Chất lượng nguồn nhân lực và năng suất lao động

Báo cáo năng suất lao động của Việt Nam giai đoạn 2011-2020 vừa công bố mới đây cho thấy, chất lượng nguồn nhân lực nước ta đã có nhiều cải thiện cả về giá trị và tốc độ. Lao động qua đào tạo chuyên môn kỹ thuật có bằng cấp, chứng chỉ của Việt Nam tăng mạnh trong 10 năm qua.
Chất lượng nguồn nhân lực và năng suất lao động

Tỷ lệ lao động từ 15 tuổi trở lên đã qua đào tạo tăng từ 15,6% vào năm 2011 lên 20,9% vào năm 2016 và đạt 24,1% vào năm 2020, vẫn chưa đạt mục tiêu 25% do Quốc hội đề ra trong kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội giai đoạn 2016-2020.

Bên cạnh đó, mức năng suất lao động của Việt Nam hiện rất thấp so với các nước trong khu vực, đáng chú ý là mức chênh lệch tuyệt đối vẫn tiếp tục gia tăng. Khu vực FDI có năng suất lao động cao thứ hai trong ba khu vực kinh tế nhưng tốc độ tăng năng suất lao động khu vực này luôn thấp nhất trong các loại hình kinh tế.

Cũng theo báo cáo, khoảng 46% số lao động trong các doanh nghiệp FDI đang làm các công việc kỹ năng giản đơn; tỷ lệ này đặc biệt cao trong các ngành lắp ráp ô-tô, xe máy, may mặc và điện tử. Khoảng 1/3 lao động đang làm các công việc có kỹ năng trung bình và thấp. Chỉ 5% số người lao động có đủ trình độ tiếng Anh phục vụ công việc và chỉ có 11,67% số người lao động có tay nghề kỹ năng, chuyên môn cao.

Điều này đặt ra thách thức lớn cho những cố gắng nhằm nâng cao chất lượng nguồn lực, tăng năng suất lao động và tạo động lực phát triển kinh tế.

Các chuyên gia về lao động, công đoàn nhận định, thời gian qua, nhiều doanh nghiệp thâm dụng lao động cắt giảm lao động không phải liên quan vấn đề tay nghề của người lao động mà do thiếu đơn hàng. Tuy nhiên, khi buộc phải cắt giảm lao động, doanh nghiệp sẽ thay thế lao động chân tay, trình độ thấp. Lao động có trình độ cao được ưu tiên giữ lại, bởi họ có thể đảm nhận nhiều vị trí công việc hơn.

Trong hơn 8.000 công nhân Công ty PouYuen (Thành phố Hồ Chí Minh) bị chấm dứt hợp đồng lao động trong ba đợt cắt giảm tính từ đầu năm 2023, hơn 80% số người bị cắt giảm lao động là nữ, hơn 50% số công nhân này hơn 40 tuổi, chủ yếu là lao động phổ thông.

Thực tế đó cho thấy, không chỉ bản thân người lao động cần nâng cao tay nghề, đáp ứng yêu cầu công việc mà cả cơ quan quản lý nhà nước, các đơn vị đào tạo, người sử dụng lao động cần có trách nhiệm trong đào tạo nâng cao tay nghề cho người lao động.

Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 diễn ra mạnh mẽ, nguồn lực mới cho tăng trưởng là năng suất và chất lượng lao động, năng lực sáng tạo và tiềm lực khoa học-công nghệ.

Giải bài toán về tăng năng suất lao động cần có chiến lược, giải pháp tổng thể để tạo chuyển biến đột phá.

Vì vậy, giải bài toán về tăng năng suất lao động cần có chiến lược, giải pháp tổng thể để tạo chuyển biến đột phá. Trong đó, cần có giải pháp về cơ chế, chính sách của Nhà nước hướng đến tạo môi trường thông thoáng, minh bạch, cạnh tranh bình đẳng giữa các doanh nghiệp; chính sách phát triển khoa học-công nghệ, tăng cường hệ thống đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp; tháo gỡ rào cản tài chính đối với doanh nghiệp; xây dựng, ban hành hệ thống bảng lương mới theo vị trí việc làm, chức danh, chức vụ lãnh đạo.

Để quan tâm hơn nữa người lao động trong các doanh nghiệp, cần tiếp tục hoàn thiện chính sách về tiền lương tối thiểu vùng theo tháng, theo giờ nhằm nâng cao độ bao phủ của tiền lương tối thiểu, đáp ứng tính linh hoạt của thị trường lao động; bảo đảm mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ.

