Phiên họp đã công bố Quyết định kiện toàn Ban Chỉ đạo Trung ương về chính sách nhà ở và thị trường bất động sản.
Phát biểu ý kiến tại phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, phiên họp này nhằm tháo gỡ các điểm nghẽn, khơi thông nguồn lực cho phát triển, phấn đấu đạt tăng trưởng 8,3-8,5% năm nay, đạt tăng trưởng 2 con số những năm tiếp theo; trong đó khơi thông điểm nghẽn về thể chế; thúc đẩy khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo; thúc đẩy hội nhập quốc tế, phát triển kinh tế tư nhân theo các Nghị quyết của Bộ Chính trị mới ban hành… để có định hướng lớn phát triển đất nước ngày càng giàu đẹp, văn minh, thịnh vượng, nhân dân được ấm no, hạnh phúc.
Thủ tướng nêu rõ, gần đây, Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì cuộc họp có bàn về phát triển đô thị và nông thôn trong thời kỳ mới. Đây cũng là động lực để phát triển đô thị và nông thôn, bảo đảm cả nông thôn và thành thị đều phát triển mạnh mẽ, toàn diện; khẳng định bất động sản có vai trò quan trọng, góp phần thúc đẩy tăng trưởng, kinh tế, thúc đẩy phát triển đô thị, tạo không gian phát triển mới, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, tạo diện mạo mới cho đất nước. Đô thị phải bảo đảm phát triển nhanh và bền vững, giảm ô nhiễm không khí, không ách tắc giao thông, để trở thành đô thị văn minh, hiện đại.
Do đó phải thúc đẩy thị trường phát triển bất động sản, là kênh huy động vốn, lan tỏa các ngành kinh tế như xây dựng, tài chính, vật liệu. Phát triển nhà ở là mắt xích quan trọng trong lưới an sinh xã hội, là một trong những trụ cột trong chính sách an sinh xã hội để bảo đảm tiến bộ, công bằng xã hội, là giải pháp hữu hiệu thúc đẩy kinh tế-xã hội.
Theo Thủ tướng, chính sách nhà ở phải có cả mua và thuê mua. Tuy nhiên, thời gian qua, việc phát triển thị trường bất động sản mới chỉ tập trung vào phân khúc cao cấp là chính, chưa chú trọng vào phân khúc nhà ở xã hội, khiến những gia đình trẻ, lực lượng vũ trang, người yếu thế khó có điều kiện mua được nhà ở. Do đó, chúng ta phải có chính sách phát triển nhà ở xã hội chứ không chỉ tập trung nhà ở thương mại.
Thủ tướng khẳng định, chúng ta thực hiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa có sự điều tiết của Nhà nước. Mục tiêu lớn nhất của Đảng, Nhà nước là giành độc lập tự do cho đất nước, nhân dân được ấm no, hạnh phúc. Quan điểm của Đảng, Nhà nước là dứt khoát không hy sinh tiến bộ, công bằng xã hội để đổi lấy tăng trưởng kinh tế đơn thuần. Do đó phải thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, trong đó bảo đảm cho người dân quyền được có nhà ở, bảo đảm “an cư mới lạc nghiệp”. Do đó cơ cấu lại nguồn cung, nguồn nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp là hết sức quan trọng, là việc phải làm, vì đây là chính sách rất nhân văn của Đảng.
Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương các giải pháp, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, điểm nghẽn về thể chế liên quan đất đai, Luật Đầu tư công, Luật hợp tác đối tác công tư… và đang tiếp tục sửa; tập trung triển khai hoàn thành đề án phát triển 1 triệu căn nhà ở xã hội; hỗ trợ các hộ nghèo, đặc biệt là phong trào thi đua “xóa nhà tạm, nhà dột nát”, tạo sự phấn khởi trong nhân dân.
Tại phiên họp này, Thủ tướng yêu cầu rà soát lại các việc trong đó có chương trình phát triển nhà xã hội cho công nhân tại khu công nghiệp, lực lượng vũ trang, chính sách nhà ở cho người có công với cách mạng, hộ nghèo… để tiếp tục làm. Thủ tướng đề nghị có chính sách hỗ trợ cho người trẻ dưới 35 tuổi; tiếp tục nâng cấp, cải tạo các chung cư cũ.
Thủ tướng nêu rõ, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Ban Chỉ đạo đã tham mưu cho Chính phủ ban hành 22 Nghị quyết, 16 Chỉ thị, các Công điện của Thủ tướng Chính phủ để điều chỉnh các hoạt động liên quan thị trường bất động sản, nhà ở xã hội. Thủ tướng đánh giá, các công việc đã triển khai vừa qua đạt kết quả rất tích cực: ghi nhận tín hiệu phục hồi của thị trường bất động sản; nâng cao chất lượng đô thị, cải thiện diện mạo, hạ tầng cho đô thị, tạo hiệu ứng lan tỏa nhiều ngành sản xuất khác.
Tuy nhiên, so mong muốn và yêu cầu của chúng ta thì còn nhiều việc phải làm. Do đó chúng ta phải kiểm điểm thẳng thắn, chỉ ra các nút thắt để tháo gỡ, trong đó trả lời được câu hỏi tại sao giá nhà chung cư hiện nay cứ ở mức cao? Theo Thủ tướng, không thể để tình trạng thao túng thị trường bất động sản, đầu cơ, nâng giá… vì đây là vấn đề liên quan an ninh trật tự, thực thi pháp luật. Do đó, phải rà soát, chấn chỉnh lại, không thể để tình trạng găm hàng, đội giá, làm méo mó thị trường.
Thủ tướng cho biết, vừa qua, nhiều chương trình, đề án phát triển nhà ở xã hội được triển khai tích cực. Hiện, cả nước có 692 dự án nhà ở xã hội đang được triển khai với quy mô 633.559 căn, trong đó có 165 dự án hoàn thành với quy mô khoảng 110 nghìn căn; 147 dự án đã khởi công xây dựng với 135 nghìn căn đang triển khai; 380 dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư với quy mô 388 nghìn căn. Đặc biệt, chúng ta đã hoàn thành chương trình “Xóa nhà tạm, nhà dột nát” trên phạm vi cả nước sớm hơn dự kiến 5 năm 4 tháng với tổng số hơn 334 nghìn căn.
Tuy nhiên, nhìn thẳng vào sự thật, bất động sản nói chung và phát triển nhà ở xã hội còn nhiều khó khăn, vướng mắc, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn; hệ thống pháp luật liên quan mặc dù đã được sửa đổi, bổ sung nhưng còn nhiều vướng mắc, bất cập, đặc biệt là lĩnh vực đất đai, đấu thầu, chấp thuận chủ trương đầu tư, lựa chọn chủ đầu tư, công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư còn chậm; việc xác định giá đất nhiều nơi còn khó khăn; phân khúc nhà ở còn bất cập, trong đó sản phẩm chủ yếu là phân khúc cao cấp, từ đó đặt ra bài toàn là nhiều nguồn cung nhiều hơn thì mới góp phần giảm giá bất động sản; có lúc giá nhà tăng đột biến nhất là tại các thành phố lớn, không phản ánh đúng sự thật, không phản ánh đúng bản chất phát triển bất động sản, có các yếu tố tác động làm méo mó thị trường; có tình trạng găm hàng, đầu cơ… Do đó, chúng ta phải kiểm soát được dòng tiền của ngân hàng, để dòng vốn tín dụng đi vào đúng lĩnh vực ưu tiên.
Cuộc họp này, Thủ tướng yêu cầu cần rà soát, kiện toàn bộ máy để phù hợp việc sắp xếp tổ chức bộ máy và yêu cầu thực tiễn vừa qua; rà soát, kiểm điểm lại những nhiệm vụ đã giao các bộ, ngành, địa phương đã được thực hiện như thế nào? Cái gì tốt phải phát huy, cái gì chưa tốt thì phải tiếp tục uốn nắn, cái gì sai lệch phải xử lý.
Xác định rõ những khó khăn, vướng mắc trong thị trường bất động sản, nhà ở nói chung và nhà ở xã hội nói riêng, nhất là về thể chế, nguồn lực, cơ chế chính sách để phân tích nguyên nhân, những mặt được, chưa được, rút kinh nghiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo điều hành thời gian tới; đặc biệt là nhiệm vụ từ nay đến cuối năm, tạo đột phá, khác biệt, góp phần đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8,3-8,5% năm nay, tăng trưởng 2 con số những năm tới với nhiều giải pháp, nhất là giải pháp về bất động sản, nhà ở xã hội.
