Tham vọng mới
Reuters cho biết vừa qua, ông Jim Bridenstine, quản trị viên của NASA đã công bố kế hoạch chinh phục Mặt trăng của cơ quan này. Theo đó, trong năm 2019, NASA sẽ bắt tay triển khai kế hoạch đưa con người trở lại Mặt trăng và tiếp theo là chinh phục sao Hỏa. Ông Bridenstine tiết lộ, việc đưa con người quay trở lại Mặt trăng lần này sẽ không giống những gì mà Mỹ đã làm cách đây 50 năm, khi nhà thám hiểm nước này là Neil Amstrong đặt chân lên vệ tinh tự nhiên duy nhất của Trái đất.
Quản trị viên của NASA cho biết: “Chúng tôi quay trở lại Mặt trăng với những công nghệ và hệ thống mới để thám hiểm thêm nhiều khu vực trên bề mặt mà chúng tôi chưa bao giờ nghĩ rằng có thể. Lần này, chúng tôi đi tới Mặt trăng và sẽ ở lại trong một thời gian dài, thay vì chỉ ở lại trong chốc lát như cách đây 50 năm”. Theo ông Bridenstine, NASA vô cùng hào hứng với kế hoạch này và sẽ triển khai sớm nhất có thể.
Chi tiết của chương trình trên được cho là sẽ bắt đầu vào cuối tháng này khi các quan chức cấp cao của NASA có cuộc họp cùng các lãnh đạo đầu ngành tại trụ sở của NASA ở Thủ đô Washington D.C của Mỹ. Trước đó, NASA dự tính chuyến hạ cánh đầu tiên xuống Mặt trăng được tiến hành vào cuối năm 2020. Ngoài ra, cơ quan này cho biết đang có ý định xây dựng một trạm không gian nằm trong vùng lân cận của Mặt trăng có tên Lunar Orbital Platform-Gateway. Đây sẽ là trạm trung chuyển, giúp NASA hoàn thành những sứ mệnh khám phá vũ trụ khác, như kế hoạch đưa con người lên sao Hỏa.
NASA cho biết, để phục vụ sứ mệnh khám phá Mặt trăng, cơ quan này đã quyết định hợp tác với chín công ty vũ trụ, gồm Lockheed Martin, Astrobotic, Firefly Aerospace, Masten Space Systems, Moon Express, Draper, Intuitive Machines, Deep Space Systems và Orbit Beyond. Trước đó NASA cho biết đã nhận được sự quan tâm từ hơn 30 công ty, trong đó có các công ty nổi tiếng như SpaceX của tỷ phú Elon Musk, hay Blue Origin của người đứng đầu Tập đoàn bán lẻ Amazon Jeff Bezos. Dù vậy, công ty này chỉ lựa chọn chín công ty phù hợp nhất để cùng thực hiện kế hoạch quay lại thăm “chị Hằng”.
Theo Reuters, kế hoạch chinh phục Mặt trăng được NASA đưa ra sau khi ông Dmitry Rogozin, Tổng Giám đốc Cơ quan Vũ trụ Liên bang Nga (Roskosmos) ngày 24-1-2018 khẳng định, phi hành gia Nga đã đặt nhiệm vụ tới Mặt trăng trong thời gian tới để kiểm tra xem liệu Mỹ có thật sự đặt chân lên nơi này hay không.
Trước đó, các phương tiện truyền thông trên thế giới đã lan truyền nhiều tin đồn về việc những phi hành gia người Mỹ đặt chân tới Mặt trăng từ cách đây nửa thế kỷ chỉ là câu chuyện không có thật. Do đó, giới phân tích cho rằng dù những phát biểu của ông Rogozin có vẻ như chỉ là một lời đùa cợt, song nó đã khiến Mỹ gấp rút chứng minh sự thật và quyết tâm đưa các phi hành gia của mình lên Mặt trăng một lần nữa.
NASA có kế hoạch để các nhà nghiên cứu ở lại một thời gian dài trên Mặt trăng. Ảnh: NBC NEWS
Cuộc đua khai thác Mặt trăng?