Nâng cao chất lượng đào tạo, tránh tình trạng đào tạo chạy theo số lượng, ít quan tâm đến chất lượng cũng cần được chú ý hơn. Kế hoạch đào tạo cũng cần gắn với yêu cầu sử dụng người lao động của doanh nghiệp.

Đối với doanh nghiệp cần xác định rõ mô hình sản xuất phù hợp, hoàn thiện quản trị sản xuất; đổi mới máy móc thiết bị và quy trình công nghệ, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực bằng cách tổ chức đào tạo ngắn hạn cho người lao động. Mặt khác, việc tăng cường liên kết giữa cơ sở đào tạo và doanh nghiệp là cách thức nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đầu vào của đơn vị về lâu dài ...

Có thể bạn quan tâm

Đoàn giám sát số 14 của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội làm việc với Đảng ủy xã Tam Hưng.

Xử lý phản ánh, kiến nghị của người dân đạt hiệu quả cao

Chiều 5/12, Đoàn giám sát số 14 của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội đã làm việc với Đảng ủy xã Tam Hưng, nhằm giám sát công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện một số chuyên đề trọng tâm, cấp bách cuối năm 2025; kiểm điểm tự đánh giá xếp loại chất lượng của Ban Thường vụ Đảng ủy xã năm 2025.

Các đồng chí Bùi Thị Minh Hoài, Lương Quốc Đoàn (lần lượt thứ nhất và ba từ trái sang) trao giải A Giải báo chí và giải A Cuộc thi viết cho các tác giả, đại diện nhóm tác giả tiêu biểu.

Trao giải báo chí về "tam nông" tặng 34 tác phẩm xuất sắc

Năm nay, Giải báo chí toàn quốc về nông nghiệp, nông dân, nông thôn ghi nhận kỷ lục về số lượng tác phẩm dự thi với gần 1.900 bài gửi. Từ đây, Ban tổ chức đã đánh giá, lựa chọn và tìm ra hai giải A, bốn giải B, sáu giải C, mười giải Khuyến khích và 12 giải chuyên đề. Báo Nhân Dân có một tác phẩm giành giải chuyên đề.

Trao giải "Vinh danh người truyền lửa" cho 15 cá nhân xuất sắc.

Vinh danh những “Người truyền lửa” vì cống hiến, đóng góp thiết thực cho cộng đồng

Những cá nhân tiêu biểu nhất của giải thưởng “Vinh danh Người truyền lửa” đến từ nhiều lĩnh vực khác nhau nhưng đều có chung một tinh thần luôn nỗ lực không ngừng vì những điều tốt đẹp. Câu chuyện họ mang theo đã truyền cảm hứng, góp phần bồi đắp niềm tin, khơi dậy khát vọng cống hiến và tinh thần đoàn kết trong cộng đồng.

Anh Lương Minh Tùng, Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, Bí thư Tỉnh đoàn Đắk Lắk trao tặng Bằng khen của Ban Chấp hành Tỉnh đoàn Đắk Lắk cho anh Nguyễn Văn Minh.

Tặng Bằng khen cho anh Nguyễn Văn Minh vì đã có hành động dũng cảm cứu người trong mưa lũ

Hành động dũng cảm của anh Nguyễn Văn Minh không chỉ hỗ trợ lực lượng chức năng kịp thời đưa người dân ở vùng lũ đến nơi an toàn, anh còn có tinh thần trách nhiệm, xả thân vì cộng đồng, là tấm gương điển hình về người tốt, việc tốt để đoàn viên, thanh niên trong và ngoài tỉnh học tập, rèn luyện.

Tin nổi bật ngày 5/12: Chính phủ cho ý kiến về đề án khu thương mại tự do và chính sách phát triển trung tâm lọc hóa dầu và năng lượng quốc gia; làm rõ nguyên nhân vụ cháy tại phường Cầu Ông Lãnh, TP Hồ Chí Minh

Tin nổi bật ngày 5/12: Chính phủ cho ý kiến về đề án khu thương mại tự do và chính sách phát triển trung tâm lọc hóa dầu và năng lượng quốc gia; làm rõ nguyên nhân vụ cháy tại phường Cầu Ông Lãnh, TP Hồ Chí Minh

Chính phủ cho ý kiến về đề án khu thương mại tự do và đề xuất cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển trung tâm lọc hóa dầu và năng lượng quốc gia; điều tra làm rõ nguyên nhân, khắc phục hậu quả vụ cháy tại phường Cầu Ông Lãnh, Thành phố Hồ Chí Minh … là một số tin tức đáng chú ý ngày 5/12.

Đoạn bờ bao ngăn triều cường xã đảo Đông Hải, tỉnh Vĩnh Long đã bị nước biển cuốn trôi hoàn toàn.

