công nghệ mới mà là bước đi chiến lược giúp Việt Nam chủ động nắm bắt cơ hội của kỷ nguyên số. Khi được ban hành, luật sẽ tạo nền tảng để AI phát triển an toàn nhân văn và hiệu quả, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Các diễn giả trao đổi tại Diễn đàn. (Ảnh: Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài)

Thúc đẩy hợp tác khoa học-công nghệ, kinh tế xanh và chuyển đổi số vì tương lai bền vững

Diễn đàn Tây Australia -Việt Nam “Tăng cường hợp tác khoa học và công nghệ vì tương lai bền vững” là cơ hội để lãnh đạo, chuyên gia, doanh nghiệp Việt Nam và Australia chia sẻ tầm nhìn, tăng cường hiểu biết và thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực khoa học-công nghệ, kinh tế xanh, năng lượng tái tạo và chuyển đổi số.

Đại biểu tham dự hội thảo.

Vĩnh Long: Phối hợp chuyển giao ứng dụng khoa học-công nghệ phục vụ phát triển kinh tế-xã hội

Chiều 4/12, Văn phòng Bộ Khoa học và Công nghệ tại miền nam phối hợp Sở Khoa học và Công nghệ Vĩnh Long tổ chức Hội thảo với chủ đề “Phối hợp giữa Bộ Chủ trì Chương trình Khoa học-công nghệ cấp quốc gia với các địa phương trong chuyển giao ứng dụng kết quả nghiên cứu phục vụ phát triển kinh tế- xã hội khu vực phía nam”.

Ảnh minh họa.

Cảnh báo chiến dịch ‘Hanoi Thief’ tấn công mạng doanh nghiệp Việt Nam

Hàng loạt email giả mạo hồ sơ xin việc, đính kèm tệp “Le Xuan Son CV.zip”, được gửi đến các doanh nghiệp lớn, nhỏ tại Việt Nam. Đây là lớp vỏ ngụy trang cho chiến dịch tấn công mạng mang tên Hanoi Thief, với mục tiêu xâm nhập mạng nội bộ, chiếm quyền hệ thống và đánh cắp dữ liệu khách hàng, bí mật doanh nghiệp.

Toàn cảnh tọa đàm.

Những nghiên cứu mới hỗ trợ ngành nông nghiệp giảm phát thải, chăn nuôi bền vững

Các giải pháp đổi mới trong nông nghiệp và chăn nuôi bền vững, bao gồm việc áp dụng công nghệ gene, hệ vi sinh vật, nông nghiệp chính xác, AI và IoT để cải thiện năng suất, giảm hóa chất và phát thải, nâng cao khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu vừa được giới thiệu tại tọa đàm “Đổi mới trong nông nghiệp và thực phẩm”.