Muốn TTCK phát triển bền vững, ngay từ đầu thì NĐT nhỏ lẻ cũng nên hướng đến các tiêu chí chuyên nghiệp nhất định.
Khoảng hai tuần trước, khi VN Index giảm về vùng 1.239 điểm, cùng với giá trị giao dịch (GTGD) khoảng 10.550 tỷ đồng, không nhiều kỳ vọng chỉ số này có thể quay về vùng 1.280 điểm sớm như ở thời điểm hiện tại. Phiên giao dịch hôm qua 25/9, VN Index tăng tích cực khoảng 10,5 điểm để lên hơn 1.287 điểm, cộng với GTGD khớp lệnh lên đến gần 20.600 tỷ đồng đã tạo ra sự phấn chấn cho rất nhiều NĐT.
Trong khoảng 8-10 phiên giao dịch gần nhất, không có một thông tin hỗ trợ đặc biệt nào. Có thể nói là dòng tiền đang “tự vận động” và thị trường diễn biến theo “ngôn ngữ” riêng của mình. Vấn đề là NĐT phải có khả năng “đọc” được dòng tiền. Chẳng hạn, phiên 25/9 ghi nhận sự bùng nổ của một loạt cổ phiếu (CP) các công ty chứng khoán (CTCK) nhưng cũng không dễ để lý giải được nguyên nhân. Và khi không tìm được nguyên nhân thì NĐT phải có khả năng quan sát dòng tiền. Đây chính là một trong những kỹ năng đầu tiên để NĐT hướng tới sự chuyên nghiệp, một kỹ năng bắt buộc phải có để “sinh tồn” trên thị trường.
Đơn giản nhất trong việc quan sát hay “đọc dòng tiền” là theo dõi GTGD hằng ngày, được thống kê bằng nhiều công cụ, nếu chiều hướng tăng thì thường là dòng tiền tăng, thị trường tích cực, và ngược lại dòng tiền giảm có thể báo hiệu rủi ro. Đây là cách thức đơn giản nhất, nhưng nếu đặt ra tình huống thị trường không có nhiều đột biến thì quan sát dòng tiền không dễ vì biến động không thật sự rõ ràng, vậy NĐT sẽ cần có công cụ gì? Lúc này, để tối ưu hóa cho sự quan sát và phán đoán, hàng loạt các công cụ khác như phân tích kỹ thuật, các bộ chỉ số, hay ứng dụng của các CTCK thiết kế sẽ hữu ích. Nhưng muốn sử dụng thuần thục các công cụ, thường là không phải mất tiền mua này, NĐT sẽ phải dành nhiều thời gian.
Trước đây, NĐT có thể “biết chút ít” hoặc mỗi thứ biết một chút, rồi dựa vào kinh nghiệm, phán đoán để ra quyết định đầu tư, nhưng các NĐT nhóm này có thể gặp nhiều thách thức trong giai đoạn hiện nay. Biến động của TTCK hiện nay khiến cho việc dựa vào kinh nghiệm đơn thuần gặp nhiều thách thức vì trong lịch sử 5-10 năm trước hay lâu hơn nữa cũng chưa có giai đoạn tương tự. Thị trường trước đây khi đi ngang thường CP sẽ không có những biến động mạnh như bây giờ. Nhưng kể từ năm 2020 trở đi, dù CP có đi ngang (xét trong khoảng thời gian khoảng vài tháng) thì trong vài tuần có thể tạo ra những biến động từ 10% trở lên. Biến động này cũng đồng nghĩa NĐT có thể mất đi 10% trong vài phiên nhưng cũng là cơ hội cho những NĐT khác tìm kiếm lợi nhuận. Và để đo lường, xác định những điểm mua, bán chính xác, cần những công cụ như phân tích kỹ thuật và sử dụng chặt chẽ.
Như vậy, dù NĐT ở quy mô nào, thì việc bỏ nhiều thời gian hơn, để nghiên cứu tìm hiểu thị trường cũng là điều chắc chắn, ngay cả với những người giàu kinh nghiệm nhất. Đó sẽ là xu hướng chuyên nghiệp và bền vững của thị trường.