Thị trường trái phiếu cần lấy lại niềm tin

Nghị định mới về trái phiếu doanh nghiệp tạm thời tháo gỡ một số khó khăn cho các doanh nghiệp, nhưng để thị trường hồi phục, cần làm nhiều việc hơn thế. Trong đó, các doanh nghiệp đóng vai trò quyết định trong việc lấy lại niềm tin của nhà đầu tư.
0:00 / 0:00
0:00
Doanh nghiệp bất động sản cần công khai, minh bạch, bảo đảm quyền lợi chính đáng, công bằng cho các nhà đầu tư.
Doanh nghiệp bất động sản cần công khai, minh bạch, bảo đảm quyền lợi chính đáng, công bằng cho các nhà đầu tư.

Giải pháp tình thế trong bối cảnh khẩn cấp

Nghị định 08/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung và ngưng hiệu lực thi hành một số điều tại các nghị định quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế.

TS Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia đánh giá, việc ban hành Nghị định 08 là cần thiết, được thị trường, nhà đầu tư và doanh nghiệp (DN) mong đợi.

Chuyên gia này cho rằng, Nghị định 08 có ba tác động chính. Thứ nhất, Nghị định tạo hành lang, cơ sở pháp lý cho phép DN phát hành trái phiếu đàm phán với các trái chủ để giãn hoãn nợ trái phiếu đáo hạn với thời gian gia hạn tối đa là hai năm. Qua đó, giảm áp lực trả nợ lượng trái phiếu đáo hạn với điểm rơi cao điểm năm 2023 (khoảng 120.000 tỷ đồng đối với các DN bất động sản) và năm 2024 (khoảng 110.000 tỷ đồng đối với DN bất động sản). Theo đó, DN cần thực hiện nghiêm túc các cam kết của mình, bảo đảm uy tín, danh dự và cũng là vì sự tồn vong của DN; còn nhà đầu tư có thể tiếp nhận với tinh thần chia sẻ lúc khó khăn…

Thứ hai, Nghị định tạo cơ sở pháp lý kèm theo hướng dẫn cơ bản bảo đảm việc thực hiện đàm phán đổi “trái phiếu lấy hàng” (chủ yếu là tài sản, bất động sản hay tài sản khác) một cách rõ ràng và nhất quán hơn, giảm thiểu rủi ro tranh chấp sau này. Theo đó, DN cần công khai, minh bạch, bảo đảm quyền lợi chính đáng, công bằng cho các nhà đầu tư; ngược lại, cũng cần có sự chia sẻ, đồng hành và thiện chí của nhà đầu tư.

Thứ ba, cho phép giãn tiến độ đến hết năm 2023 đối với việc áp dụng một số điều kiện, yêu cầu cao, đáp ứng thông lệ về tiêu chí nhà đầu tư chuyên nghiệp, về yêu cầu rút ngắn thời gian phân phối trái phiếu và về xếp hạng tín nhiệm trước khi phát hành.

Luật sư Nguyễn Đức Mạnh, Công ty TNHH Luật Bizlink cho rằng: Trên thực tế DN vẫn đang làm như vậy, vì nếu không trả được nợ đến hạn thì họ buộc phải thương lượng với nhà đầu tư. Nếu không thỏa thuận được, DN vẫn phải trả khi đến hạn. Các DN vẫn đang thương lượng với nhà đầu tư bằng nhiều cách, một là gia hạn trả nợ, hai là trả bằng tài sản khác. Nghị định 08 quy định rõ hơn, cụ thể hơn điều này. Cho dù Nghị định chưa có quy định, thì doanh nghiệp cũng đang làm việc tương tự. Vì thế, quy định này chưa hẳn là giải pháp mang tính đột phá.

Ngoài ra, vẫn còn một số băn khoăn khi quy định mới cho phép lùi thời điểm áp dụng quy định về kết quả xếp hạng tín nhiệm đối với DN phát hành trái phiếu đến ngày 1/1/2024.

