GÓC NHÌN

Chú trọng xây dựng cộng đồng và phát triển hệ sinh thái

Trẻ trung và đầy nhiệt huyết - thanh niên chính là lực lượng quyết định tương lai phát triển của mỗi quốc gia. Thông qua những chính sách hỗ trợ phù hợp, khi những ý tưởng được kết nối chặt chẽ với nhau, thế hệ trẻ sẽ mang đến nguồn lực tăng tốc đổi mới sáng tạo, giúp Việt Nam hiện thực hóa các mục tiêu về phát triển bền vững. Đây cũng là những nhận định chung của các chuyên gia khi trao đổi cùng Nhân Dân cuối tuần.
Người mẫu, diễn viên múa nghệ thuật, trình diễn trang phục "Mùa vàng bội thu" của vở diễn Tinh hoa Bắc Bộ. Ảnh: Tố Linh
Người mẫu, diễn viên múa nghệ thuật, trình diễn trang phục "Mùa vàng bội thu" của vở diễn Tinh hoa Bắc Bộ. Ảnh: Tố Linh

PGS, TS Phạm Bảo Sơn, Phó Giám đốc Ðại học Quốc gia Hà Nội

Đại học Quốc gia Hà Nội định hướng phát triển theo mô hình đại học đổi mới sáng tạo để nâng cao vị thế và kiến tạo giá trị mang bản sắc, qua đó đóng góp cho sự phồn thịnh của xã hội. Chúng tôi chủ trương đầu tư phát triển tiềm lực khoa học và công nghệ đạt tiêu chí của đại học đổi mới sáng tạo; thiết lập hệ sinh thái nghiên cứu, sáng tạo, khởi nghiệp với sự tham gia mạnh mẽ của các doanh nghiệp; hoàn thiện mô hình quản trị đại học, xây dựng một đại học thông minh, đổi mới sáng tạo bằng việc áp dụng các cơ chế, chính sách đặc biệt có tính đột phá để thúc đẩy các yếu tố đổi mới sáng tạo, nâng cao chất lượng đào tạo và năng lực sáng tạo của sinh viên.

Ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc Trung tâm Ðổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC)

Trong bối cảnh hiện nay, đổi mới sáng tạo là yếu tố quyết định cho sự phát triển kinh tế-xã hội. Muốn đạt được sự tiến bộ và đáp ứng các thách thức mới cần bồi dưỡng thế hệ trẻ phát triển trở thành nguồn nhân lực chất lượng cao của quốc gia. Với kiến thức chuyên môn, lực lượng này sẽ là nhân tố chủ chốt tiến hành nghiên cứu và phát triển các công nghệ, sản phẩm mới. Chính lối tư duy sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề linh hoạt, nhạy bén giúp đội ngũ thanh niên thúc đẩy và lan tỏa phong trào đổi mới sáng tạo ngay trong môi trường làm việc.

Để khuyến khích đổi mới sáng tạo và đưa nó trở thành tư duy, tầm nhìn và hành động mạnh mẽ hơn ở Việt Nam, cần áp dụng nhiều cơ chế và chính sách hỗ trợ. Thứ nhất, tạo môi trường thuận lợi như việc giảm các rào cản về quy định, thủ tục hành chính và thuế, cung cấp các khoản tài trợ và hỗ trợ tài chính cho hoạt động nghiên cứu và phát triển, và xây dựng cơ sở hạ tầng phù hợp. Thứ hai, đẩy mạnh hợp tác giữa các doanh nghiệp, tổ chức nghiên cứu và các viện-trường đại học. Thứ ba, phát triển hệ thống giáo dục và đào tạo nhằm tăng cường kỹ năng sáng tạo, tư duy phản biện và khám phá, đồng thời trang bị những kỹ năng cần thiết để người trẻ thúc đẩy đổi mới trong mọi lĩnh vực. Cuối cùng, Chính phủ và các tổ chức cần khuyến khích việc xây dựng cộng đồng, phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo bằng cách tổ chức các sự kiện, hội thảo, và các hoạt động giao lưu để tạo cơ hội giao tiếp, chia sẻ ý tưởng và hợp tác giữa thanh niên và các cá nhân, tổ chức quan tâm.

