Những bãi rác nghi ngút khói dọc theo lề đường, bên ngoài các khu du lịch, bãi biển là khung cảnh thường thấy ở Gambia. Dù đã có những chính sách nhằm giảm ô nhiễm nhựa, song Gambia vẫn chưa thể cải thiện tình hình. Mới đây, giới chức quốc gia này đã công bố lộ trình mới để loại bỏ nhựa trong thập kỷ tới. Kế hoạch hành động quốc gia - một chiến lược phối hợp cùng tổ chức Common Seas của Anh - nhằm mục đích hướng đến toàn bộ vòng đời của nhựa để giảm 86% chất thải nhựa thông qua việc cải thiện cơ sở hạ tầng, thực thi nghiêm ngặt hơn các luật mới và hiện hành, đồng thời nâng cao nhận thức của công chúng.
Các biện pháp chính trong kế hoạch mới bao gồm lệnh cấm theo từng giai đoạn đối với chai nhựa dùng một lần, cải thiện khả năng tiếp cận nước uống để giảm phụ thuộc vào chai đựng nước dùng một lần và thực thi chặt chẽ hơn lệnh cấm túi nhựa. Tiến sĩ Dawda Badgie, Tổng Giám đốc điều hành (CEO) của Cơ quan Môi trường quốc gia Gambia, coi kế hoạch này là một bước tiến thiết yếu. Để thực hiện kế hoạch này, bà Vicky Rollinson thuộc tổ chức WasteAid UK cho biết: "Vấn đề lớn nhất sẽ là năng lực tài chính". Chi phí ước tính của kế hoạch hành động là khoảng hơn 6 triệu USD, một con số cao đối với một quốc gia nghèo như Gambia.
The Guardian dẫn số liệu của LHQ cho hay, mỗi ngày có khoảng 2.000 xe tải chở đầy rác thải nhựa được đổ vào các đại dương, sông ngòi và hồ trên thế giới. Các chuyên gia cảnh báo thế giới sẽ "không thể xử lý" được lượng rác thải nhựa này trong 10 năm nữa. Tổ chức Common Seas cũng cho biết, Gambia - một quốc gia có dân số chưa đầy 2,8 triệu người - đã thải ra gần 23.000 tấn rác thải nhựa vào năm 2021. Con số này dự kiến sẽ tăng 42% trong 10 năm tới.
Là một quốc gia nhập khẩu nhựa ròng, Gambia không có cơ sở hạ tầng để quản lý rác thải. Một phần lớn hệ thống tái chế của Gambia phụ thuộc vào những người nhặt rác thải nhựa. Bà Amie Sonko là một phụ nữ thu gom rác nhựa tại Gambia. Con gái bà từng mất vì bệnh tim do hít phải khói từ việc đốt nhựa tại các bãi rác tạm thời trong nhiều năm. Sau cú sốc đó, bà Sonko hiện dành thời gian thu gom nhựa và giáo dục cộng đồng về việc tái chế và mối nguy hiểm của việc đốt rác. Được WasteAid UK hỗ trợ, nhóm của bà Sonko đã được đào tạo và trang bị để thu gom, phân loại và bán nhựa một cách an toàn cho các đơn vị tái chế tại địa phương. Họ có thể kiếm được 125 USD/tấn và chia đều số tiền thu được.
Trước những thông tin về kế hoạch mới nhằm loại bỏ ô nhiễm nhựa, bà Sonko cho rằng, đây là điều cần thiết song bà cũng hy vọng chính phủ sẽ có những giải pháp nhằm tạo cơ hội việc làm cho những người đang làm việc thu gom rác thải nhựa giống bà. Trong khi đó, ông Lamin Jassey, người đã làm việc trong lĩnh vực bảo tồn môi trường trong 15 năm, hoan nghênh kế hoạch hành động nhưng vẫn bày tỏ hoài nghi về hiệu quả của các biện pháp mới. Đồng quan điểm, Ajie Fana - một trong số hàng nghìn người thu gom và bán nhựa từ các bãi chôn lấp trên khắp cả nước - cũng chia sẻ: “Chúng tôi sẽ chờ xem liệu chính quyền có biện pháp để chúng tôi có thể rời khỏi bãi rác thải nhựa này hay không”.
Theo Liên minh Môi trường Gambia, khoảng 15 nhóm phi chính phủ đang nỗ lực giải quyết vấn đề ô nhiễm nhựa, bao gồm Precious Plastics, tổ chức tái chế nhựa thu gom thành các sản phẩm gia dụng, hay Women's Initiative Gambia, nơi biến rác thải thành túi xách. Các chuyên gia môi trường cũng như người dân đều kỳ vọng kế hoạch mới của Gambia có thể giúp quốc gia châu Phi này cải thiện tình hình về rác thải nhựa trong thời gian tới, đem lại cuộc sống lành mạnh hơn cho cộng đồng.