Chuyên gia tài chính, TS Nguyễn Trí Hiếu cho rằng: Điều này tôi hoàn toàn không đồng ý vì tạo rủi ro cho nhà đầu tư. Những thất bại trong thị trường trái phiếu năm vừa qua có phần nguyên nhân là nhà đầu tư không có công cụ nào để biết trái phiếu họ mua có khả năng trả nợ hay không. Việc quy định có xếp hạng tín nhiệm sẽ trám lỗ hổng đó.

Còn theo luật sư Nguyễn Đức Mạnh, thị trường trái phiếu vừa qua hoạt động có nhiều vấn đề, doanh nghiệp phát hành có nhiều hình thức lách luật. Việc xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp là cần thiết để thị trường hoạt động một cách chuyên nghiệp, minh bạch hơn, bảo đảm cho các nhà đầu tư không chuyên nghiệp khi họ quyết định mua trái phiếu.

“Tuy nhiên, trong thời điểm hiện nay, do điều kiện của Việt Nam các đơn vị xếp hạng tín nhiệm chưa sẵn sàng, thì việc lùi này là cần thiết. Về lâu dài, phải có xếp hạng tín nhiệm”, ông Mạnh nói.

Quan trọng là niềm tin của nhà đầu tư

Đối với việc lùi thời gian áp dụng tiêu chuẩn nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, luật sư Nguyễn Đức Mạnh cho rằng: Trong chừng mực nhất định, điều này có thể làm tăng số lượng người tham gia mua trái phiếu. Tuy nhiên trong điều kiện hiện nay, người dân sẽ phải cân nhắc rất nhiều yếu tố khi mua trái phiếu doanh nghiệp vì họ đang mất niềm tin vào các DN bất động sản và thị trường bất động sản cũng đang trầm lắng.

TS Nguyễn Trí Hiếu đánh giá việc này giúp thị trường có nhiều thanh khoản hơn, nhà đầu tư cá nhân tham gia vào thị trường dễ dàng hơn, gỡ khó khăn phần nào cho thị trường trái phiếu. Song cần tránh rủi ro khi nhà đầu tư cá nhân tham gia ồ ạt vào thị trường trái phiếu, bởi các nhà đầu tư cá nhân còn hạn chế trong hiểu biết về thị trường tài chính, kiến thức phân tích tín dụng.

“Vấn đề cốt lõi của thị trường trái phiếu là phải tạo lại niềm tin cho nhà đầu tư”, TS Nguyễn Trí Hiếu nhấn mạnh. “Nghị định 08 mới dừng lại ở việc tìm giải pháp để gỡ rối cho các nhà phát hành. Càng gỡ rối thì càng tạo ra sự lo lắng cho nhà đầu tư”, ông Nguyễn Trí Hiếu nhận định thêm.

Về vấn đề niềm tin của nhà đầu tư, luật sư Nguyễn Đức Mạnh chia sẻ: Chúng ta đừng hy vọng pháp luật có thể can thiệp được hết. Cái chính ở đây các DN phát hành phải tự gây dựng uy tín, tạo ra niềm tin cho nhà đầu tư an tâm. Hiện nay nhiều DN bất động sản huy động vốn sử dụng không đúng mục đích, không giữ đúng cam kết với nhà đầu tư. Khi bị mất niềm tin, nhà đầu tư sẽ quay lưng lại với DN. Để lấy lại niềm tin, chỉ có cách là doanh nghiệp thực hiện đúng cam kết.

“Ở góc độ Nhà nước chỉ tạo được điều kiện như vậy, còn vẫn phải phụ thuộc vào uy tín và năng lực thực tế của các DN phát hành”, ông Mạnh nhấn mạnh và cho rằng phải mất một thời gian dài nữa niềm tin của nhà đầu tư mới quay trở lại. Bởi hiện nay nhiều nhà đầu tư vẫn đang rất lo lắng, không biết làm thế nào để lấy lại được tiền đã đầu tư.