Thời gian qua, lực lượng chức năng các địa phương liên tục phát hiện, thu giữ số lượng lớn thuốc lá điện tử không rõ nguồn gốc, xuất xứ, không có hóa đơn chứng từ. Đặc biệt, qua kiểm tra, lực lượng chức năng ghi nhận đối tượng mua bán, tàng trữ và sử dụng các sản phẩm thuốc lá điện tử phần lớn là giới trẻ.
Gần đây nhất, Đội Quản lý thị trường số 3 thuộc Cục Quản lý thị trường tỉnh Yên Bái phối hợp Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu, Công an tỉnh Yên Bái tiến hành kiểm tra xe ô-tô BKS 26C-006.96 do ông Trương Minh Bền điều khiển. Qua kiểm tra, phát hiện trên xe có 5.280 điếu thuốc lá điện tử nhãn Gcore, EnerGy, Vapmod, Ramdm tonado, Miou. Toàn bộ số thuốc lá điện tử trên không có hóa đơn, chứng từ liên quan, xuất xứ, do Cao Đăng Ánh, địa chỉ tại tổ 8, đường Hoàng Quốc Việt, phường Bắc Lệnh (thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai) là chủ hàng.
Đồng thời, Quyền Cục trưởng Cục Quản lý thị trường tỉnh Yên Bái Phan Bá Hùng ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với ông Cao Đăng Ánh, về hành vi kinh doanh hàng hóa nhập lậu với số tiền 45 triệu đồng, buộc tiêu hủy toàn bộ số thuốc lá điện tử này, trị giá gần 1,2 tỷ đồng.
Trước đó, tại TP Đà Nẵng, qua kiểm tra điểm kinh doanh tại phường Chính Gián của T.P.H (SN 2003), Công an quận Thanh Khê phát hiện 155 sản phẩm thuốc lá điện tử, 201 lọ tinh dầu, 121 phụ kiện các loại. Tại phòng trọ của P.T.T (SN 1994), phường Hòa Hải, Công an quận Ngũ Hành Sơn phát hiện 60 hộp thuốc lá điện tử và một gói thuốc lá gây ảo giác.
Theo khai nhận của các đối tượng, phần lớn số thuốc lá điện tử nêu trên được tàng trữ để bán cho thanh, thiếu niên, học sinh, sinh viên. Bên cạnh đó, lợi nhuận cao, nhu cầu sử dụng nhiều là nguyên nhân chính dẫn đến gia tăng các vụ vận chuyển, tàng trữ và mua bán trái phép thuốc lá thế hệ mới. Các đối tượng đánh vào tâm lý người dùng, đưa ra những lời quảng cáo “có cánh”, khuyến mãi để thanh, thiếu niên dùng thử để gây nghiện, từ đó mở rộng thị trường.
Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo: Thuốc lá làm nóng tạo ra chất khí độc hại, có nhiều chất độc giống như trong khói thuốc lá điếu thông thường. Khói thuốc nung nóng ngoài việc gây hại cho người hút còn gây tác hại cho người chung quanh. Để công tác chống buôn lậu thuốc lá đạt hiệu quả, chống thất thu cho ngân sách nhà nước, cần triển khai giải pháp đồng bộ và toàn diện. Trong đó, tăng cường tuyên truyền giáo dục người dân, nhà phân phối không tham gia tiếp tay cho các đường dây buôn lậu; cần có nhiều nguồn lực hơn để thắt chặt kiểm tra, giám sát thị trường nhất là ở các tỉnh biên giới.
Về vấn đề này, Thượng tá Hoàng Thanh Lâm, Trưởng phòng Cảnh sát Điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu, Công an tỉnh Yên Bái, thì việc mua, bán thuốc lá điện tử chủ yếu diễn ra trên mạng xã hội Facebook, nhằm vào đối tượng thanh, thiếu niên. Để thu hút người sử dụng, các đối tượng quảng cáo thuốc lá điện tử có tác dụng cai nghiện thuốc lá truyền thống, không gây hại.
Nhiều chiêu thức bán hàng như: Giá thành rẻ, tạo xu hướng thời thượng cho sản phẩm, thiết kế sản phẩm hiện đại, bắt mắt, đa đạng kiểu dáng và kích thước; nhiều hương vị… Hơn nữa, do lợi nhuận cao, kích thước nhỏ gọn, cho nên việc mua bán, vận chuyển trái phép thuốc lá điện tử tiềm ẩn những diễn biến phức tạp.
Các đối tượng thường vận chuyển lẫn với các loại hàng hóa khác có chứng từ hóa đơn hợp pháp, khó bị phát hiện; khi kiểm tra phải dỡ hàng hóa xuống so sánh từng mã hàng, gây khó khăn cho lực lượng chức năng. Để đấu tranh làm rõ, lực lượng công an đã triển khai các biện pháp nghiệp vụ, xây dựng nguồn nắm tin ngay từ khu vực biên giới, nơi mặt hàng này thẩm lậu vào nội địa.
Đồng thời, phối hợp chặt chẽ lực lượng cảnh sát giao thông, quản lý thị trường,… để dừng, kiểm tra xe hàng có chứa thuốc lá điện tử không có nguồn gốc, xuất xứ, nhằm chặn đứng các hành vi buôn lậu…
“Hiện, thuốc lá điện tử là sản phẩm chưa được cơ quan chức năng nhà nước nghiên cứu, đánh giá về tác hại đối với người sử dụng và cũng chưa có chế tài quy định xử lý đối với mặt hàng này. Do vậy, cấp thiết cần có khung pháp lý điều chỉnh quy định thuốc lá điện tử là hàng cấm như thuốc lá điếu nhập lậu khác,…”, Thượng tá Hoàng Thanh Lâm cho biết thêm.
Phần lớn thuốc lá điện tử có chứa chất nicotine, là chất gây nghiện cao, đây là nguyên nhân gây các bệnh về tim mạch, hô hấp, tiêu hóa và ung thư. Trong đó, nicotine có trong thuốc lá điện tử có thể ảnh hưởng đến lưu lượng máu, làm tăng nguy cơ đau tim, đột quỵ và thậm chí là mắc bệnh về tim mạch. Trên thực tế, trong nhiều đề tài nghiên cứu còn cho thấy những người dùng thuốc lá điện tử có khả năng bị đau tim gần gấp hai lần so với người không sử dụng…
Bác sĩ chuyên khoa II NGUYỄN VĂN CHÚC
Trưởng khoa Hồi sức tích cực và chống độc, Bệnh viện đa khoa tỉnh Yên Bái