TS Cung Trọng Cường,

Viện trưởng Nghiên cứu Phát triển Thừa Thiên Huế

Cần tận dụng công nghệ thúc đẩy đổi mới sáng tạo, thu hút nguồn lực bên ngoài, và xây dựng chính quyền cởi mở, ưu tiên giải pháp sáng tạo từ người trẻ. Trong bối cảnh tỷ lệ thất nghiệp cao, giới trẻ thiếu định hướng, Thừa Thiên Huế đã và đang xem xét triển khai nhiều giải pháp như: tư vấn định hướng, tổ chức cuộc thi sáng tạo, khuyến khích hoạt động thể thao, thúc đẩy văn hóa đọc, xây dựng mô hình trải nghiệm thực tế "Sống Platform", thúc đẩy start-up với Huế Hub, và tạo môi trường cởi mở cho người trẻ thử nghiệm, phát triển thông qua Countdown Huế.

Muốn thúc đẩy các dự án đổi mới sáng tạo phát triển bền vững và hiệu quả cần có các yếu tố như nhóm sáng kiến triển khai thử nghiệm, mô hình hóa, đưa ra các quy tắc hoặc quy định thực thi cụ thể đối với mỗi dự án nhằm tạo điều kiện chuyển giao để nhân rộng và phát triển. Hơn nữa, chính quyền địa phương cần cởi mở, ủng hộ giới trẻ thử nghiệm và sáng tạo, tạo cơ hội và không gian cho giới trẻ và cộng đồng thảo luận và thực thi các sáng kiến đổi mới sáng tạo.

Ðặng Quốc Khánh, Bí thư Ðoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Bộ Tài nguyên và Môi trường

Thanh niên là đội ngũ có sức trẻ, tâm huyết và khả năng đổi mới sáng tạo. Phát huy trí tuệ, sự sáng tạo của tuổi trẻ, thời gian qua, Đoàn Thanh niên Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tổ chức các phong trào như: Chương trình tuyên truyền nâng cao nhận thức cho đoàn viên thanh niên và người dân trong bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu, Chương trình "Chống rác thải nhựa", "Chương trình vì một Việt Nam xanh"…

Trong quá trình chuyển đổi xanh, thế hệ trẻ nước nhà phải là lực lượng tiên phong góp sức mình làm nên mầu xanh cho đất nước. Thanh niên cần không ngừng đổi mới, sáng tạo, tạo nên sự chuyển đổi liên tục và toàn diện trong hoạt động sống và làm việc, đóng góp tích cực cho bảo vệ môi trường và khí hậu. Cần phát huy tinh thần đoàn kết, tập hợp lực lượng để triển khai tốt các phong trào. Bên cạnh đó, các nguồn hỗ trợ mới tập trung cho hoạt động bảo vệ môi trường luôn tìm kiếm các ý tưởng đổi mới sáng tạo. Đây chính là cơ hội lớn, đồng thời cũng là thời điểm thuận lợi nhất để thế hệ trẻ cùng chung tay hành động vì một Việt Nam xanh.

Bà Ngô Phương Thảo, CEO Anbooks

Nền tảng để thanh niên tham gia đổi mới sáng tạo gồm ba yếu tố: Đào tạo, trang bị kỹ năng cho giới trẻ; thúc đẩy việc trao quyền; tích cực tổ chức các diễn đàn để thanh niên có thể trao đổi và thảo luận về các ý tưởng của mình.

Trong đó, trang bị kỹ năng và tư duy công dân toàn cầu là điều kiện tiên quyết để thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Liên hợp quốc đã chia các kỹ năng này thành ba nhóm: kỹ năng học tập và đổi mới, kỹ năng kỹ thuật số và kỹ năng nghề nghiệp và cuộc sống - thích ứng với mọi biến đổi. Hơn thế nữa, văn hóa đọc và công nghệ là hai điều kiện thiết yếu. Đọc để có tri thức và ứng dụng công nghệ để thực hiện và nâng tầm ý tưởng đổi mới sáng tạo.

