1/Thay vì định kỳ 10 năm, cuộc chơi của điêu khắc Việt Nam do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức đã rút ngắn lại một nửa, nhằm đánh giá thành quả nghệ thuật, giới thiệu đến công chúng các tác phẩm điêu khắc xuất sắc của Việt Nam trong 10 năm qua (2013 - 2023).
Thứ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông nhận xét, sự góp sức, chuyển tiếp liền mạch giữa các thế hệ nhà điêu khắc đã tạo nên thành công và sự phát triển của điêu khắc Việt Nam. Một thế hệ nhà điêu khắc trẻ đã và đang trưởng thành với những tư duy sáng tạo mới, những nỗ lực tìm tòi thể nghiệm trên các chất liệu, kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, giữa bản sắc dân tộc và xu hướng hội nhập, toàn cầu hóa.
225 tác phẩm trưng bày, trong đó 16 tác phẩm giành giải thưởng được giới thiệu tại triển lãm, chứa đựng những suy tư, chiêm nghiệm về cuộc sống đương đại, chuyển tải những thông điệp mang tính xã hội, thời cuộc rõ nét. Các tác phẩm đã thể hiện những chuyển biến về quan niệm nghệ thuật, ngôn ngữ điêu khắc, hình thức biểu đạt và kỹ thuật thể hiện tác phẩm. Qua đó, các nghệ sĩ, đặc biệt là các nhà điêu khắc trẻ đã có sự mở rộng phong phú về tư duy sáng tác với những tìm tòi, thể nghiệm mới. Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam, họa sĩ Lương Xuân Đoàn - Chủ tịch Hội đồng nghệ thuật cuộc thi và triển lãm điêu khắc 5 năm toàn quốc 2023 cho rằng, việc tổ chức định kỳ 5 năm một lần giúp chúng ta nhận ra xu thế phát triển của điêu khắc đương đại Việt Nam đang tăng tốc như thế nào. Ở triển lãm lần này, những người trẻ đang nhô ra, nói những câu chuyện khác. Họ nghĩ khác, nhìn khác, thực hiện những ngôn ngữ khác của điêu khắc đương đại. Đây là điều quyết định số phận của nền điêu khắc đương đại Việt Nam. Giải thích về việc không có giải nhất, họa sĩ Lương Xuân Đoàn cho rằng, không có tác phẩm nào vượt lên, thuyết phục được các thành viên Hội đồng. Ba tác phẩm giải nhì với ba chất liệu: Kim loại, đá trắng và gốm là những gương mặt đại diện cho những thay đổi, những tìm tòi của giới điêu khắc trong 5 năm qua.
 |
Một tác phẩm điêu khắc đương đại tại triển lãm. |
2/Nhà điêu khắc Châu Trâm Anh (Bình Dương) với tác phẩm điêu khắc đá trắng “Tình ca phương Nam” đạt giải nhì, phản ánh rõ nét văn hóa truyền thống của vùng đồng bằng sông Cửu Long. Anh chia sẻ, tác phẩm của tôi dựa vào những giai điệu quê hương với hình tượng chàng trai phương nam biểu diễn đờn ca tài tử cùng các cô gái đang chơi những cây đàn truyền thống, cùng ngồi trên chiếc xe thổ mộ đặc trưng của lục tỉnh Nam Kỳ. Đây là những hình tượng rất đẹp, mang đậm nét văn hóa của quê hương.
Được đặc biệt chú ý là tác phẩm điêu khắc gỗ đạt giải ba mang tên “Anh hùng” của nghệ sĩ Nguyễn Văn Tuệ (Hà Nội). Đó là bộ tác phẩm khắc họa hình tượng ba chiến sĩ phòng cháy, chữa cháy Hà Nội đã hy sinh năm 2022 khi đang làm nhiệm vụ. Nguyễn Văn Tuệ hiện là giảng viên điêu khắc của Trường đại học Mỹ thuật Việt Nam. Anh ấp ủ tác phẩm này khi nghe tin ba đồng chí hy sinh vào năm ngoái, cũng là lời hứa trong lòng về sự xúc động và bằng khả năng của mình để tri ân sự hy sinh của các chiến sĩ phòng cháy, chữa cháy. “Tôi khắc họa hình ảnh ba chiến sĩ đã hy sinh trong vụ cháy là Thượng tá Đặng Anh Quân, Thượng úy Đỗ Đức Việt và Hạ sĩ Nguyễn Đình Phúc, đây cũng là lời tri ân tới lực lượng phòng cháy, chữa cháy, cứu hộ, cứu nạn đã có những hành động xả thân vì dân”, nghệ sĩ tâm sự.
Nguyễn Văn Tuệ đã dành gần một năm để hoàn thành tác phẩm, từ lên ý tưởng, phác thảo trên đất, chuyển thể lên gỗ rồi được sự tư vấn về trang phục của các đồng chí trong lực lượng. Khó khăn nhất để thực hiện tác phẩm này chính là thể hiện được tinh thần của các chiến sĩ. Anh đã chọn thời điểm các chiến sĩ bước ra từ hiện trường khi đã cứu nạn xong nhưng vẫn trong tư thế sẵn sàng chiến đấu với giặc lửa. Tác phẩm có kích thước theo tỷ lệ thật, giữ được hình ảnh dung dị, bình tĩnh và tinh thần dấn thân của các chiến sĩ.
Cuộc thi và Triển lãm 5 năm điêu khắc toàn quốc đang nhận được những đóng góp, phản hồi có giá trị cho các nghệ sĩ. Triển lãm như một bức tranh tổng thể của nền điêu khắc đang từng bước hòa nhịp với điêu khắc thế giới đương đại.
Có 536 tác phẩm của 285 tác giả gửi về tham dự cuộc thi. Hội đồng Nghệ thuật đã chọn ra được 225 tác phẩm của 164 tác giả để trưng bày tại triển lãm. 16 tác phẩm xuất sắc nhất đã được lựa chọn để trao giải thưởng, gồm: 3 giải nhì, 3 giải ba và 10 giải khuyến khích.
