Lễ nhậm chức diễn ra tại tòa nhà Quốc hội ở Thủ đô Windhoek, đúng dịp kỷ niệm 35 năm độc lập của Namibia, với sự tham dự của nhiều lãnh đạo châu Phi như Tổng thống Tanzania Samia Suluhu Hassan và Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa. Bà Nandi-Ndaitwah, 72 tuổi, bước lên vị trí cao nhất trong bối cảnh đất nước kỳ vọng vào sự đổi mới, đồng thời đối mặt nhiều thách thức kinh tế và xã hội.
Bà Nandi-Ndaitwah là một trong số ít nhà lãnh đạo nữ ở châu Phi lên nắm quyền Tổng thống thông qua bầu cử trực tiếp. Sinh ra và lớn lên trong thời kỳ đất nước đang trải qua chế độ phân biệt chủng tộc tàn bạo, bà gia nhập Tổ chức Nhân dân Tây Nam Phi (SWAPO), hiện là đảng cầm quyền, từ khi còn trẻ. Trước khi đắc cử, bà là Phó Chủ tịch SWAPO.
Trong những năm qua, bà từng đảm nhận nhiều vai trò quan trọng trong bộ máy chính quyền Namibia, như Bộ trưởng Môi trường và Du lịch (2010-2012), Bộ trưởng Quan hệ quốc tế (2012-2015) và Phó Tổng thống (2015-2024). Trong chiến dịch tranh cử năm 2024, bà Nandi-Ndaitwah thường xuyên nhấn mạnh tầm quan trọng của sự ổn định. Bà từng nói: “Namibia đã chọn hòa bình và ổn định, tôi sẽ tiếp tục theo đuổi mục đích này”, phản ánh cam kết duy trì đoàn kết quốc gia.
Theo Reuters, cương lĩnh tranh cử của bà tập trung vào 3 trụ cột: Tạo việc làm mới, cải cách hệ thống phân phối đất đai và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thông qua khai thác tài nguyên như dầu mỏ hay trữ lượng quặng lớn. Bà đã đưa ra cam kết tạo ra 500.000 việc làm trong 5 năm, đầu tư khoảng 4,7 tỷ USD vào nông nghiệp, sản xuất, cơ sở hạ tầng và năng lượng tái tạo. Định hướng của tân Tổng thống là đa dạng hóa nền kinh tế, giảm phụ thuộc vào khai khoáng, tận dụng tiềm năng dầu mỏ mới phát hiện để đưa Namibia thoát khỏi tình trạng thu nhập thấp.
Nhà lãnh đạo kỳ cựu lên nhậm chức trong bối cảnh Namibia đứng trước cả những cơ hội và thách thức lớn. Đất nước với dân số 3 triệu người đang đầy tiềm năng bước vào “cơn sốt dầu mỏ” sau các phát hiện trữ lượng lớn của một số công ty ở các mỏ dầu nước này. Song, nền kinh tế quốc gia tây nam châu Phi vẫn phụ thuộc nặng nề vào tài nguyên khoáng sản, dẫn đến tỷ lệ thất nghiệp cao, ở mức khoảng 33% vào năm 2023, theo số liệu của Ngân hàng Thế giới (WB) và bất bình đẳng sâu sắc.
Bởi vậy, bà Nandi-Ndaitwah đang phải giải quyết nhiều vấn đề cấp bách, mà trên hết là tình trạng thất nghiệp và nghèo đói. Báo cáo của Chương trình Phát triển LHQ (UNDP) năm 2023 cho hay, hơn 40% dân số Namibia sống dưới mức nghèo khổ. Việc tạo 500.000 việc làm trong 5 năm là mục tiêu tham vọng, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ với khu vực tư nhân và đầu tư nước ngoài.
Bên cạnh đó, quốc gia của sa mạc Namibia cũng cần tận dụng cơ hội từ dầu mỏ và khí đốt. Với trữ lượng ước tính hàng tỷ thùng dầu, Namibia có tiềm năng trở thành nhà sản xuất nhiên liệu lớn, nhưng cũng đặt ra vô vàn khó khăn với sự phát triển và ổn định. Tình trạng biến đổi khí hậu gây hạn hán kéo dài đe dọa ảnh hưởng đến nông nghiệp của Namibia. Hiện, ngành nông nghiệp chiếm 7% GDP, tạo công ăn việc làm và thu nhập cho hàng trăm nghìn người duy trì cuộc sống. Song, đông đảo người dân bày tỏ sự tin tưởng, mong muốn bà sẽ mang kinh nghiệm phong phú để chèo lái đất nước, biến những thử thách thành cơ hội thông qua các chương trình hành động cụ thể.
Theo tờ The Namibian, nữ Tổng thống được ca ngợi như “biểu tượng của sự kiên trì”. Với cam kết mạnh mẽ, bà mang đến hy vọng về sự đổi mới và phát triển kinh tế. Bà từng nhấn mạnh: “Tôi sinh ra để phục vụ người dân Namibia. Tôi đã chuẩn bị sẵn sàng”. Thuận lợi cho bà Nandi-Ndaitwah là sự ủng hộ từ các thành viên SWAPO, đảng đang chiếm 57% số phiếu bầu trong cuộc bầu cử 2024, theo Ủy ban Bầu cử Namibia.
Nhiệm kỳ sắp tới của bà Netumbo Nandi-Ndaitwah được kỳ vọng sẽ khởi đầu cho một giai đoạn phát triển đầy thử thách nhưng cũng nhiều cơ hội của Namibia. Các nhà quan sát cho rằng, việc cân bằng giữa cải cách nội bộ và hợp tác quốc tế là yếu tố then chốt cho sự thành công.