Nguyễn Hưng Hòa, Ðiều phối Tình nguyện viên vận hành Lễ hội Thiết kế và Sáng tạo Hà Nội 2023

Dự án Hanoi Rethink với tôi là dấu mốc cho thành công bước đầu của Hà Nội trong việc thúc đẩy đóng góp của đông đảo người dân, đặc biệt là người trẻ vào phát triển tiềm năng sáng tạo của Thủ đô.

Với thế hệ trẻ chúng tôi, sự kiện này mang trong mình giá trị kết nối cộng đồng mạnh mẽ, tạo cơ hội cho người trẻ tham gia vào mọi giai đoạn trên hành trình xây dựng thành phố sáng tạo.

Người trẻ có cơ hội trở thành những Nhà sáng tạo, những nghệ sĩ, được tham gia hiện thực hóa các công trình, dự án sáng tạo. Chúng tôi được trao cơ hội cất lên tiếng nói, tham vấn vào công cuộc định vị thương hiệu, quảng bá hình ảnh và lưu giữ giá trị truyền thống của Thủ đô. Sự kiện cũng mở ra cơ hội để thanh niên tham gia vào quá trình tổ chức, truyền thông quảng bá hay vận hành một chương trình có quy mô lớn, tầm cỡ quốc gia.

Hơn 200.000 lượt khách, hơn 4 triệu thảo luận trên mạng xã hội, hơn 1.000 tin, bài viết về Lễ hội, gần 26.000 vé tàu di sản được bán ra trong 12 ngày. Sự kiện đã phát huy hiệu quả trong việc xây dựng và phát triển mạng lưới thiết kế trẻ, kết nối đa dạng các nguồn lực đồng hành, đóng góp vào ngành công nghiệp sáng tạo của thành phố.

Mong rằng Lễ hội Thiết kế và Sáng tạo Hà Nội năm 2024 tới đây và nhiều năm nữa sẽ luôn là không gian sáng tạo cộng đồng nơi mọi đối tượng được đắm chìm trong vẻ đẹp tuyệt diệu của con người Hà Nội, văn hóa Hà Nội.

Có thể bạn quan tâm

Để tạo nên đội ngũ lao động chất lượng cao, cần đổi mới căn bản công tác đào tạo nghề. (Trong ảnh: Lớp học nghề Kỹ thuật máy lạnh và điều hòa của Trường cao đẳng nghề Bắc khoa Hà Nội). Ảnh: Thành Đạt

Bước chuyển đổi về chất

Lời tòa soạn: Sau hơn 40 năm, hoạt động đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài đã đạt được nhiều kết quả. Trong bối cảnh cạnh tranh ngày một gay gắt, Việt Nam có những chuyển dịch từ trong chính sách cũng như sự chủ động của doanh nghiệp vì mục tiêu hướng đến sự chuyển đổi về chất trong xuất khẩu lao động.

Người lao động Việt Nam vốn chăm chỉ, song cần nâng cao chất lượng tay nghề để có thể vươn đến phân khúc thu nhập cao.

Đổi mới căn bản từ đào tạo

Xu hướng chuyển đổi xanh của các nền kinh tế thế giới đòi hỏi Việt Nam phải sớm có chiến lược đào tạo bài bản nhằm chuẩn bị nguồn nhân lực chất lượng cao, có khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Một lớp học tiếng Hàn dành cho học viên chuẩn bị xuất khẩu lao động. Ảnh Văn Học

Xây dựng hệ sinh thái xuất khẩu lao động toàn diện

Thị trường lao động đang ngày càng đòi hỏi người lao động có trình độ tay nghề, kỹ năng cao. Vì thế, công tác đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài cần một sự thay đổi về chất. Đó là chuyển từ "xuất khẩu sức lao động" sang "xuất khẩu nhân lực chất lượng".

