Pháp lệnh Cảnh sát môi trường là bước tiến quan trọng

Cho ý kiến về nội dung này, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, Pháp lệnh là một bước tiến rất quan trọng trong hệ thống pháp luật Việt Nam.

Cần đồng bộ tổ chức bộ máy theo mô hình mới

Trình bày nội dung thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng An ninh và Đối ngoại của Quốc hội Lê Tấn Tới cho biết: Thường trực Ủy ban nhất trí với phạm vi sửa đổi, bổ sung của dự thảo Pháp lệnh, trong đó tập trung sửa đổi, bổ sung các quy định về chủ thể thực hiện thẩm quyền tiến hành các hoạt động kiểm tra việc chấp hành pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân; kiểm tra phương tiện, đồ vật, địa điểm khi trực tiếp phát hiện có dấu hiệu tội phạm, vi phạm hành chính hoặc khi có tố giác, tin báo về tội phạm, vi phạm hành chính theo quy định của luật; các quy định liên quan trực tiếp đến việc sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước hiện nay; về sửa đổi tên gọi của lực lượng thành “Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường” để bảo đảm phù hợp các quy định của pháp luật hiện nay.

Cho ý kiến về nội dung này, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đồng ý với báo cáo thẩm tra của Ủy ban Quốc phòng An ninh và Đối ngoại vẫn giữ tên gọi cũ; đồng thời cho rằng, dự án ban hành trong điều kiện cấp thiết hiện nay, trong bối cảnh tình hình vi phạm về môi trường đang diễn ra rất phức tạp, tinh vi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của nhân dân, sự phát triển bền vững và an ninh phi truyền thống.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý, cần đồng bộ tổ chức bộ máy theo mô hình mới như: Bổ sung quy định chuyển giao thẩm quyền trước đây là cấp huyện về cấp xã hoặc phòng cảnh sát môi trường tỉnh, với cơ chế hỗ trợ kỹ thuật số để bảo đảm giám sát tại cơ sở, sửa các điều để đội cảnh sát môi trường cơ sở trực thuộc công an xã, tập trung tuần tra ở địa phương, để giảm khoảng trống, tăng hiệu quả xử lý vi phạm nhỏ, lẻ ở địa phương.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần mở rộng quyền hạn đối với công nghệ mới, phối hợp liên ngành trong vấn đề xử lý môi trường như cảm biến về dữ liệu để giám sát thời gian thực, đặc biệt là ở khu vực biên giới hoặc sông ngòi; phối hợp Bộ Nông nghiệp và Môi trường xử lý ô nhiễm nông nghiệp; phối hợp Bộ Y tế trong vấn đề an toàn thực phẩm; phối hợp với hải quan nhằm ngăn chặn nhập lậu chất thải.

Trong Pháp lệnh cần nhấn mạnh, tăng cường phòng ngừa và vai trò cộng đồng, để nâng cao ý thức phòng ngừa, giáo dục là chính. Chủ tịch Quốc hội cho rằng, cho dù có bao nhiêu cảnh sát môi trường, nhưng ý thức của người dân không cao, việc thực hiện sẽ không hiệu quả. Bên cạnh đó, cần phải xử lý tốt các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu dân cư trong việc xả nước thải ra các dòng sông.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh sự quan tâm chung quanh việc đo lường hiệu quả và đánh giá định kỳ để có báo cáo hằng năm về chỉ số hiệu quả, số vụ xử lý, tỷ lệ giảm ô nhiễm, sử dụng để đánh giá vi phạm môi trường, bằng các công cụ công nghệ mới hiện nay.

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ: Pháp lệnh cảnh sát môi trường lần này là một bước tiến rất quan trọng trong hệ thống pháp luật Việt Nam, nhưng cần phải sửa đổi kịp thời để phù hợp điều kiện đất nước chúng ta phát triển trong giai đoạn 2026-2030, tăng trưởng kinh tế-xã hội nhưng không để ảnh hưởng đến môi trường. Dù phát triển sản xuất kinh doanh như thế nào, nhưng môi trường là phải là bảo đảm.

