Có thể thấy, nhiều năm qua, có rất nhiều ý kiến quan tâm, sau và trong mỗi đợt phong tặng. Nhiều tranh cãi quanh việc mở rộng đối tượng xét tặng danh hiệu đã nổ ra. Các nội dung, các ý kiến nhiều chiều, những tranh luận, phản biện đã làm tốn không ít giấy mực, thời gian, công sức của giới quản lý, giới nghề, cùng báo chí, dư luận. Thực tế, đây là việc cần làm khi các quy định đã cho thấy có những bất cập nhất định và dần bộc lộ những hạn chế so thực tiễn đời sống nghệ thuật. Cũng như, định hướng, nội dung văn bản mà các cơ quan quản lý xây dựng khó lòng thỏa mãn mọi mong muốn, đáp ứng mọi tâm tư, tình cảm của đông đảo các nghệ sĩ.
Nhưng cũng từ đây, nổi lên vấn đề đáng suy ngẫm, khi mà việc phát triển, hoàn thiện chính sách cho thấy vẫn còn những lúng túng, bất cập; liên tục được đặt ra đòi hỏi cần bao quát, sâu sát, đạt lý, thấu tình hơn, nhận được sự nhất trí đồng tình sâu rộng hơn trong đội ngũ những người sáng tạo, biểu diễn nghệ thuật. Mà ngược lại, dường như cứ đến các kỳ xét tặng, lại nổi lên những ì xèo, những băn khoăn khó lòng xoa dịu từ giới nghệ sĩ.
Điều này cho thấy rằng, để hạn chế được thực trạng không bắt kịp đời sống, còn vấp phải những phản ứng, phản biện từ giới nghề, và bảo đảm phát huy được định hướng tôn vinh nghệ sĩ một cách thấu đáo, nhân văn, thì công tác soạn thảo, trưng cầu ý kiến cần xác định rõ hơn các mục tiêu trong nội dung cũng như mục đích, hiệu quả áp dụng. Đó là, tôn vinh được nghệ thuật đỉnh cao, nghệ thuật với chất lượng xuất sắc; trân trọng được các nghệ sĩ có tâm, tài, trí với những đóng góp được giới nghề thật sự ghi nhận, tri ân; việc xét chọn danh hiệu không chỉ nhằm tôn vinh nghệ sĩ mà còn tác động tích cực tới giới nghề, xã hội, khẳng định trước công chúng những giá trị nghệ thuật và nhân cách nghề nghiệp cao quý, góp phần nâng cao thẩm mỹ công chúng…
Và để được như vậy, việc xây dựng dự thảo Nghị định về việc phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân, Nghệ sĩ Ưu tú cần có sự tham gia của nhiều nhà chuyên môn uy tín trong nghiên cứu, giảng dạy nghệ thuật; nhiều nghệ sĩ lão thành uy tín, có thâm niên hoạt động nghề nghiệp lâu dài. Cần cả sự khảo sát rộng rãi ý kiến của đông đảo nghệ sĩ các thế hệ đang công tác hay đã nghỉ ở các đơn vị nghệ thuật, các địa phương. Cũng như, thời gian cần được nới rộng để tranh thủ được nhiều đóng góp tâm huyết, chân thực. Đặc biệt, không thể thiếu sự nhiệt tình, sâu sát của đội ngũ làm công tác tổ chức, kết nối chuyên gia, nghệ sĩ, tiếp nhận và hoàn thiện các nội dung dự thảo… Với các tiêu chí mang tính định lượng như số huy chương, giải thưởng, năm công tác và định tính như uy tín trong nghề, thành quả trong đóng góp, xây dựng ngành nghề… theo từng lĩnh vực nghệ thuật, cần phải có các cuộc hội thảo, tọa đàm, trao đổi thật kín kẽ để đi đến thống nhất chung bảo đảm khoa học và nhân văn.
Đầu tư sâu sắc hơn nữa cho công việc này không chỉ cần có tầm nhìn xa mà còn đòi hỏi bằng cả cách tiếp cận, tấm lòng, bằng “con mắt xanh” với nghệ thuật, nghệ sĩ. Đó chính là yếu tố quan trọng góp phần quyết định cho thành công của việc trao tặng, tôn vinh.