Cơ quan chức năng Việt Nam họp với đối tác Hàn Quốc nhằm thúc đẩy hợp tác song phương trong lĩnh vực lao động, việc làm.

Đồng bộ giải pháp mở rộng thị trường thu nhập cao

Ông Đặng Đức Thuận, Phó Cục trưởng Quản lý lao động ngoài nước, Bộ Nội vụ, chia sẻ với Nhân Dân cuối tuần, về những giải pháp trong quản lý nhà nước để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực xuất khẩu lao động. Đi đôi với đó là giảm khâu trung gian, chống lừa đảo, bảo vệ người lao động.

Tại Techno Park, các doanh nghiệp FDI tham gia ngay từ khâu đặt hàng và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao tại chính các nhà máy đạt tiêu chuẩn quốc tế. (Ảnh Vân Nguyễn)

Xu thế mới từ mô hình xuất khẩu tại chỗ

Thay vì phải trả những khoản chi phí không nhỏ cho môi giới xuất khẩu lao động, phải xa gia đình đi làm ăn ở nơi xứ người với rất nhiều khác biệt về văn hóa, khí hậu, thói quen sinh hoạt… nhiều người lao động Việt Nam đang lựa chọn việc làm theo một xu hướng mới.

Anh Lê Lương Nguyên (ngoài cùng bên phải) trao đổi với lao động trong xưởng.

Cú "quay xe" ngoạn mục

Nghệ An là một trong những địa phương có nhiều lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Sau nhiều năm bôn ba xứ người, không ít cá nhân quyết định về nước lập nghiệp, trở thành những tấm gương làm kinh tế giỏi.

Các hình thái thời tiết ngày càng cực đoan buộc các đô thị phải sớm thay đổi cách ứng phó, tăng khả năng chống chịu. (Ảnh THÀNH ĐẠT)

Quy hoạch đô thị và sức đề kháng với thiên tai

Liên tiếp những đợt thiên tai bất thường xảy ra trong hai tháng qua đã khiến nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước gánh chịu những hậu quả khôn lường, và làm bộc lộ nhiều bất cập, đặc biệt là hiện tượng ngập lụt tại các đô thị lớn.

Ứng phó ngập lụt đô thị không chỉ là nhiệm vụ kỹ thuật, mà còn là thước đo năng lực quản trị và tầm nhìn phát triển quốc gia. (Ảnh: Xuân Ngọc)

Chuyển đổi tư duy để chủ động thích ứng

Ngập lụt đô thị đã và đang trở thành vấn đề nổi cộm, kéo dài và khó giải quyết ở hầu hết các thành phố lớn của Việt Nam. Thời gian qua, dù hàng loạt dự án chống ngập được triển khai với vốn đầu tư lớn, nhưng tình trạng nước dâng ngập đường, nhà cửa, khiến giao thông tê liệt và đời sống người dân bị đảo lộn... vẫn tiếp diễn.

Ao Hoàng Giáp trong ngõ 99 Định Công Hạ (phường Định Công, Hà Nội) bị lấn chiếm, dựng nhà tạm và tập kết vật liệu xây dựng. (Ảnh VĂN HỌC)

Khi mặt nước vẫn đang bị thu hẹp

Tình trạng lấn chiếm, lấp ao, hồ, sông, kênh dẫn nước trái phép, không chỉ gây thất thoát tài sản công, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng thoát nước, thấm nước của Thủ đô Hà Nội.

Công viên trữ nước Chulalongkorn Centenary ở trung tâm thủ đô Bangkok (Thái Lan) có khả năng lưu trữ hơn 1 triệu lít nước nhờ hệ thống hồ chứa liên hoàn. (Nguồn QUYHOACHDOTHI.VN)

Gợi mở từ thế giới

Trải qua hàng thập kỷ gồng mình chống chịu các hiện tượng thời tiết cực đoan, nhiều mô hình đô thị tích hợp khả năng chống chịu biến đổi khi hậu được triển khai ở các quốc gia như: Hà Lan, Nhật Bản, Singapore, Hàn Quốc hay Đức là minh chứng tiêu biểu cho tư duy "sống chung với nước" bằng khoa học, quy hoạch và quản trị hiện đại.