Liên quan nhiệm vụ quyền hạn của Cảnh sát môi trường tại Điều 7, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng đề nghị: Dự thảo Pháp lệnh sửa đổi khoản 5, Điều 7 của Pháp lệnh Cảnh sát môi trường theo hướng bỏ Trưởng Công an cấp huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh và đơn vị hành chính tương đương, đồng thời bổ sung đơn vị là Đồn Công an để thống nhất và đồng bộ.

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao cơ quan chủ trì soạn thảo dự án pháp lệnh, các cơ quan của Chính phủ và cơ quan chủ trì thẩm tra đã phối hợp tốt để chuẩn bị hồ sơ và trình lên Ủy ban Thường vụ Quốc hội kịp thời.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí với sự cần thiết ban hành và cơ bản nhất trí với các nội dung của dự thảo pháp lệnh. Để bảo đảm chất lượng và hoàn thiện dự án pháp lệnh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát kỹ lưỡng các quy định trong dự thảo để bảo đảm thống nhất, đồng bộ với hệ thống pháp luật và bảo đảm tính thống nhất về kỹ thuật văn bản khi hợp nhất với pháp lệnh hiện hành.

Bổ sung tại căn cứ ban hành pháp lệnh để thống nhất với các điều khoản của pháp lệnh. Về tên gọi: Giữ tên như pháp lệnh cũ vì chỉ sửa đổi, bổ sung một số điều. Bổ sung chức danh: Thay từ "Đồn Biên phòng" bằng "Đồn trưởng Đồn Biên phòng" như "Trưởng Công an cấp xã, phường"; phân cấp, phân quyền cho cấp xã và tăng cường lực lượng Cảnh sát môi trường cho cấp xã; mở rộng quyền hạn để áp dụng các công nghệ mới; phối hợp liên ngành để giám sát theo thời gian thực về môi trường; đồng thời nhấn mạnh tăng cường phòng ngừa, vai trò của cộng đồng và ý thức của người dân đối với việc bảo vệ môi trường.

Các thành viên của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã biểu quyết thông qua Pháp lệnh nói trên.

Bảo đảm hoạt động của Tòa án chuyên biệt

Trình bày Tờ trình dự án Luật, Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Tiến nêu rõ, dự thảo Luật gồm 43 điều, 5 chương. Dự án Luật quy định về nhiệm vụ, quyền hạn; tổ chức bộ máy; thẩm quyền, trình tự, thủ tục tố tụng; thi hành bản án, quyết định; Thẩm phán, Thư ký Tòa án, người đại diện của các bên; bảo đảm hoạt động của Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế.

Cũng trong sáng nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế. Theo đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao Tòa án nhân dân tối cao đã tích cực chuẩn bị hồ sơ dự án Luật đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét, quyết định tại Kỳ họp thứ 10 theo trình tự thủ tục rút gọn.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí với quy định trong dự thảo Luật về thành lập Tòa án chuyên biệt đặt tại Thành phố Hồ Chí Minh, cơ cấu tổ chức của Tòa án có Tòa sơ thẩm, Tòa phúc thẩm và bộ máy giúp việc, đây là cơ quan rất quan trọng, cần sớm được thành lập để tạo niềm tin cho các nhà đầu tư nước ngoài.

Ủy ban thường vụ Quốc hội cơ bản tán thành với các nội dung lớn của dự án luật, cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội. Việc áp dụng nguyên tắc của hệ thống luật trong giải quyết tranh chấp để phù hợp với thông lệ quốc tế, bảo đảm tính đồng bộ đầy đủ về thiết chế giải quyết các tranh chấp phát sinh trong phạm vi Trung tâm Tài chính quốc tế.

Phát biểu kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Đỗ Văn Chiến nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao Tòa án nhân dân tối cao đã tích cực, khẩn trương chuẩn bị hồ sơ dự án Luật đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét quyết định tại Kỳ họp thứ 10.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội lưu ý, dự án Luật phải bảo đảm: đặc thù, vượt trội, theo bộ quy tắc nhưng phải tuân thủ thông lệ quốc tế, mục tiêu là thu hút nhà đầu tư quốc tế.

Cũng trong sáng nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét, phê chuẩn việc bổ nhiệm Đại sứ đặc mệnh toàn quyền nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài.