Trung tướng Tô Văn Huệ, Cục trưởng Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (C06, Bộ Công an) cho biết, theo quy định của Luật Cư trú năm 2020, bắt đầu từ ngày 1/1/2023, sổ hộ khẩu giấy, sổ tạm trú giấy sẽ chính thức không còn giá trị sử dụng. Cơ quan chức năng sẽ quản lý thông tin cư trú của người dân bằng phương thức điện tử, thay vì thủ công như trước đây.
Kể từ ngày 1/7/2021, thời điểm luật có hiệu lực, khi công dân thực hiện các thủ tục đăng ký cư trú dẫn đến thay đổi thông tin trong sổ hộ khẩu, sổ tạm trú thì cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm thu hồi sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã cấp, thực hiện điều chỉnh, cập nhật thông tin trong cơ sở dữ liệu về cư trú và không cấp mới, cấp lại sổ hộ khẩu, sổ tạm trú. Đối với sổ hộ khẩu giấy, sổ tạm trú giấy đã được cấp trước ngày 1/7/2021 vẫn được sử dụng và có giá trị cho đến hết ngày 31/12/2022. Như vậy, Bộ Công an không có chủ trương thu hồi sổ hộ khẩu đại trà.
Luật quy định rất rõ, chỉ những trường hợp làm các thủ tục dẫn đến thay đổi thông tin trong sổ thì cơ quan công an mới phải thu hồi. Bên cạnh đó, từ ngày 1/7/2021, cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư chính thức đã hoạt động. Khi công dân thực hiện các thủ tục về cư trú, lực lượng công an sẽ cập nhật vào cơ sở dữ liệu.
Những thay đổi về cư trú sẽ được điều chỉnh trên hệ thống thông tin điện tử chứ không điều chỉnh trên sổ hộ khẩu giấy. Sổ hộ khẩu lúc này không còn giá trị nên buộc phải thu lại theo quy định. Theo Bộ Công an, việc thu lại sổ hộ khẩu giấy cũng để tránh trường hợp người dân mang sổ hộ khẩu giấy (thường không cập nhật đầy đủ thông tin cư trú thời điểm hiện tại) đi thực hiện các giao dịch, dẫn tới phát sinh nhiều vấn đề.
Lãnh đạo C06 thông tin thêm, kể từ ngày 1/1/2023, sổ hộ khẩu giấy và sổ tạm trú hết giá trị, các giao dịch không còn sử dụng đến hai loại giấy tờ này, thay vào đó là sử dụng thông tin trên hệ thống dữ liệu điện tử. Điều đó đồng nghĩa cơ quan công an sẽ không thu hồi sổ hộ khẩu giấy nữa, người dân hoàn toàn có thể giữ lại.
Liên quan việc lực lượng công an đang cấp giấy xác nhận thông tin cư trú cho người dân, thay thế cho sổ hộ khẩu đã bị thu hồi, Bộ Công an cho biết, lẽ ra sau khi thu hồi sổ hộ khẩu giấy, cơ quan công an không cần phải cấp giấy này nữa.
Về nguyên tắc, kể từ ngày 1/7/2021, khi cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư chính thức đi vào hoạt động, các cơ quan, đơn vị đã có thể khai thác thông tin để phục vụ người dân.
Tuy nhiên, do đang ở giai đoạn “giao thời”, một số đơn vị vẫn yêu cầu xuất trình sổ hộ khẩu, và cũng để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân, cơ quan công an đang cấp giấy xác nhận thông tin cư trú. Giấy này có giá trị trong vòng 30 ngày đối với trường hợp xác nhận thông tin về cư trú. Khi hết hạn, công dân có thể tiếp tục đến cơ quan công an hoặc thông qua cổng dịch vụ công quốc gia, cổng dịch vụ công Bộ Công an để xin cấp lại mà không phụ thuộc vào nơi thường trú.
Thời hạn một tháng đã được cơ quan công an tính toán kỹ lưỡng. Bởi lẽ, thực tế, có người cả năm không thay đổi thông tin cư trú nhưng cũng có người trong một tháng đã có thể chuyển nơi thường trú, nếu không cập nhật kịp thời sẽ không chính xác.
