Tiếp nối những giá trị tư tưởng, di sản liên quan Phật hoàng Trần Nhân Tông

Vua Trần Nhân Tông là vị vua anh minh lỗi lạc, nhà chính trị, quân sự kiệt xuất, đồng thời là người sáng lập Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử. Bởi vậy, di sản liên quan cuộc đời Vua Trần Nhân Tông mang đậm dấu ấn Phật giáo. Hơn 700 năm đã qua kể từ ngày vị vua Phật nhập diệt, không chỉ những di sản vật thể liên quan đến cuộc đời ngài, mà tư tưởng Phật giáo nhập thế của ngài cũng đang được bảo tồn, phát huy. Ở Hà Nội, Thiền viện Trúc Lâm Sùng Phúc chính là nơi đang tiếp nối những tư tưởng Phật giáo của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử.

Tháng 11 (âm lịch) là thời điểm đặc biệt liên quan cuộc đời Vua Trần Nhân Tông. Ngài sinh ngày 11-11-1258 và viên tịch ngày 1-11-1308. Năm 2018 là dịp kỷ niệm 760 năm Ngày sinh, 710 năm Ngày ngài nhập niết bàn. Những ngày này, tại nhà Con Rồng trên nền điện Kính Thiên xưa, Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội tổ chức một trưng bày đặc biệt với chủ đề "Từ Hoàng cung Thăng Long đến thánh địa Trúc Lâm - Hành trình từ đấng minh quân đến Ðức Phật hoàng"; đồng thời tổ chức tọa đàm khoa học cũng với chủ đề này.

Hơn 100 hiện vật, hình ảnh được trưng bày theo ba chuyên đề, gồm: Từ Hoàng cung Thăng Long đến thánh địa Trúc Lâm; Hoàng đế Trần Nhân Tông - một đấng minh quân, một anh hùng dân tộc; Ðức Phật hoàng Trần Nhân Tông, nhằm tái hiện cuộc đời, sự nghiệp Vua Trần Nhân Tông. Vua Trần Nhân Tông sinh tại Thăng Long, gắn bó với mảnh đất này cho đến khi ngài cởi hoàng bào khoác áo cà sa, sáng lập Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử. Không chỉ Vua Trần Nhân Tông, các vị vua đầu đời nhà Trần đều chịu ảnh hưởng của tư tưởng Phật giáo và ứng dụng tư tưởng đạo Phật vào trị nước. Bởi vậy, mô-típ trang trí chịu ảnh hưởng của đạo Phật xuất hiện trong rất nhiều kiến trúc cung đình tại Hoàng thành Thăng Long. Trưng bày đem đến những hiện vật khảo cổ độc đáo, nổi bật nhất là hình tượng rồng trong lá đề (vương quyền gắn với đạo Phật) được làm bằng đất nung tìm được trong các cuộc khai quật khảo cổ tại Hoàng thành Thăng Long. Không tỉ mỉ, chi tiết như trang trí thời nhà Lý, trang trí thời nhà Trần toát lên vẻ khỏe khoắn của hào khí Ðông A.

Nhà Trần tiếp tục sử dụng lại một số cung điện thời nhà Lý, như điện Thiên An làm nơi thiết triều; đồng thời, gia cố La thành (thành đất bao ngoài kinh thành), xây dựng thêm một số cung điện: Cung Thánh Từ (dành cho Thượng hoàng), cung Quan Triều (dành cho vua)... Trong Hoàng cung cũng có nhiều ngôi chùa Hoàng gia, gồm: Tư Phúc, Chân Giáo, Diên Hựu... Trong đó, chùa Tư Phúc là nơi lưu giữ xá lị Phật hoàng Trần Nhân Tông sau này. Hiện chưa tìm được dấu vết các chùa Tư Phúc, Chân Giáo, song, quá trình khai quật khảo cổ đã phát lộ nhiều dấu tích kiến trúc quan trọng thời nhà Trần. Do các lớp kiến trúc chồng lên nhau, cho nên cùng với việc phục dựng sơ đồ mặt bằng không gian Hoàng thành qua các thời kỳ nói chung, các nhà khoa học đang kiến nghị phục dựng sơ đồ mặt bằng không gian thời nhà Trần trên cơ sở những dấu tích kiến trúc đã phát lộ để công chúng có thể hiểu thêm về Hoàng thành Thăng Long dưới thời nhà Trần - một trong những triều đại phát triển rực rỡ nhất của dân tộc. Tọa đàm cũng như các hiện vật trưng bày đã giúp công chúng hiểu hơn về vai trò của Vua Trần Nhân Tông trong hai cuộc kháng chiến chống quân Nguyên vào các năm 1285 và 1288; quá trình ngài xây dựng nền chính trị khoan hòa; quá trình tu tập, sáng lập Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử; những di sản của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử tại Ninh Bình, Quảng Ninh.

