Tại Hội Báo toàn quốc năm 2025, ngày 20/6 đã diễn ra nhiều phiên thảo luận khác nhau, trong đó có Phiên 6 với chủ đề “Truyền hình thích nghi trong môi trường truyền thông mới”, thu hút sự quan tâm của những người làm truyền hình cũng như khách tham quan hội báo.
Phiên thảo luận có sự tham gia của ông Huỳnh Tấn Phát, Phó Giám đốc Báo và Đài Phát thanh-Truyền hình Vĩnh Long; Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Oanh, Trưởng khoa Quan hệ Quốc tế, Học viện Báo chí và Tuyên truyền; Nhà báo Ngô Thanh, Giám đốc Trung tâm các chương trình giải trí, Đài Phát thanh-Truyền hình Hà Nội; Nhà báo Thu Uyên, Đài Truyền hình Việt Nam và bà Lã Cẩm Vân, Giám đốc điều hành AMI Group.
Video không còn là đặc quyền của truyền hình
Truyền hình ở Việt Nam ra đời năm 1970, có nhiệm vụ thông tin, tuyên truyền đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, đồng thời góp phần giáo dục, nâng cao dân trí và phục vụ đời sống tinh thần của nhân dân. Truyền hình phát triển mạnh mẽ từ khoảng năm 2000, trở thành phương tiện truyền thông được yêu thích. Tuy nhiên, hiện nay, truyền hình đang phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt đến từ các loại hình truyền thông mới như internet, truyền hình trực tuyến, và mạng xã hội, khiến cho lượng khán giả truyền thống có xu hướng giảm đi.
Nói về lợi thế của các loại hình truyền thông mới, ông Huỳnh Tấn Phát cho rằng các nền tảng xã hội như Youtube, Tiktok, Facebook chia sẻ thông tin rất nhanh chóng và dễ dàng. Việc cá nhân hóa trải nghiệm người dùng cũng được thực hiện rất tốt, giúp người ta tiếp nhận thông tin bất cứ lúc nào.
Nhắc lại câu ví von “kẻ thù lớn nhất của truyền hình chính là điều khiển từ xa, trong thế kỷ 21”, Nhà báo Ngô Thanh lý giải, nếu chương trình đang chiếu trên truyền hình không hay, khán giả sẽ ngay lập tức chuyển kênh. Nhưng bây giờ thì sự cạnh tranh không chỉ đến từ các kênh truyền hình mà đến từ một “thế lực” lớn đang hình thành và trỗi dậy. Đó là mạng xã hội với chi phí thấp, thông tin nhanh và đa dạng.
Trong khi đó, truyền hình truyền thống đang “bất lợi” khi phải đóng khung trong khung giờ cố định cũng như nội dung phát sóng.
“Năm 2024, theo khảo sát với khoảng 3.000 người, có đến 88% khán giả cho biết họ đã xem một nội dung truyền hình trong vòng một tháng. Có đến 36% xem truyền hình trên nền tảng Internet, và khoảng 32% xem các phần tóm tắt, trích đoạn hoặc mẩu tin được cắt ra từ các nội dung truyền hình. Điều này có nghĩa là khán giả truyền hình hiện tại đang có xu hướng chuyển dịch nhiều hơn sang Internet - xu hướng đã và đang diễn ra trong 10 năm qua”, bà Lã Cẩm Vân thông tin.
Xu hướng dịch chuyển từ truyền hình sang Internet là rõ rệt, video không còn là "đặc quyền" của truyền hình, buộc các nhà đài phải thích nghi để giữ chân khán giả trong kỷ nguyên số.
"Công chúng truyền hình vẫn ở đó": Thích nghi để phát triển
Trước vấn đề đặt ra: "Công chúng của truyền hình đang ở đâu?" Các khách mời tham dự phiên thảo luận hôm nay cùng có chung một nhận định: “Công chúng của truyền hình vẫn đang ở đó”.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Oanh chia sẻ, khi phát thanh ra đời vào năm 1895, đã có người cảnh báo rằng phát thanh sẽ giết chết báo in vì mọi người sẽ chỉ nghe chứ không đọc. Nhưng cuối cùng, cả hai đều tồn tại. Đến khi truyền hình xuất hiện, người ta lại lo ngại rằng phát thanh và báo in sẽ bị loại bỏ. Nhưng thực tế, truyền hình cũng không thể “giết chết” báo và phát thanh. Hiện nay, với sự ra đời của Internet, chúng ta lại đặt ra câu hỏi: Liệu truyền hình có bị đe dọa không?