Trao quà cứu trợ đến với người dân vùng lũ tỉnh Đắk Lắk. (Ảnh TTXVN)

Cần chính sách đặc biệt

Hơn một tuần qua, sau đợt mưa lũ lịch sử, các tỉnh Lâm Đồng, Khánh Hòa, Đắk Lắk, Gia Lai vẫn oằn mình nỗ lực vượt qua những tổn thất nặng nề do thiên tai.

Công nhân EVNHANOI sử dụng máy đo nhiệt kiểm tra tình trạng thiết bị điện tại trạm biến áp vận hành không người trực. Ảnh: Thành Đạt

Từ ứng dụng tới làm chủ công nghệ chiến lược

Xuất phát từ chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, và trên tinh thần cụ thể hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW; Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Việt Nam xác định tập trung nguồn lực phát triển các công nghệ chiến lược.

Quang cảnh Hội nghị Cấp cao ASEAN+3 lần thứ 28. (Ảnh VGP/Nhật Bắc)

Cải thiện môi trường kinh doanh nhờ hiện đại hóa quản lý

Một số ngành nghề như kinh doanh "tạm nhập, tái xuất" thực phẩm đông lạnh, xuất khẩu gạo hay dịch vụ kế toán… vốn được xác định là ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Doanh nghiệp hoạt động trong các ngành nghề này thường khá chật vật, chạy đôn chạy đáo để lo hoàn thiện hồ sơ xin giấy phép kinh doanh.

Phó Tổng Giám đốc Qualcomm Gerardo Giaretta nhận định, kỹ sư Việt Nam có trình độ đẳng cấp thế giới.

Cú huých đủ mạnh

Một doanh nghiệp Việt Nam lọt vào báo cáo của Gartner, hệ quy chiếu khắt khe bậc nhất thế giới, có thể chỉ là một lát cắt nhỏ của ngành công nghệ. Nhưng đằng sau đó là tương lai đầy hứa hẹn: Người Việt đủ khả năng bước vào sân chơi công nghệ lõi, song cần có một cú huých đủ mạnh.

Công nhân EVNHANOI kiểm tra vận hành Hệ thống thiết bị đóng cắt hợp bộ. Ảnh: Thành Đạt

Hợp tác ba bên trong phát huy giá trị cốt lõi

Từ một hệ thống chủ yếu vận hành bằng thiết bị nhập khẩu, ngành điện Việt Nam đang bước vào giai đoạn vươn mình, nỗ lực làm chủ các công nghệ lõi, để không bị tụt lại trong xu thế chuyển dịch năng lượng toàn cầu.

Kiểm tra thông số thiết bị điện tại trạm biến áp. (Ảnh Thành Đạt)

Nền tảng quản lý, vận hành tối ưu lưới điện

Với yêu cầu ngày càng cao về chất lượng và độ tin cậy cung cấp điện, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) không ngừng cải thiện nền tảng hạ tầng, ứng dụng các giải pháp công nghệ hiện đại. Trong đó, việc làm chủ nhiều bộ khung công nghệ cốt lõi giúp quá trình quản lý và vận hành lưới điện ngày càng hiệu quả.

Tòa nhà PECC2 Innovation Hub tại Thành phố Hồ Chí Minh đã vận hành BESS công suất 750 kW.

BESS - Gỡ nút thắt cho năng lượng tái tạo

Những năm gần đây, Việt Nam đã vươn lên nhóm quốc gia tăng trưởng năng lượng tái tạo nhanh nhất khu vực. Tuy nhiên, tình trạng nguồn điện sạch vẫn bị bỏ phí cần được ngành điện nhận diện và tìm lời giải.

