Để lưu giữ nghệ thuật hoa tiêu cổ xưa của người Polynesia, một số nhà hàng hải hiện đại đã quyết định ra khơi hàng nghìn hải lý mà không có dụng cụ hỗ trợ. Một trong những sự kiện đáng nhớ nhất của hoạt động này diễn ra ngày 4/6/1976, khi một số thủy thủ Hawaii trên chiếc Hōkūle‘a - một loại thuyền buồm hai thân truyền thống của người Polynesia, cập cảng Pape’ete (Tahiti) sau 33 ngày lênh đênh trên biển. Các thủy thủ này đã hoàn thành chuyến đi dài 3.862 km từ Hawaii đến Tahiti. Đây là chuyến đi dài đầu tiên trên thế giới chỉ sử dụng cách tìm đường truyền thống của người Polynesia, vốn lưu truyền qua nhiều thế kỷ.
Đối với các nhà hàng hải hiện đại, việc điều hướng trên đại dương mà không dùng công cụ hỗ trợ là một thử thách lớn, thậm chí nguy hiểm tới tính mạng. Nhưng đối với những người thủy thủ Polynesia, nó liên quan mối liên hệ sâu sắc với Trái đất, cũng như sự thông thạo trong các chuyển động và đặc điểm của hành tinh. Nếu là người bình thường sẽ ít chú ý tới những ngôi sao hoặc đàn chim mòng biển bay, nhưng người Polynesia lại coi các chòm sao là “la bàn” tự nhiên giúp định hướng, hay những đàn chim biển đem lại nhiều thông tin về đất liền…
Bà Christina Thompson, tác giả cuốn sách “Sea People: The Puzzle of Polynesia” cho biết: “Họ là những người di cư thuần thục của đại dương và sinh sống tại nhiều hòn đảo trên thế giới. Những thủy thủ Polynesia sớm nắm rõ nhiều tín hiệu từ mẹ thiên nhiên để vượt biển thành công, sau đó định cư trên hơn 1.000 hòn đảo rải rác giữa New Zealand, Hawaii... Ông Nainoa Thompson (68 tuổi), một người Hawaii bản địa và là nhà hàng hải bậc thầy, khẳng định những người thế hệ sau như ông có trách nhiệm phải bảo tồn truyền thống quý giá này. Hiện, ông Thompson cũng là Chủ tịch của Polynesian Voyaging Society - tổ chức có trụ sở tại Hawaii liên quan bảo vệ và phát huy di sản hàng hải của người Polynesia.
Chính ông Thompson đã đào tạo thành công lớp hoa tiêu trẻ đầu tiên từ những năm 70 của thế kỷ trước. Đến nay, tổ chức Polynesian Voyaging Society vẫn tiếp tục đào tạo nhiều thế hệ hoa tiêu mới; thể hiện mong muốn mang trí tuệ cổ xưa về hàng hải kết hợp cùng với những kiến thức hiện đại. Ông Thompson và rất nhiều hoa tiêu trẻ còn thực hiện nhiều sáng kiến có tầm vóc, đơn cử như chuyến đi vòng quanh thế giới trên tàu Hōkūle’a từ năm 2013 đến năm 2017.
Sự kiện trên đã truyền cảm hứng cho hơn 200 học viên trẻ, trong đó có nữ hoa tiêu triển vọng Tamiko Fernelius, người tình nguyện sẽ cầm lái trong chuyến đi khắp thế giới lần thứ hai. Chỉ với kiến thức đi biển cổ xưa Polynesia, cô Tamiko dự định thực hiện chuyến đi vòng quanh Thái Bình Dương kéo dài sáu năm, vượt qua chặng đường dài 65.983 km mà không cần bất kỳ thiết bị hỗ trợ hiện đại nào. Họ dự định ra khơi vào đầu năm 2022, ngoài mục tiêu truyền bá nghệ thuật hoa tiêu cổ xưa, đồng thời kêu gọi tất cả cư dân trên các hòn đảo ở Thái Bình Dương đồng lòng trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. “Thám hiểm đại dương bằng tàu Hōkūle’a và kiến thức hàng hải Polynesia truyền thống đã giúp tôi hiểu và yêu hơn thiên nhiên, cũng như văn hóa của chúng tôi”, cô Tamiko chia sẻ.
Trong chuyến đi sắp tới, ông Thompson vẫn sẽ tham gia nhưng chỉ đóng vai trò cố vấn cho thế hệ hoa tiêu trẻ. “Chứng kiến những người trẻ ra khơi, đôi khi tôi muốn quay trở lại thời gian về lúc 20 tuổi. Hàng triệu người bắt đầu nhận ra rằng, tất cả những gì họ cần làm là bảo vệ hành tinh và điều đó nên bắt nguồn từ tình yêu dành cho “mái nhà chung” của chúng ta thông qua những chuyến hải trình như thế”, ông Thompson bày tỏ.