Sớm gia cố bờ bao ngăn triều cường xã đảo Đông Hải

Những ngày này, triều cường kết hợp với sóng to, gió lớn đã gây sạt lở hơn 500m bờ bao ngăn triều cường khu vực Cồn Nhàn thuộc 2 ấp Đông Thành, Hồ Thùng, xã Đông Hải, tỉnh Vĩnh Long. Nước biển tràn vào đất liền gây thiệt hại thủy sản, hoa màu, ảnh hưởng khoảng 50ha đất sản xuất của hàng chục hộ dân.

[Video] Khẩn trương điều tra nguyên nhân vụ cháy làm 4 người tử vong tại TP Hồ Chí Minh

[Video] Khẩn trương điều tra nguyên nhân vụ cháy làm 4 người tử vong tại TP Hồ Chí Minh

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình đã ký Công điện số 236/CĐ-TTg ngày 5/12/2025, yêu cầu các cơ quan chức năng khẩn trương xử lý vụ cháy xảy ra lúc 4 giờ 37 cùng ngày tại số 227 Trần Hưng Đạo, phường Cầu Ông Lãnh (TP Hồ Chí Minh), khiến bốn người thiệt mạng và hai người bị thương. 

Dự án "Mắt sáng cộng đồng" bố trí các xe phẫu thuật lưu động đạt chuẩn bệnh viện để hỗ trợ người dân vùng sâu, vùng xa.

Dự án "Mắt sáng cộng đồng": Mỗi đôi mắt sáng trở lại là một cuộc đời lần nữa mở ra

Hơn 10 năm về trước, đoàn bác sĩ của Bệnh viện Mắt quốc tế DND không quản ngại khó khăn, đến Quỳnh Nhai (Sơn La) để tiến hành thay thủy tinh thể cho hơn 100 người cao tuổi. "Đó là những ngày trời rét căm, chúng tôi 'mang' cả phòng mổ lên núi, với mong muốn đem ánh sáng trở lại cho bà con vùng cao", bác sĩ Quỳnh hồi tưởng.

Thành phố Đà Nẵng họp triển khai "chiến dịch Quang Trung".

Đà Nẵng tăng tốc triển khai "chiến dịch Quang Trung"

Ông Phạm Đức Ấn, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng yêu cầu việc sửa chữa và xây dựng lại nhà cửa phải bảo đảm tiêu chí an toàn, bền vững, không để tình trạng nhà làm xong 2-3 năm đã hư hỏng. Tại các địa bàn khó khăn chưa triển khai được phải có phương án tạm thời cho dân ngay.

Phối cảnh cầu vượt trực thông trên tuyến đường Cổ Linh.

Làm cầu vượt trực thông dài hàng trăm mét giải quyết ùn tắc đường Cổ Linh

Do lưu lượng phương tiện lớn, đường Cổ Linh (Hà Nội) luôn trong tình trạng ùn tắc, mất trật tự an toàn giao thông, là “điểm nghẽn” phát triển kinh tế-xã hội của khu vực. Dù mới đi vào hoạt động theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, nhưng phường Long Biên đã chủ động đề xuất giải pháp giải quyết căn cơ tình trạng này.

Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi Hồ Văn Niên cùng lãnh đạo các ban, sở, ngành của tỉnh và địa phương thực hiện nghi thức khởi công xây dựng nhà mới cho gia đình bà Hồ Thị Hương, ở xã Tây Trà.

Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi yêu cầu sớm hoàn thành việc xây mới và sửa chữa nhà cho người dân vùng bão lũ

Sáng 5/12, tại buổi lễ trao kinh phí hỗ trợ cho các gia đình có nhà bị hư hỏng do mưa lũ ở xã Tây Trà, đồng chí Hồ Văn Niên, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi yêu cầu địa phương huy động tối đa nguồn lực, sớm hoàn thành việc xây mới, sửa chữa nhà, để các gia đình nhanh chóng ổn định chỗ ở, an cư, lạc nghiệp.

Văn phòng Làng trẻ em SOS Việt Nam.

Cần giải quyết tốt các vấn đề đặt ra khi chuyển các Làng SOS về địa phương quản lý

Gần 40 năm qua, với sự hỗ trợ của Làng trẻ em SOS quốc tế và các nhà tài trợ, Việt Nam có hơn 7.000 trẻ em, thanh, thiếu niên được nuôi dưỡng tại 17 cơ sở. Hiện nay, do nhiều nguyên nhân, nhiều Làng trẻ SOS cơ sở bị dừng nguồn tài trợ dẫn đến gặp nhiều khó khăn trong việc nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em.