Tại phiên "Cơ chế nào để phát triển phát thanh trong giai đoạn hiện nay" trong khuôn khổ Diễn đàn Báo chí toàn quốc 2025, sáng 20/6, các diễn giả đã sôi nổi thảo luận và đưa ra ý kiến thẳng thắn về thực trạng và triển vọng của loại hình báo chí này.
Vị thế đặc biệt và riêng biệt
Qua thảo luận, các diễn giả có chung nhận định, phát thanh đã sớm định vị rõ nét vai trò của loại hình này trong dòng chảy của báo chí cách mạng Việt Nam. Trải qua nhiều giai đoạn phát triển, phát thanh luôn giữ được vị thế đặc biệt và không bị hòa lẫn với các loại hình khác. Dù công nghệ và thói quen tiếp nhận thông tin của công chúng liên tục thay đổi, phát thanh vẫn tồn tại bền bỉ như một kênh truyền thông thiết yếu trong đời sống xã hội.
Dù công nghệ và thói quen tiếp nhận thông tin của công chúng liên tục thay đổi, phát thanh vẫn tồn tại bền bỉ như một kênh truyền thông thiết yếu trong đời sống xã hội.
Mỗi loại hình báo chí đều có một tệp công chúng riêng, phát thanh cũng vậy. Phát thanh có khả năng hiện diện ở những không gian mà các loại hình báo chí-truyền thông khác khó vươn tới, như trên những chuyến xe đường dài hay ở những vùng sâu, vùng xa...
Ông Nguyễn Công Vinh, Trưởng ban VOH online, Đài Tiếng nói Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh (VOH), lấy thí dụ cụ thể, đối với những người tài xế, phát thanh không chỉ là phương tiện truyền tải thông tin mà còn như một người bạn thân quen, mang đến sự đồng hành, sẻ chia và tiếp thêm năng lượng tích cực trong hành trình mưu sinh.
Cùng quan điểm với ông Vinh, ông Đồng Mạnh Hùng, Trưởng ban Thư ký-Biên tập, Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV), đưa ra quan điểm, phát thanh có nhiều có lợi thế như sự gần gũi, linh hoạt và khả năng đồng hành cùng thính giả trong nhiều hoàn cảnh. Điều đó giúp phát thanh tiếp tục khẳng định vai trò của mình, đặc biệt ở những không gian và thời điểm mà các loại hình báo chí khác khó chạm tới.
Từ tư duy truyền thống sang tư duy số
Để phát thanh thích ứng với xu thế mới, các diễn giả cho rằng, loại hình báo chí này phải đổi mới cả về nội dung và hình thức, trong đó cốt lỗi nằm ở tư duy của đội ngũ làm nghề. Nếu làm tốt việc này, phát thanh hoàn toàn có thể tiếp tục phát huy giá trị và trường tồn cùng thời gian.
“Tôi cho rằng, điều đáng lo ngại hiện nay không phải là hạ tầng số mà là tư duy số. Chúng ta phải chuyển từ tư duy 'làm là xong' sang tư duy tích hợp: từ sản xuất, phân phối, lan tỏa cho đến đo lường hiệu quả nội dung. May mắn là nền tảng số hiện nay cung cấp đầy đủ dữ liệu, giúp chúng ta xác định rõ đối tượng công chúng: độ tuổi, nghề nghiệp, thói quen… Vì vậy, chúng ta không cần lệ thuộc vào khảo sát của các công ty truyền thông nữa, thay vào đó, chúng ta có thể tự đo lường chính xác công chúng của mình", nhà báo Nguyễn Công Vinh chia sẻ.
Tại phiên thảo luận, các diễn giả cũng đặt ra vấn đề: tại các đài phát thanh địa phương, việc chuyển đổi các chương trình truyền thống sang podcast đang được triển khai, song vẫn thiếu định hướng chiến lược rõ ràng. Câu hỏi đặt ra là: nên lấy podcast làm trung tâm để phát triển nội dung hay giữ trục truyền thống làm chủ đạo?. Nếu xác định được trọng tâm một cách hợp lý thì hiệu quả của các chương trình chắc chắn sẽ cao hơn.
Ông Nguyễn Huy Long, Phó Tổng Biên tập Báo và Đài Phát thanh-Truyền hình Thanh Hóa nêu thực trạng, thực tế cho thấy, nhiều đài địa phương đang loay hoay trong việc xây dựng chiến lược cho phát thanh, phần lớn còn mang tính học hỏi lẫn nhau, thiếu một mô hình chuẩn được xây dựng trên cơ sở khoa học. Việc định dạng nội dung chưa thật sự rõ ràng về mục tiêu, đối tượng và cách tiếp cận. Đây là lúc cần có một định hướng cụ thể, nhất quán để phát thanh địa phương có thể phát triển theo hướng chuyên nghiệp và hiệu quả hơn.
Kết thúc phiên thảo luận, các diễn giả nhất trí, phát thanh rất cần sự quan tâm đồng bộ của các cơ quan quản lý nhà nước và cơ quan quản lý báo chí. Bên cạnh đó, lãnh đạo của các cơ quan báo chí cần xác định rõ chiến lược phát triển phát thanh trong dài hạn.
Bà Nguyễn Thị Tuyết Chinh, Giám đốc, Tổng Biên tập Đài Phát thanh và Truyền hình Phú Thọ nhấn mạnh, một trong những nhiệm vụ cấp thiết hiện nay là đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ làm phát thanh một cách bài bản và chuyên nghiệp. Thực tế cho thấy, nhân lực làm phát thanh vẫn còn "đi sau", chưa được đầu tư đúng mức, thậm chí đang phải “chạy theo” các loại hình khác mà chưa có điều kiện tập trung vào kỹ năng chuyên sâu.
Các diễn giả nhận định, khi được tạo điều kiện phát triển đúng hướng và có cơ hội khẳng định mình trong lĩnh vực chuyên môn, đội ngũ làm phát thanh sẽ có cơ sở để bứt phá, góp phần đưa loại hình báo chí này bắt nhịp với xu thế hiện đại và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của công chúng.
![[Video] Khi AI tạo tin giả: Cuộc chiến vì sự thật của báo chí hiện đại](https://cdn.nhandan.vn/images/cbf6ebadbaa7c77451cc3a984d34b5b54a6f756323322fd9d7c97ba86d1ea72c5ccad6e887cfb917658331c9839adf5ff5af7102bba418784ae34fc5337fd81f/khi-ai-tao-tin-gia.png.webp)