Lịch sử phát triển của các phương tiện truyền thông cho thấy công nghệ phát triển đến đâu thì nghề nghiệp cũng phải thích ứng đến đó. Ông Oanh nhấn mạnh: “Truyền hình có lợi thế riêng và phải phát huy điều đó”.
Đồng quan điểm, bà Cẩm Vân dẫn chứng, thời gian vừa qua, nhiều báo đài đã đồng loạt đưa tin về việc triệt phá các đường dây buôn bán ma túy. Thông tin trên mạng xã hội rất đa dạng. Tuy nhiên, cần phải kiểm chứng qua xác nhận của các cơ quan chức năng. Điều này chỉ có thể tìm thấy ở các cơ quan báo đài chính thống. Người dân vẫn chờ đợi thông tin chính thức được phát ra từ truyền hình.
Tuy nhiên, không thể phủ nhận mạng xã hội vẫn đang chiếm ưu thế. Câu hỏi đặt ra là truyền hình phải thay đổi như thế nào để phù hợp với công nghệ Internet hiện nay và sự đổi mới hiện tại. Lịch sử phát triển của các phương tiện truyền thông cho thấy công nghệ phát triển đến đâu thì nghề nghiệp cũng phải thích ứng đến đó.
Bà Cẩm Vân cho biết, khán giả trong khoảng 35-50 tuổi sẽ là khán giả chủ lực của báo chí truyền hình. Khán giả cao tuổi thường khó tính, và chỉ quan tâm tới những chương trình như tin tức, sức khỏe. Còn một nhóm tuổi đó là trẻ em, thì chương trình truyền hình dành cho đối tượng này đang ít đi. Đó là điều cần phải khai thác.
Theo nhà báo Thu Uyên, truyền hình có ưu thế nằm ở quy trình, cách sản xuất và tư duy về sản phẩm truyền hình. Những sản phẩm truyền hình được sản xuất một cách tỉ mỉ sẽ có giá trị lâu dài. Chương trình chất lượng cao sẽ giữ khán giả ở lại với truyền hình.
Chuyển động, tích hợp công nghệ để đến gần với khán giả là điều mà lãnh đạo hai cơ quan truyền hình Vĩnh Long và truyền hình Hà Nội cùng đề cập đến.
Đài truyền hình Hà Nội đã đổi mới nhiều chương trình như Rock ngày mới, thu hút lượng khán giả lớn. Đài truyền hình Vĩnh Long đã khéo léo kết hợp giữa các giá trị văn hóa, lịch sử… của Việt Nam vào các sản phẩm giải trí như phim truyền hình, gameshow để kéo khán giả đến với Đài.
Việc phát triển các nền tảng số, từ website, ứng dụng di động đến các kênh mạng xã hội là điều mà các diễn giả đề cập đến để phát triển truyền hình trong kỷ nguyên mới. Điều này cho phép truyền hình không chỉ phát sóng trực tiếp mà còn cung cấp nội dung theo yêu cầu, các video ngắn, hoặc các đoạn trích nổi bật, phù hợp với thói quen xem của khán giả hiện đại. Sự xuất hiện của truyền hình Internet cần được đẩy mạnh hơn nữa ở các đài Trung ương và địa phương để mở rộng không gian phát sóng, thoát ly khỏi giới hạn của truyền hình truyền thống.
![[Video] Khi AI tạo tin giả: Cuộc chiến vì sự thật của báo chí hiện đại](https://cdn.nhandan.vn/images/cbf6ebadbaa7c77451cc3a984d34b5b54a6f756323322fd9d7c97ba86d1ea72c5ccad6e887cfb917658331c9839adf5ff5af7102bba418784ae34fc5337fd81f/khi-ai-tao-tin-gia.png.webp)