Mặc dù vậy, di sản nổi bật nhất trong cuộc đời Phật hoàng Trần Nhân Tông chính là tư tưởng chính trị gần dân và những đóng góp to lớn về tư tưởng Phật giáo nhập thế, gắn bó với sự phát triển của dân tộc. Sau khi Phật hoàng Trần Nhân Tông nhập diệt, Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử tiếp tục phát triển một thời gian nữa, trước khi suy tàn do nhà nước đề cao tư tưởng Nho giáo. Gần 700 năm sau ngày Phật hoàng Trần Nhân Tông nhập diệt, nhận thấy giá trị của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử, những năm 1970, Thiền sư Thích Thanh Từ đã khôi phục Phật giáo Trúc Lâm Yên Tử. Tại Hà Nội, Thiền viện Trúc Lâm Sùng Phúc (phường Cự Khối) được xây dựng năm 2005 là nơi tiếp nối tinh thần Phật giáo Trúc Lâm Yên Tử. Với tinh thần nhập thế, hằng tuần, Thiền viện Trúc Lâm Sùng Phúc tổ chức các buổi giảng pháp cho phật tử và nhân dân. Các bài giảng nói về những vấn đề xã hội, từ đạo hiếu, hôn nhân, học hành, đạo Phật với khoa học, với các vấn đề văn hóa... Thiền viện cũng tổ chức các khóa học dành riêng cho thiếu niên, thiếu nhi; tổ chức tư vấn mùa thi cho các sĩ tử... Mỗi ngày thứ bảy, chủ nhật, có hàng trăm phật tử đến nghe pháp, tập thiền. Thượng tọa Thích Tâm Thuần, Trụ trì Thiền viện Trúc Lâm Sùng Phúc cho biết: "Với Thiền phái Trúc Lâm đương đại, chúng ta không chỉ thấy những vị hành giả tham thiền nhập định mà còn là những chân tu phục vụ xã hội bằng việc giảng dạy khuyên răn con người hướng thiện, thực hành các giá trị đạo đức phù hợp với văn hóa dân tộc".

Tọa đàm, trưng bày "Từ Hoàng cung Thăng Long đến thánh địa Trúc Lâm - Hành trình từ đấng minh quân đến Ðức Phật hoàng" là dịp để chúng ta hiểu thêm về cuộc đời Phật hoàng Trần Nhân Tông, trân trọng và phát huy giá trị di sản, tư tưởng mà Ngài để lại cho dân tộc.

Có thể bạn quan tâm

Lễ hội rước vua giả ở đền Sái (xã Thư Lâm, Hà Nội) là lễ hội lớn trong vùng, hằng năm thu hút đông đảo khách du lịch.

Điểm đến hấp dẫn ở phía bắc Thủ đô

Sau khi sắp xếp lại địa giới hành chính, xã Thư Lâm là địa bàn có nhiều di tích, di sản văn hóa ở khu vực phía bắc Thủ đô. Trong đó, có những địa danh đã trở thành điểm du lịch nổi tiếng như làng gỗ mỹ nghệ Thiết Úng, đền Sái, rối nước Đào Thục…, cùng nhiều giá trị tiềm ẩn chưa được khai thác.

Thành phố Hà Nội đang tích cực chuyển đổi số mạnh mẽ trong thực hiện các thủ tục hành chính.

Tích cực hỗ trợ người dân tiếp cận công nghệ số

Thành phố Hà Nội đang tích cực triển khai các giải pháp nhằm hỗ trợ người dân, doanh nghiệp thực hiện thủ tục hành chính theo hướng chuyển đổi số rõ nét. Những thay đổi này sẽ góp phần hình thành nền hành chính hiện đại, minh bạch, hiệu quả.

Ảnh minh họa.

Hà Nội và Vientiane tiếp tục hợp tác chặt chẽ, bền vững

Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng Bí thư Tô Lâm tới Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào, chiều 2/12, đồng chí Nguyễn Duy Ngọc, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội đã có cuộc hội đàm với đồng chí Anouphap Tounalom, Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy, Chủ tịch Hội đồng nhân dân Thủ đô Vientiane.

Lãnh đạo Thành phố Hà Nội trao chứng nhận cho các doanh nghiệp đạt TOP 1 hàng Việt Nam được người tiêu dùng yêu thích năm 2025.

Hàng Việt chinh phục người tiêu dùng

Chương trình “Bình chọn hàng Việt Nam được người tiêu dùng yêu thích” năm 2025 đã tạo thêm một sân chơi uy tín, minh bạch, giúp doanh nghiệp khẳng định thương hiệu và tăng sức cạnh tranh trên thị trường.

Đoàn Chủ tịch kỳ họp thứ 28 Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội. ( Ảnh THẾ ĐẠI)

Tập trung tháo gỡ những điểm nghẽn

Tại kỳ họp thứ 28 của Hội đồng nhân dân Thành phố Hà Nội khóa 16, nhiệm kỳ 2021-2026, các đại biểu đã chỉ ra một số điểm nghẽn như: nhà ở xã hội, thoát nước đô thị, ùn tắc giao thông, trường học quá tải... Đây là những vấn đề bức xúc đã tồn tại trong thời gian dài, cần có giải pháp để giải quyết triệt để.

Tổ hợp dự án nhà ở xã hội và dịch vụ thương mại AZ Thăng Long. (Ảnh QUANG NGUYÊN)

Áp dụng cơ chế mới phục vụ tái định cư và tạm cư

Một giải pháp quan trọng nhằm tháo gỡ vướng mắc cho công tác đền bù, hỗ trợ, giải phóng mặt bằng khi thực hiện các dự án cải tạo, chỉnh trang đô thị trên địa bàn Hà Nội đã được Hội đồng nhân dân thành phố thông qua tại kỳ họp thứ 28.

Ban Chấp hành Đảng bộ Thành phố Hà Nội biểu quyết thông qua hội nghị lần thứ ba, trong đó có Quy định mới về công tác cán bộ.

Nâng cao hơn nữa chất lượng công tác cán bộ

Thành ủy Hà Nội đã ban hành Quy định về phân cấp quản lý cán bộ và quy hoạch, bổ nhiệm, giới thiệu ứng cử, tạm đình chỉ công tác, cho thôi giữ chức vụ, từ chức, miễn nhiệm đối với cán bộ.

Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Duy Ngọc chung vui với nhân dân thôn Khánh Chúc Đồi, xã Ba Vì trong Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc.

Bài 4: Cụ thể hành động hướng tới mục tiêu hạnh phúc

Lãnh đạo Thành ủy Hà Nội nhấn mạnh, hạnh phúc là thước đo cuối cùng cho mọi thành quả phát triển của Thủ đô. Mục tiêu đưa ra là cam kết để cả hệ thống chính trị của thành phố phải hành động quyết liệt hơn bằng nhiều giải pháp cụ thể, hiệu quả.

Các đại biểu cùng ôn lại những ký ức về chiến thắng Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không.

Sống lại chiến tích trận “Điện Biên Phủ trên không”

Kỷ niệm 53 năm Chiến thắng “Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không” (12/1972-12/2025) là dịp để Ban Quản lý di tích Nhà tù Hỏa Lò giúp công chúng ôn lại ký ức, sống lại chiến tích xưa. Từ đó, lan tỏa tinh thần yêu nước, trách nhiệm trong dựng xây đất nước.

Chuyển đổi số là giải pháp giảm tải cho chính quyền địa phương (Trong ảnh: Trung tâm Phục vụ hành chính công tại xã Phú Xuyên).

Chuyển đổi số, yêu cầu tất yếu trong quản lý đô thị

Với tốc độ đô thị hóa nhanh, chính quyền địa phương đang phải đối diện rất nhiều vấn đề, áp lực từ dân số, hạ tầng, môi trường… Lộ trình phân cấp khi thực thi mô hình chính quyền địa phương hai cấp khiến cho yêu cầu về đổi mới phương thức quản lý càng trở nên cấp thiết hơn.

Cán bộ Thuế Thành phố Hà Nội hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi sang kê khai thuế.

Đồng hành hộ kinh doanh chuyển đổi thuế

Trong Chiến dịch 60 ngày đêm hỗ trợ hộ kinh doanh kê khai và phát triển lên doanh nghiệp (D60), cán bộ, nhân viên ngành Thuế Thành phố Hà Nội đã tới tận cơ sở để hỗ trợ người dân thực hiện các quy định mới, trên tinh thần “không để bất kỳ hộ kinh doanh nào bị bỏ lại phía sau”.