Trung tâm Điều khiển số tại Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Thành phố Hà Nội được xây dựng trên nền tảng hệ thống SCADA. (Ảnh Thành Đạt)

Đo độ phát triển công nghệ, đếm lợi thế cạnh tranh

Công nghệ lõi là những công nghệ nền tảng, có khả năng chi phối chuỗi sản xuất công nghiệp, tạo ra hệ sinh thái sản phẩm, dịch vụ có giá trị gia tăng cao. Làm chủ công nghệ lõi đồng nghĩa với việc nắm quyền thiết kế, tích hợp và sản xuất hệ thống, từ đó giảm phụ thuộc bên ngoài và nâng cao năng lực tự chủ công nghệ.

Đoàn đánh giá ngoài thuộc Trung tâm Kiểm định chất lượng giáo dục Thăng Long tiến hành kiểm định chất lượng một số chương trình đào tạo của Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội).

Triết lý giáo dục trong thời đại thời AI

Triết lý giáo dục là nền tảng định hướng cho bảo đảm và kiểm định chất lượng giáo dục. Nó không chỉ là khẩu hiệu hay niềm tin chung, mà là hệ quy chiếu giá trị chi phối mọi hoạt động quản lý, giảng dạy và học tập.

Đoàn chuyên gia của Hiệp hội Kiểm định các Trường đại học Nhật Bản kiểm định chất lượng tại Trường đại học Việt Nhật. (Ảnh VJU)

Phép thử với năng lực tự đổi mới

Nếu như kiểm định chất lượng bên ngoài là "tấm gương phản chiếu" khách quan, thì bảo đảm chất lượng bên trong chính là "nội lực" duy trì và phát triển bền vững của chính mỗi trường đại học.

GS, TS Huỳnh Văn Chương (ảnh bên), Cục trưởng Quản lý Chất lượng - Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Chuyển hóa từ công cụ thành động lực

Đánh giá hiện trạng công tác bảo đảm chất lượng giáo dục đại học và nêu định hướng một số giải pháp là nội dung cuộc phỏng vấn của phóng viên Nhân Dân cuối tuần với GS, TS Huỳnh Văn Chương (ảnh bên), Cục trưởng Quản lý Chất lượng - Bộ Giáo dục và Đào tạo.

PGS, TS Lê Văn Hảo.

Lan tỏa văn hóa chất lượng

Theo PGS, TS Lê Văn Hảo, Ủy viên Hội đồng Kiểm định chất lượng giáo dục của Trung tâm Kiểm định chất lượng giáo dục Thăng Long và Trung tâm Kiểm định chất lượng giáo dục Sài Gòn, các cơ sở giáo dục đại học cần có chiến lược và giải pháp cụ thể để hình thành và phát triển bền vững văn hóa chất lượng của nhà trường.

Sinh viên học tập tại Thư viện Trường đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh. (Nguồn: Website nhà trường)

Tâm tư "người trong cuộc"

Những năm qua, công tác kiểm định chất lượng giáo dục đại học đã được triển khai đồng bộ, có chiều sâu và đạt kết quả tích cực. Tuy nhiên, công tác tự đánh giá và bảo đảm chất lượng giáo dục đại học vẫn còn nhiều khó khăn.

Thiết kế: Khiếu Minh; ảnh: Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam và Thành Đạt

Tinh thần khai phóng và khát vọng sáng tạo

Tháng 11/1925, khóa khai giảng đầu tiên của ngôi trường Mỹ thuật Đông Dương, tiền thân của Trường đại học Mỹ thuật Việt Nam, đã đặt dấu mốc đặc biệt mang tính bước ngoặt cho một cuộc cách mạng thẩm mỹ lớn trong xã hội Việt Nam đương thời.  

Lê Anh Vân, Chiến lũy, sơn dầu, 100 x 129,5cm, 1984. trong Sưu tập của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.

Chủ động thay đổi để phát triển

Nhân Dân cuối tuần ghi nhận ý kiến của một số nhà giáo, nghệ sĩ, nhà sưu tập trong và ngoài nước về sự chuyển dịch của vị thế mỹ thuật Việt Nam trong đời sống văn hóa tinh thần của người Việt Nam nói riêng, trên bình diện quốc tế nói chung.