Thủ tướng yêu cầu kiểm điểm lại việc điều chỉnh các vướng mắc, trong đó có việc mở rộng đối tượng được hưởng thụ nhà ở xã hội, giảm quy định liên quan thu nhập với tinh thần không nên cào bằng giữa các địa phương vì mỗi địa phương có mặt bằng thu nhập khác nhau; về điểm này có thể phân cấp cho địa phương thực hiện được không?
Thủ tướng yêu cầu các đại biểu tập trung trí tuệ, phát biểu đi thẳng vào vấn đề để tìm giải pháp tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy thị trường bất động sản, nhà ở xã hội; giao việc phải quán triệt tư tưởng chỉ đạo quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, làm việc nào dứt việc đó, có trọng tâm, trọng điểm, phân công nhiệm vụ với tinh thần 6 rõ, bảo đảm đất nước phát triển nhanh và bền vững, góp phần mở rộng không gian phát triển mới, bảo đảm người dân được hưởng quyền có nhà ở, tất cả vì dân vì nước, tất cả vì sự phát triển của đất nước. Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu dứt khoát từ nay đến cuối năm cơ bản phải tháo gỡ điểm nghẽn về thể chế.
Sau khi nghe các ý kiến tham luận, kết luận phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định chủ trương của Đảng, Nhà nước là không hy sinh tiến bộ, công bằng xã hội, an sinh xã hội để đổi lấy tăng trưởng kinh tế đơn thuần; bảo đảm quyền có nhà ở, bảo đảm “An cư mới lạc nghiệp”, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân.
Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quyết tâm xây dựng thị trường bất động sản lành mạnh, công khai, minh bạch, tuân theo quy luật kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa có sự quản lý của Nhà nước, dưới sự lãnh đạo của Đảng; quá trình thực hiện vướng mắc ở cấp nào thì cấp đó phải giải quyết, “rõ địa chỉ”, khó mấy cũng phải làm.
Thủ tướng nêu rõ, thị trường bất động sản và nhà ở xã hội góp phần thúc đẩy phát triển đất nước nhanh và bền vững, thúc đẩy tăng trưởng cao và kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn; phải phát hiện các bất cập để tháo gỡ nhanh, kịp thời, linh hoạt, hiệu quả. Những việc đã làm tốt thì phát huy với tinh thần thị trường bất động sản và chính sách nhà ở góp phần phát triển đô thị, nông thôn văn minh và hiện đại. Các chủ thể liên quan phải chung sức đồng lòng với Chính phủ, các bộ, ngành để đạt các mục tiêu đề ra.
Về kết quả thời gian qua, Thủ tướng đánh giá, việc tháo gỡ khó khăn về pháp lý được thực hiện rất tích cực; cho biết Chính phủ sẽ ban hành văn bản phù hợp để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc; đồng thời thúc đẩy phát triển tốt các hạ tầng, góp phần giảm chi phí đầu vào, trong đó có chi phí đầu vào của thị trường bất động sản, nhà ở xã hội để giảm giá thành, tăng sức cạnh tranh, tăng khả năng tiếp cận nhà ở cho người dân. Nhờ đó, kết quả tích cực, đó là thị trường bất động sản đang được phục hồi tích cực, góp phần hỗ trợ ngân hàng thoát nợ xấu; tăng tín dụng vào thị trường bất động sản nhưng phải đúng hướng, bảo đảm lành mạnh.
Các dự án được tháo gỡ, đang được phục hồi tăng trưởng trở lại, việc phát triển nhà ở xã hội chuyển biến tích cực. Tháo gỡ khó khăn về thể chế, cơ chế, chính sách để cho thị trường này phát triển lành mạnh, an toàn, đột phá, bảo đảm bình đẳng, hiệu quả, góp phần cải thiện chỗ ở cho người dân; trong đó đáng lưu ý là bất động sản về công nghiệp và logistics phát triển rất tốt; cho vay bất động sản nhưng kiểm soát nợ xấu.
Thủ tướng đặt vấn đề phải kéo giá bất động sản xuống, theo đó giá nhà ở thương mại phải hợp lý, phù hợp bản chất của thị trường, phù hợp nền kinh tế, thu nhập trung bình của người dân; bảo đảm mục tiêu để người dân có điều kiện về nhà ở thuận lợi, phù hợp, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân.
Thủ tướng nhấn mạnh, bất động sản và nhà ở xã hội là vấn đề rất lớn và rất quan trọng, do đó muốn phát triển lành mạnh, ổn định, hiệu quả, giúp người dân có khả năng mua được thì phải có nhiều giải pháp mang tính đồng bộ, tổng thể, toàn diện, bao trùm, thông thoáng, hiệu quả; đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa Trung ương và địa phương, giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân; giữa chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa, chính sách đất đai và các chính sách khác.
Về giải pháp, Thủ tướng nêu rõ, cần nâng cao nhận thức, tinh thần trách nhiệm của các chủ thể liên quan; đây là công việc lớn, đại sự quốc gia, của nhân dân. Do đó phải đầu tư, tư duy, phương pháp, cách tiếp cận để giải quyết phù hợp, hành động phải quyết liệt, đề cao trách nhiệm của người đứng đầu các chủ thể liên quan.
Tiếp tục tháo gỡ khó khăn về thể chế, cơ chế, chính sách như đất đai, đầu tư công, nguyên vật liệu, khoáng sản… bảo đảm thông thoáng, thuận tiện; lãi suất, tăng thời hạn cho vay, điều kiện cho vay phải thuận lợi cho khách hàng; ngân hàng đồng hành với người dân, doanh nghiệp thể hiện “tình dân tộc, nghĩa đồng bào” bằng cách tiết giảm chi phí, tăng cường ứng dụng khoa học-công nghệ để giảm lãi suất cho vay.
Cắt giảm thủ tục hành chính, phân cấp, phân quyền liên quan thị trường bất động sản và điều kiện cho vay nhà ở xã hội của các cơ quan có thẩm quyền với tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”; chuyển trạng thái quản lý sang chủ động, kiến tạo, phục vụ người dân, doanh nghiệp.
Để kéo giá bất động sản xuống, Thủ tướng yêu cầu phải tăng nguồn cung, giải quyết các dự án bất động sản tồn đọng….; thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội; giảm giá đất, giá nguyên vật liệu, giảm chi phí tuân thủ thủ tục hành chính; giải quyết vấn đề hạ tầng giao thông, viễn thông, điện nước.
Về công cụ đất đai, phải có sự điều tiết của Nhà nước, vì đất đai, khoáng sản là sở hữu của toàn dân, Nhà nước đại diện quyền sở hữu, do đó Nhà nước phải điều tiết về giá cả; sử dụng đất đai có hiệu quả; đơn giản hóa các thủ tục hành chính về đất đai, tập trung hậu kiểm hơn là tiền kiểm.
Về chính sách tài khóa liên quan thuế, phí, lệ phí… phải điều tiết được để giảm chi phí; đồng thời thực hiện các công cụ khác như cho vay, phát hành trái phiếu Chính phủ, giảm áp lực cho chính sách tiền tệ; giảm thời gian thực hiện các thủ tục hành chính. Nghiên cứu để quy định về thu nhập thấp bảo đảm phù hợp thu nhập của người dân hiện nay; Bộ Xây dựng phấn đấu hoàn thành dự thảo Nghị định liên quan vấn đề này trong tháng 9 này trên tinh thần mỗi địa phương có mặt bằng thu nhập khác nhau, có chính sách chung là khung, giao địa phương quyết mức thu nhập cụ thể.
Có cơ chế, chính sách để giảm lãi suất cho vay, thời gian cho vay phù hợp; Ngân hàng Nhà nước và các ngân hàng phải nghiên cứu vấn đề này, phải thực hiện nghiêm, công khai, minh bạch trong các ngân hàng. Địa phương phải cân đối ngân sách đầu tư cho hạ tầng; hỗ trợ lãi suất cho vay; Trung ương thành lập Quỹ nhà ở quốc gia. Tiếp tục hoàn thiện các chính sách liên quan về vấn đề này.
Việc quy định về giá nguyên vật liệu có hệ số nhất định dao động phù hợp sự biến động giá cả; Thủ tướng quyết định phân cấp, giao địa phương quyết định về hệ số và điều chỉnh giá nguyên vật liệu tại địa phương, bảo đảm thông thoáng, sát thực tế. Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Xây dựng nghiên cứu giao địa phương chọn một số doanh nghiệp có uy tín, năng lực, trình độ để thực hiện các dự án nhà ở xã hội với thời hạn cụ thể…