Hỗ trợ toàn diện để phát triển nông nghiệp

Với mục tiêu phát triển nông nghiệp Thủ đô theo hướng nông nghiệp sinh thái, bền vững, tạo ra các sản phẩm chất lượng, an toàn thực phẩm, hiệu quả kinh tế cao, Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội vừa thông qua nghị quyết hỗ trợ toàn diện các lĩnh vực sản xuất nông nghiệp với kinh phí dự kiến gần 670 tỷ đồng/năm.

Từ ngày 1/7/2026, thành phố Hà Nội thực hiện vùng phát thải thấp thí điểm tại một số khu vực trong Vành đai 1.

Lộ trình thực hiện thí điểm vùng phát thải thấp tại một số khu vực trong Vành đai 1 từ 1/7/2026

Từ ngày 1/7/2026, thành phố Hà Nội sẽ thực hiện vùng phát thải thấp thí điểm tại một số khu vực trong Vành đai 1. Từ ngày 1/1/2028 thực hiện vùng phát thải thấp tại Vành đai 1 và một số khu vực tại Vành đai 2 trở vào. Từ ngày 1/1/2030, thực hiện vùng phát thải thấp tại Vành đai 3 trở vào.

Nghệ nhân Ưu tú Phan Thị Thuận, người tiên phong trong việc đưa sản phẩm lụa từ tơ sen ra thị trường.

Hà Nội dành kinh phí hỗ trợ nghệ nhân và bảo tồn nghề, làng nghề

Thành phố Hà Nội hỗ trợ một lần đối với Nghệ nhân Nhân dân là 40.000.000 đồng/người; Nghệ nhân Ưu tú là 30.000.000 đồng/người; Nghệ nhân Hà Nội là 20.000.000 đồng/người. Nghệ nhân Nhân dân truyền dạy được bồi dưỡng 500.000 đồng/người/buổi; Nghệ nhân Ưu tú, Nghệ nhân Hà Nội truyền dạy được bồi dưỡng 300.000 đồng/người/buổi…

Phát triển hạ tầng trạm cung cấp năng lượng sạch cần chính sách hỗ trợ.

Cần chính sách đủ “mạnh” và thông minh để tạo động lực

Thông tin liên quan đến chính sách, biện pháp hỗ trợ chuyển đổi phương tiện giao thông sử dụng năng lượng sạch trên địa bàn Hà Nội đang được dư luận đặc biệt quan tâm bởi sự tác động lớn đến đời sống, việc làm của người dân. Để thực thi, các chính sách hỗ trợ cần tạo ra động lực thực sự.

Hoạt động sản xuất tại Khu công nghiệp Nội Bài, Hà Nội. (Ảnh PHẠM HÙNG)

Nâng tỷ trọng kinh tế số

Kinh tế số đang có sự tăng trưởng nhanh, giúp Thủ đô nâng cao năng suất sản phẩm, tính cạnh tranh… Nhưng để đạt được mục tiêu tỷ trọng kinh tế số chiếm 30% GRDP vào năm 2030, thành phố cần có những giải pháp đột phá trong chuyển đổi số.

“Mặt trận số” trên ứng dụng iHanoi đã chính thức ra mắt tại Đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hà Nội lần thứ 18, nhiệm kỳ 2025-2030.

Tạo đột phá từ “Mặt trận số”

Đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hà Nội lần thứ 18, nhiệm kỳ 2025-2030 đã đánh dấu bước đổi mới hoạt động công tác Mặt trận của Thủ đô với một trong các khâu đột phá được xác định, đó là chuyển đổi số, xây dựng “Mặt trận số” vì mục tiêu Thủ đô văn minh, hiện đại, nhân dân hạnh phúc.

Công ty Môi trường đô thị Hà Nội hai chi nhánh Ba Đình và Hoàn Kiếm triển khai xe đạp điện gom rác phù hợp đặc thù địa bàn các tuyến phố du lịch, văn hóa và khu vực hồ Hoàn Kiếm. (Ảnh VÂN NHI)

Đổi mới mô hình duy trì vệ sinh môi trường

Với quyết tâm xây dựng thành phố ngày càng sạch đẹp, văn minh, Hà Nội đang thí điểm áp dụng mức độ vệ sinh môi trường cấp 1, mức tăng cường làm sạch cao nhất hiện nay tại một số tuyến phố trọng điểm và không gian quanh hồ Hoàn Kiếm.