The New York Times cho biết, thời gian gần đây, Mặt trăng đã trở thành mục tiêu chinh phục của các cơ quan hàng không và vũ trụ cũng như nhiều doanh nghiệp trên thế giới. Ngoài Mỹ, nhiều quốc gia khác đã thể hiện tham vọng đặt chân tới nơi này. Cụ thể, ngày 3-1-2019 Cơ quan Vũ trụ Trung Quốc tuyên bố đã hạ cánh thành công tàu Hằng Nga 4 xuống mặt tối của Mặt trăng nhằm tìm kiếm cái nhìn mới về nguồn gốc và sự tiến hóa của nơi này. Trước đó, năm 2013, Trung Quốc trở thành nước thứ ba trên thế giới đưa thiết bị lên Mặt trăng, sau Mỹ và Nga. Nhưng với sự đổ bộ của Hằng Nga 4, Trung Quốc tự tin là quốc gia đầu tiên thám hiểm mặt tối chưa từng được khám phá trên Mặt trăng.
Cuối tháng 1 vừa qua, Cơ quan Vũ trụ Ấn Độ cũng thông báo kế hoạch phóng tàu thăm dò lên Mặt trăng lần thứ hai. Ấn Độ cho biết, chương trình tên gọi “Chandrayaan-2” sẽ nhằm mục đích phân tích các mẫu đất đá trên bề mặt Mặt trăng để khai thác heli-3, một đồng vị trị giá hàng nghìn tỷ USD được cho là có nhiều trên vùng đất này.
Trong khi đó, tên lửa đẩy SpaceX Falcon 9 dự kiến sẽ mang tàu đổ bộ đầu tiên của Israel lên Mặt trăng trong năm nay. Hàng loạt các công ty tư nhân khác như SpaceIL (Israel) cùng ba công ty khác là PTSellectists của Đức, Team Indus và Moon Express có trụ sở tại Florida (Mỹ) đều tuyên bố hướng đến mục tiêu đưa tàu lên Mặt trăng trong năm 2019.
Không chỉ dừng ở việc chạm tới Mặt trăng, năm 2018, tại Hội nghị khoa học không gian tổ chức tại Thủ đô Riga của Latvia, các nhà khoa học đến từ nhiều nước trên thế giới đã cùng bàn luận về chương trình xây dựng “Làng mặt trăng” do Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) xúc tiến. Đây là chương trình nhằm xây dựng cơ sở mới, thay thế hoàn toàn vai trò của Trạm vũ trụ quốc tế (ISS) sẽ ngừng hoạt động vào năm 2024, đồng thời hiện thực hóa ước mơ sinh sống trên “cung trăng” của con người.
ESA cho biết, theo kế hoạch, “Làng mặt trăng” ban đầu sẽ là nơi điều phối hoạt động của robot hoặc các máy thăm dò, sau đó sẽ đưa người lên nghiên cứu và trở thành trạm chuyển tiếp cho các kế hoạch khám phá những vùng đất xa xôi hơn trong vũ trụ. ESA đặt mục tiêu không chỉ có sự hiện diện tạm thời của con người mà còn tham vọng đưa con người định cư lâu dài trên vệ tinh tự nhiên của Trái đất. Tại đây, các nhà thám hiểm sẽ sinh sống trên bề mặt Mặt trăng, đồng thời chia thành nhiều đơn vị thực hiện các nhiệm vụ như nghiên cứu khoa học vũ trụ, thiên văn học, nghiên cứu sự sống của con người ngoài không gian, sử dụng tài nguyên trên Mặt trăng, thậm chí phát triển kinh tế, thương mại.
Các ý tưởng đối với Mặt trăng cho thấy đã có những bước tiến trong nghiên cứu khoa học cũng như tham vọng của con người trong việc khám phá vũ trụ. Dù vậy, nhiều nhà khoa học cũng lo ngại, các dự án này sẽ dẫn đến những cuộc đua để tranh giành quyền lợi khai thác các tài nguyên trên Mặt trăng, một mảnh đất màu mỡ và hấp dẫn với nhiều nguồn tài nguyên quý. Nhiều nghiên cứu cho thấy, Mặt trăng là nơi chứa nhiều đá bazan, đồng vị hiếm heli-3 và là nguồn tài nguyên nước dồi dào với các hố băng…
Trước những lo ngại trên, thời gian qua, LHQ và nhiều tổ chức quốc tế đã đề xuất việc ra đời các quy ước chung về khai thác tài nguyên ngoài Trái đất. Quy ước này được cho là sẽ yêu cầu các quốc gia tuân thủ luật pháp quốc tế về quyền sở hữu tài sản chung của nhân loại trên Mặt trăng giúp bảo vệ nơi này khỏi sự khai phá quá mức của con người.
